گفت و گو با پیمان یاحقی کارگردان نمایش کمدی ادوارد و ننه
اعتقادی به استفاده از بازیگران سلبریتی ندارم
ایران تئاتر:هجو و هزل جنگ و جنگ طلب ها همیشه در تئاتر و سینما مورد توجه هنرمندان بزرگی از قبیل برشت ، چاپلین و خیلی ها دیگر بوده است. پیمان یاحقی کارگردان جوان تئاتر در نمایش ادوارد و ننه می کوشد در پس لایه طنز فضای نمایشش ، هجو و هزلی در باره جنگ طلبها ، زیادخواه ها و افراطی ها داشته باشد و ادوارد قهرمان ساده دل نمایش که یک سرباز صفر است تلاش می کند با کندن سبیل هیتلر آتش جنگ را خاموش کند .
پیمان یاحقی فارغالتحصیل رشته سینما است و تاکنون ساخت سه فیلم کوتاه و نگارش چندین نمایشنامه و حضور در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر را در کارنامه هنری خود دارد و یاحقی تهیه ، تولید و کارگردانی و مشاور رسانهای آثاری نظیر پیونکیا، مستند داستانی فشفشه با محوریت موضوع مشکلات و روند تولید اثر در سینما و تئاتر ایران، نمایش بهسلامتی جاده ، نمایش اصول تعمیرات تلویزیون به کارگردانی روحالله سمیع ، بازیگری در سریال سرزمین کهن کارگردان:کمال تبریزی ، بازیگر سریال شیدایی کارگردان: محمدمهدی عسگرپور، بازیگری در سریال هوش سیاه 2 کارگردان:مسعود آب پرور، بازیگری تلهفیلم حرف مردم کارگردان: داریوش یاری، بازیگری در تلهفیلم فراموشی کارگردان: داریوش یاری، بازیگری در تلهفیلم پلاک کارگردان: محسن توکلی، بازیگری در نمایش شعله در زمهریر در سالن اصلی تئاتر شهر، بازیگری در نمایش سکوت در سالن انتظامی بازیگری و کارگردانی نمایش محیطی بیگانه در سالن ایرانشهر، نویسنده کارگردانی نمایش محیطی دفترچه خاطرات در جشنواره تئاتر فجر ، نویسنده کارگردانی نمایش رادیویی هشتنگال در جشنواره تئاتر فجر را انجام داده است. بازیگران این اثر نمایشی سیدحسن حسینی و کاظم برزگر هستند . در خلاصه نمایش آمده است:ادوارد براثر یک خواب تصمیم میگیرد سبیل هیتلر را بکند تا جنگ جهانی دوم تمام شود. و اتفاقاتی که در جنگ برایش میافتد . نمایش کمدی ادوارد و ننه مردادماه هرروز از ساعت ۱۸ در پلاتو اجرای مجموعه تئاتر شهر میزبان مخاطبان تئاتر خواهد بود. از دیگر عوامل این نمایش میتوان به سیدحسن حسینی مشاور کارگردان، میلاد نظری_ علیرضا یزدانی_ مجید مهرآبادی دستیاران کارگردان، علی کجباف طراح صحنه، پیمان یاحقی طراح نور، محمد علیپور_ فرهاد جاوید عکاسان، سام ایزدی طراح پوستر و بروشو، محمد علیپور ساخت تیزر، سمیرا افتخاری مشاوره رسانه، عارفه سرلک مسئول هماهنگی، علی صادقیان موسیقی، امیررضا هرمزی و علیاکبر مجدراد روابط عمومی، سهیلا انصاری مدیر تبلیغات اشاره کرد . با پیمان یاحقی درباره اجرای نمایشش گفتوگویی انجام دادهایم.
در هر مقطعی تاریخی خیلی از هنرمندان ، نویسندگان و کارگردانها در آثارشان نگاهی هجو هزل گونه به جنگ و جنگطلبی دیکتاتورها داشتهاند. برای شما در اجرای نمایش ادوار دو و ننه چگونه این نگاه شکل گرفت ؟
متن نمایش را حسن حسینی نوشته است و ایشان متن را در اختیارم قرارداد و خواندمش و همان نکاتی که در سوالاتان اشاره کردید و در متن نمایش وجود داشت برایم جذابیت داشت و تصمیم به اجرایش گرفتم .
معمولاً در نمایشهای کم شخصیت راحتتر میتوان شخصیتپردازی را انجام داد؟
بله و در ضمن راحتتر میشود تیپسازی انجام داد .
آیا جنس بازیها را بنا به ماهیت نمایش اگزجره و بیرونی انتخاب کردید؟
بازی اگزجره متعلق به شخصیت ادوارد است . اما بازیهای کاظم برزگر در قالب هفت – هشت شخصیت بیشتر در قالب تیپ است و تلاش کردم این تیپها را در یک قامت نمایشی درست و اصولی بگنجانیم تا سیستم دو شخصیته نو و جدیدی را به وجود بیاورم . این امکان وجود داست تا از بازیگران بیشتری برای ایفای این هشت نقش استفاده میکردم . اما ترجیح دادم تا اینگونه کارکنم و معتقدم مخاطب هم از این شیوه استقبال بهتری انجام میدهد .
آیا در اجرای نمایش در بحث نور هم به این نوآوریها اعتقاد داشتید؟
با توجه به بضاعتهای موجود در پلاتوی اجرای تئاتر شهر تلاش کردم نورپردازیهای خاصی انجام بدهم. از لاین های باز نوری، فیلترهای رنگی متمایز در بخشهای مختلف نمایش استفاده کردم تا بحث نور به فضاسازی نمایش بیشتر کمک کند . صحنه اول و یا صحنه ماقبل آخر نمایش و مواجه ادوارد با هیتلر به لحاظ نور بسیار از هم متفاوت هستند . با این تنوع نوری مخاطب از دیدن نمایش خسته نخواهد شد . در پلاتو اجرا لاین های نوری چند خط بیشتر نیستند و من و طراح نور بر اساس این مقدورات کار طراحی نور را انجام دادیم .
آدمهای خیالباف و دست پا چلفتی مثل ادوارد میتوانند با پردازش درست باعث خلق موقعیتهای کمدی در ساخت یک اثر نمایشی بشوند؟
من در ساختار نمایش به خلق کمدی موقعیت رویکرد داشتم . در نمایش اصلاً خبری از شوخیهای سطحی نیست . در خیلی از نمایشهایی که این روزها اجرا میشوند تلاش میکنند به سراغ خلق کمدی موقعیت بروند ، اما بیشتر در کارشان کمدیهای کلامی دیده میشود که بسیار آسانتر از خلق کمدی موقعیت است .
بنابراین به جذب مخاطب به هر قیمتی فکر نکردید؟
راهکارهایی وجود داشت که با استفاده از آن میتوانستم دو - سه ردیف هم مخاطب در سالن نمایش روی زمین نشسته داشته باشم . اما اعتقادی به این نوع کارها ندارم . من چون در تئاتر شهر اجرا داشتم میتوانستم از بازیگران سلبریتی هم استفاده کنم. اما ترجیح دادم از بازیگران بدنه تئاتر که شاید برای مخاطب هم چندان شناخته شده نیستند استفاده کنم.
در ساختار نمایش یک سری نقل قولها از آدمهای مطرح و نامآشنا مثل برشت و شکسپیر و غیره دیده میشود و این ارجاعات تا زمانی که جملهای از احدی نژاد نقل میشود ادامه دارد و بعدازآن خبری از این نقلقول از آدمهای معروف نیست. دلیل این رویکردتان چه بود؟
خب نقطهگذاریم در نمایش در این بحث نقل به مضمون با جملهای از احمدی نیاد به پایان میرسد و دلیل خاصی نداشت . فضای نمایش فانتزی و شوخی در یک جغرافیایی ناممکن است . در بخش مواجه ادواردو با روح پدر هملت جاهایی روح پدر هملت از ادواردو میپرسد هایپ داری؟ . بنابراین فضای زمانی نمایش مدام درگذشته و حال و آینده در نوسان است .
معمولاً در کارهای کمدی دست بازیگران برای کار خلاقانه و بداهه باز است . آیا در این نمایش این شیوه کاری را مدنظر داشتید و یا برای بازیگران چارچوب خاصی را طراحی کردید؟
نور در نمایش زاویه و اندازه ارتفاعی دارد . بازیگران هم در این اندازه ارتفاعی بازیشان را انجام میدادند . بنابراین ضمن وجود آزادی عمل برای بازیگران آنها در چارچوب میزانسن های موجود حرکت میکردند.
و حرف پایانی؟
از سید حسن حسینی ، پیمان شریعتی و کل گروه به خاطر همکاری و اعتمادی که به من داشتند تشکر میکنم .
گفتوگو از احمد محمد اسماعیلی