گفت وگو با مرضیه وفا مهر بازیگر نمایش شب دشنه های بلند
خیلی ها به جای صرف انرژیشان در کار خلاقانه ، آن را صرف تخریب دیگران می کنند
ایران تئاتر:مرضیه وفا مهر یک تئاتری با سابقه است که از دهه هفتاد در حوزه بازیگری در تئاتر فعالیت داشته است . وی فارغ التحصیل بازیگری از دانشکده هنرهای زیبای تهران، هنرآموخته کلاسهای بازیگری و فیلمنامه نویسی بهرام بیضایی در آموزشکده حمید سمندریان، مربی تئاتردرمانی کودکان استثنایی بهزیستی در سال ۱۳۷۱ است .
مرضیه وفامهر دو بار برندهٔ جایزهٔ برترین بازیگر زن در فستیوال سراسری تئاتر دانشجویان بوده است. وی عضو موسسین گروه اندیشه جوان در فرهنگسرای اندیشه و سرگروه سینما تئاتر خلاق در گروه اندیشه جوان بوده و سابقه تدریس تاریخ تئاتر و سینما و خلاقیت نمایشی در آتلیههای مکعب، چهارسو، مکعب هنر و... ، دستیار صداگذاری جهانگیر میرشکاری در چند پروژه بوده است و سالها در حوزه کارگردانی ، بازیگری تئاتر و سینما فعالیت میکند .ازجمله کارهای او میتوان به گلادیاتورها به کارگردانی سیروس کهوری نژاد ۱۳۷۲ و بازی خانه به کارگردانی حسین کیانی ۱۳۷۶. فیلم باد، دهساله به کارگردانی مرضیه وفا مهر اولین فیلم تولید ایران بوده است که منتخب ده فیلم برتر جشنوارهٔ ساندنس شده است ،نمایش گلادیاتورها نوشته علیرضا حنیفی (برنده جایزه بازیگری زن از جشنواره سراسری تئاتر دانشجویی)، زندگی گالیله نوشته برتولت برشت، اطلسیهای لگدمال شده نوشته تنسی ویلیامز، عمو ویگیلی در کانتی کانت نوشته جی. دی. سلینجر، سلام و خداحافظ نوشته آتول فوگارد، بهرام چوبینه نوشته سیامک تقی ﭘور، بازیخانه نوشته حسین کیانی (برنده جایزه بازیگری زن از جشنواره سراسری تئاتر دانشجویی)،روبه رو ، نبات ، مطرود و سلام و خداحافظ اشاره کرد. نمایش شب دشنههای بلند یک کمدی پارودی با ساختار هجو و هزل گونه است.کارگردان در نمایش شب دشنههای بلند با قلم صریحش به واکاوی ادبیات نمایشی تاریخ معاصر و نمایشنامه نویسان معاصر میزند.علی شمس پیشازاین نمایشهایی چون اگر شبی از شبهای تهران مسافری، مخاطب خاص، قلعه انسانات و داستانهای میانرودان را به صحنه برده است. نمایش شب دشنههای بلند داستان نویسنده جوانی به نام محمد خوش کوش است که عملاً هیچ خلاقیت و استعدادی در نوشتن نمایشنامه ندارد و مدام در حال نقد دیگران است و در یک خانواده عامی زندگی میکند . در نیمهشبی بعد از تلاش نافرجامش برای خودکشی بخت با او یار میشود و با فرشته مرگ و یا جنی آشنا میشود که درازای دادن آخرین اثرش، اقتباسی از دکامرون، چهار متن جریانساز تئاتر ایران را به او پیشنهاد میدهد. نویسنده درنهایت مرگ یزدگرد بیضایی را برمیگزیند و منتظر شهرتش در آینده میشود. در سوی دیگر، متن نوشته مجدد خوش کوش ، در قالب یک کمدیا دلاآرته روی صحنه میرود . نمایش شب دشنه های بلند به نویسندگی و کارگردانی علی شمس مردادماه در تئاتر مستقل تهران اجرای عمومیاش رأس ساعت 19 شروعشده است. در این کار به نمایشنامهنویسی ایران در یک بازه زمانی ۵۰ ساله از سال ۴۹ تا ۹۵ میپرداخته میشود. در این اثر نمایشی که نشاط پور فراهانی تهیهکنندگی آن را بر عهده دارد، مرضیه وفامهر، سام کبودوند، فرزین محدث، رامین سیاردشتی، مارال فرجاد و سجاد تابش به ایفای نقش می پردازند و طراح صحنه امیر حسین دوانی، طراح صدا و آهنگساز محمدرضا کیوانی، طراح نور علی کوزه گر، طراحان گریم ثمین سالک و سمیه فراهانی، طراح لباس نقلی شامیریان وروابط عمومی آیدا اورنگ هستند. با مرضیه وفا مهر درباره بازیش در نمایش شب دشنه های بلند گفت وگویی انجام دادهایم .
ایفای چنین نقشهایی که در قالب دو شخصیت قابلتعریف است ، برای شما چه ویژگیهایی دارد؟
برای مهم بود که این نقش شخصیت باشد و خیلی دربازیاش به سمت تظاهرات فیزیکان گونه نرفتم . تلاش کردم درست ویژگیهای نقش را بفهم و در کنار راهنمایی کارگردان شایسته بازیاش کنم . برای من شخصیت ذهنی این نقش و تفکراتش مهم بود. بهر حال در لحظاتی برای باورپذیری ژستهایی از مردانگی دربازیم دیده میشود . همانطوریکه اشاره کردم ذهنیت در این بحث مهم است و اینکه او باید با ذهنیت مجدد خوش کوش وارد جدل بشود و به او باورهای تازهای بدهد و این جدال و یا مباحثه خیلی مهم است .
یکجورهایی بازی و ژستی که درصحنه نشستهاید. یادآور جنس بازی سوسن تسلیمی در کارهای بهرام بیضایی است؟
علاقه زیادی به شیوه و جنس بازی سوسن تسلیمی دارم .اما ژستی که در حین نشستن درصحنه دارم به این دلیل مورداستفاده قراردادم ، که مدل نشستن مردان دهه پنجاه ای است .
برای بازی در نمایش تحقیقات زیادی در رفتارشناسی مردان دهه پنجاه داشتید؟
تحقیق مفصلی انجام ندادم و بهر حال تجربیات و خاطراتی از این شرایط داشتم . بههرحال این شخصیت درصحنه در مقابل مجدد خوش کوش نشسته و یک مقدار رفتارهایش با او باید برابری کند و بهنوعی خوش کوش باید مردانگیاش را بپذیرد . در متن و ذهنیت کارگردان نمایش یک شیفتگی به دهه چهل و پنجاه وجود دارد .
برای بازی در نمایش و ایفای نقش با ناصر تقوایی هم مشورتی داشتید؟
هنوز ایشان اجرای نمایش را ندیده است و دراینباره مشورتی هم انجام ندادم .
علاقه نداشتید در مورد کار با ناصر تقوایی مشورتی انجام بدهید؟
بهر حال راهنمایی کارگردان نمایش برایم کافی بود تا با موقعیت کلی نمایش و نقش نزدیک بشوم .از طرفی با شرایط پیچیدهای روبهرو نشدم که بخواهم با ناصر تقوایی مشورت داشته باشم . مهم این بود که تماشاگر نقشم را باور کند .
آیا علاقه نداشتید در نمایش شخصیت گلاره هم وارد فضای داستانی نمایش میشد؟
قبل از اینکه بازیم درصحنه شروع شود . شرح ماوقع حلول روح در کالبد گلاره بیان میشود و گفته میشود گلاره خواب است و شخصیت علی شمس درکالبد گلاره حلول کرده است و مهم بود یک چیز یکدست در کار و بازی دیده شود .
بعد از مدتها دوری از بازیگری چه ویژگی در متن شب دشنههای بلند برایتان جذابیت داشت که بازی در این نمایش را پذیرفتید؟
از دوران دبیرستان به نمایشنامهنویسی و کارگردانی علاقه داشتم و به آنها میپردازم و در دانشگاه تئاتر خواندم و چون به کارگردانی علاقه داشتم . سالها در حوزه دستیاری کارگردانی و صداگذاری فعالیت کردم و تا سال 1376 بازیهای زیادی در تئاتر داشتم . بنابراین با خواندن متن نمایشنامه متوجه قابلیتهایش میشوم . حرف متن بسیار درست مطرحشده بود و دوست داشتم در مطرحشدن این حرف سهمی داشته باشم . به نظرم خیلی از افراد جامعه فراموش میکنند که میتوانند باکار و کوشش به دستاوردهای بهتری برسند و بهجای اینکه انرژیشان را صرف این مسئله کنند . آن را معطوف به تخریب آدمهای موفق میکنند که با تلاش به خواسته خودشان رسیدهاند و خودشان را در مقایسه با آنها حقیر میبینند .
آیا این مسئله فقط در ایران وجود دارد؟
نه ، در همه جای دنیا وجود دارد و بسته به شرایط موجود اجتماعی در جامعه درصدش کموزیاد است.
گفتوگو از احمد محمد اسماعیلی