گفت وگو با داود فتحعلی بیگی بازیگر نمایش بنگاه تئاترال
اگر قدرت انتخاب داشتم نقش سیاه را بازی می کردم
ایران تئاتر:داود فتحعلی بیگی بازیگر – کارگردان ارزنده کشورمان در نمایش بنگاه تئاترال در نقشی جذاب و کمیک در قالب شخصیت جعفرقلی ارائه می کند. فرهنگ ایران سرشار از منابع غنی ادبی است که می توان با استفاده از آنها آثار جذاب ، متفاوت و پرمخاطبی را بی نظیری خلق کرد.
در همین راستا سبک‌های نمایشی مانند تعزیه، نمایش سیاه‌بازی و روحوضی و عروسک‌گردانی قابلیت گسترش بسیاری دارد. نمایش بنگاه تئاترال را علی نصیریان در چهار دهه قبل نوشته و در حدود43 سال پیش در تالار سنگلج به روی صحنه برد.نمایشی که تخت حوضی است و به شکل طنز و کمدی اجرا می‌شود . داود فتحعلی بیگی کارگردان، نویسنده، بازیگر، پژوهشگر، مدرس دارای کارشناسی نمایش از دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، 1356و همچنین دارای مدرک درجه‌یک هنری(معادل دکتری) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛1380 است . درزمینهٔ بازی ،کارگردانی ، پژوهش و نویسندگی در آثاری نظیر : شرق و غرب هریک مطابق جهان‌بینی خود تآتر را به وجد می‌آورند ماهنامه صحنه ،کتاب دفتر تعزیه(1) به همکاری (هاشم فیاض) انتشارات نمایش، چاپ‌شده؛1368،مجلس تعزیه ناصرالدین‌شاه فصلنامه تئاتر شماره 4و5، چاپ‌شده؛1368،تعزیه دختر هندو فصلنامه تئاتر شماره 11و12؛1370،کتاب رام کردن زن سرکش انتشارات نمایش؛1381، کتاب شاه غریب (پژوهشی در تعزیه‌های رضوی )، عفریته ماچین (علی یدالهی) تهران، تماشاخانه سنگلج؛1389، چشم‌تنگ" تهران،تماشاخانه سنگلج؛1368ـ تئاتر پارس؛1370، قصه باغ زالزالک" تهران، تماشاخانه سنگلج؛1373، پهلوان کچل و اژدها" تهران، تئاتر شهر، تالار قشقایی؛1379ـ تهران، مبارک و خاتون پرده نشین-زن پارسا-" تهران، فرهنگسرای ملل؛1386 ، سیاه‌بازی عروسکی مشق لعبتک" تهران؛ خانه نمایش اداره برنامه‌های تآتر، مواظب کلاهت باش" (محمدحسین ناصربخت) تهران، مجلس سیاه‌بازی امیرارسلان نامدار"(مهدی صفاری نژاد)، سلطان و سیاه (علی نصیریان) تهران، تماشاخانه سنگلج؛1380 شهر هشتم(سیاوش طهمورث)، تهران، تالار چهارسو ، بهرام چوبینه" (شکرخداگودرزی) تهران، تئاترشهر، تالار قشقایی؛1388، آری این‌چنین بود برادر" (داود اسماعیلی) اکران نشده؛1367، سگ‌کشی" (بهرام بیضایی)؛1379، حضورداشته است. فتحعلی بیگی همچنین موفق به دریافت دیپلم افتخار نمایشنامه‌نویسی مسابقه بین‌الملل دوازدهمین جشنواره عروسکی تهران مبارک؛1387 شده است .مدیریت تالار محراب؛1365تا1374،مدیریت اداره تئاتر؛1376 تا 1384، عضو و ریس هیئت‌مدیره انجمن تعزیه ایران1384 تابه‌حال و دبیری جشنواره بین‌المللی تئاتر آئینی سنتی ازجمله فعالیت‌های مدیریتش محسوب می‌شوند .نمایش «بنگاه تئاترال» روایت پهلوانی جوانی است که با جادو و وردی که برای وی خوانده‌شده، خاری در سینه دارد و پهلوان دیگر داستان سعی دارد تا خار را از سینه پهلوان جوان بیرون بکشد اما تلاش‌هایی بی‌ثمر می‌ماند.این نمایش به نویسندگی علی نصیریان و کارگردانی هادی مرزبان با بازی ایرج راد، سعید امیرسلیمانی، فرزانه کابلی، امین زندگانی، میرطاهر مظلومی، محمود بصیری، داود فتحعلی بیگی، علی فتحعلی، سامان تیرانداز، آیه قبادیان، مجید غفاری، فائقه شلال وند، باقر مرادی، حاتم میرزایی، فواد منیرزاده، محمد کمانی، پریسا ذوالفقاری، شاهین علیپور، نوشین نامی، سجاد احمدنیا، ثمینه حسینی، الهه نورمحمدیان، مسعود مرادیان، علی یارلو، کامران طاهری، سید شهاب حسینی، محمدامین پازوکی، کیمیا نوری، فائزه راد، سایه شیرزاد، الهه اخوان، محمد محمدی‌نیا، پرستو فوقی، رویا علیزاده، شقایق جلینی، غزاله آبی، نگار مقدسی و نوشین اسدزاده به صحنه رفته است . با داود فتحعلی بیگی درباره بازی‌اش در نمایش و ویژگی‌های نقش شلی ( حسنعلی جعفر) گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.
نمایش بنگاه تئاترال این روزها با استقبال خوب مردم مواجه است. کما اینکه در اجرای قبلی این نمایش توسط علی نصیریان هم شاهد چنین استقبال خوبی بودیم و این استقبال نشان می‌دهد اگر نمایش‌های سنتی ایران با ساختار حرفه‌ای روی صحنه برود همچنان موردتوجه مردم قرار می‌گیرد؟
شیوه اجرایی این نوع نمایش‌های سنتی راهکارهای خاص خودش را دارد . هر قصه‌ای را می‌شود در این قالب به مخاطب عرصه کرد . من هر باری که به سراغ اجرای نمایش‌های سنتی رفته‌ام با استقبال خوب مردم روبه‌رو شده است . خوشحالم که بنگاه تئاترال مورد نظر مخاطبان قرار گرفته است. اساساً نمایش‌های ایرانی با ویژگی‌های سنتی چون از دل مردم بیرون آمده است.با ذهنیت و سلایق مردم همخوان است. مخاطب ایرانی عاشق قصه دیدن در قالب نمایشی و قصه شنیدن است .
آیا اجرای اول نمایش بنگاه تئاترال را در سال 1355 دیده بودید؟
نه ، متأسفانه این اجرا را ندیده بودم.
هادی مرزبان چه تغییراتی در حین اجرای بنگاه تئاترال در متن نمایش به وجود آورده است؟
تغییر خاصی وجود ندارد . اما بخش‌های کوچکی در نمایش که شاید در روزگار معاصر موضوعیتی نداشته باشد از متن حذف شد .
در سال‌های اخیر به‌واسطه مشغله مدیریتان کمتر به بازیگری پرداخته‌اید. بنگاه تئاترال چه ویژگی‌هایی داشت که شما را مجاب کرد که در آن بازی کردید؟
هادی مرزبان به من لطف داشت و من را دعوت کرد و در حین ارائه پیشنهاد همکاری گفت که نباید نه بگویم و من هم قبول کردم .
نقش شلی هم در این نوع آثار نمایشی جذابیت‌های زیادی دارد؟
نقش شلی برگرفته از واقعیت و آدم‌های جامعه است . آدم‌هایی که درگذشته بوده‌اند که صاحب فرزندی نبودند و یا تک‌فرزند هستند و بچه‌شان را لوس و ننر به بار می‌آورند و فرزندشان تبدیل به شلی می‌شود . فرزندی که هر چیزی می‌خواهد چون یکی یک‌دانه است سریع برایش فراهم می‌کنند . چنین بچه‌ای به‌طور حتم بی عرصه تربیت می‌شود و شخصیت مستقلی ندارد. موقعی که این شخصیت وارد نمایش تخته حوضی می‌شود مقداری ویژگی‌های کاریکاتور گونه هم پیدا می‌کند .
آیا می‌توانیم یک‌جور جوجه‌فکلی بدانیمش ؟
نه ، زیاد مختصات شخصیت جوجه‌فکلی را ندارد. جوجه‌فکلی در ظاهر و سروشکل امروزی قلمداد می‌دارد ، اما آدم به درد خوری نیست .
در این جنس نمایش اغلب بازی‌های به سمت تیپ می‌رود . آیا همیشه باید این جنس بازی در این نوع نمایش‌ها دیده شود؟
ممکن است ویژگی‌های دیداری این نوع شخصیت‌ها و همین شلی تیپیکال باشد . اما معنایش این نیست که به تمام معنی تیپ باشد و از شخصیت دور . البته شلی بیشتر در این نمایش تیپ است .و روی دو سه تا مختصات معین حرکت می‌کند. اما نمی‌توانید بگویید پهلوان نمایش تیپ است و از پیچیدگی شخصیتی برخوردار است و به اشکال مختلف مشغول کلاه‌برداری از مردم است.
در این نوع نمایش‌ها که دکور در حداقل است. لباس چقدر به بازیگر در ایفای نقشش کمک می‌کند؟
لباس یکی از مشخصات دیداری این نوع آثار است که می‌تواند به‌عنوان نشانه مؤثر موردتوجه قرار بگیرد .به ویژه اینکه می‌شود از لباس به‌عنوان عنصر خنده‌آور و مضحک هم استفاده کرد .
اگر قدرت انتخاب داشتید دوست داشتید در بنگاه تئاترال چه نقشی را بازی می‌کردید؟
به‌طور حتم نقش سیاه را انتخاب می‌کردم و این مسئله را با هادی مرزبان هم در میان قراردادم که نپذیرفت .
گفت‌وگو از احمد محمد اسماعیلی
