گسترش تئاتر خیابانی باعث ورود تئاتر به درون خانواده ها شده است

دکتر قطب‌الدین صادقی دارای  لیسانس رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، فوق لیسانس هنرهای نمایشی از دانشگاه سوربن پاریس با رساله‌ای به راهنمایی ریشار مونو در تئاتر و آموزش در ایران و دکترای هنرهای نمایشی از دانشگاه سوربن پاریس است. دکتر قطب‌الدین صادقی در این چهار دهه نامش به عنوان یک هنرمند تاثیرگذار مطرح بوده و خیلی از بزرگان بازیگری مثل مهران مدیری جزو شاگردانش بودهاند. وی تاکنون نمایش‌های بسیاری ( بیش از 40 اثر) را روی صحنه برده است. این نمایشها گونههای مختلفی را از آثار کلاسیک، متون کهن ادبیات ایران و نمایشنامههای روز دنیا را در بر میگیرد. از مهمترین کارهای صادقی می‌توان به آثار زیر اشاره داشت که وی از متون پارسی اقتباس کرده است. «مویه جم»، «هفت خوان رستم»، «دخمه شیرین»، «سحوری»، «مرد فرزانه»، «ببر دیوانه»، «سی مرغ سیمرغ»... البته به این نمایش‌ها میتوان اجراهای دیگری را نیز همانند «آژاکس»، «هملت»، «افشین و بودلفهر دو مردهاند»، «هفت قبیله گمشده» را  در حوزه نمایشهای اقتباسی افزود. دکترصادقی از دانشگاهیان معتبر در حوزه هنر و تدریس در دانشگاه‌های مختلف است. تدریس در دانشکده هنرهای زیبا ، دانشکده هنر نیاوران (فرهنگسرا) ، دانشکده میراث فرهنگ، دانشکده جهاد، مؤسسه آموزش عالی به‌اندیش، دانشکده هنر سوره تهران، دانشکده هنر سوره تهران، دانشکده هنر سوره اصفهان، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی تهران از این جمله هستند.  دکتر صادقی از مولفان و پژوهشگران پر آوازه عرصه هنر و تئاتر است. پژوهش نگارش بیش از ۶۰ مقاله پژوهشی از سال ۱۳۶۰ تاکنون از این کارنامه غنی خبر میدهند . «مدخلی بر نمایش آیینی»، «چگونه آثار ادبیکهن را نمایشی کنیم»، «دیالوگ در تعزیه از دیدگاه درام‌شناسی»، «ارزش موسیقی و عملکرد آن در نمایش»، «اقتصاد تئاتر ایران»، «کارگردانی در تئاتر» از این جمله هستند.  دکتر صادقی چند سال قبل در جشنواره تئاتر سلیمانیه با برگزاری سمینارهای آموزشی و تحلیل آثارش مورد تجلیل  و بزرگداشت قرار گرفت. کارنامه بازیگری تلویزیونی دکتر صادقی بسیار پر بار است و در کارهای تاریخی ارزشمندی مثل «کیف انگلیسی»، «معمای شاه» و «کلاه پهلوی» و یا معاصرترش «پروانه» و بازی در سریالهای معمایی و اجتماعی نظیر «زمین انسانها»، «زمان شوریدگی» و «فاکتور هشت»  نقشهای ماندگاری خلق کرده است. با دکتر صادقی در باره تئاتر خیابانی و برگزاری جشنواره خیابانی شهروند لاهیجان گفتوگویی انجام دادهایم.

 

وضعیت تئاتر خیابانی را چگونه ارزیابی میکنید؟

با توجه به رصد مدام نمایش های خیابانی در اغلب نقاط کشور به نظرم رشد کمی داشته است و در بسیاری از شهرهای کشور هنرمندان و مسئولان این ابتکار را به خرج دادهاند که گروه‌های فعال زیادی در حوزه تئاتر خیابانی داشته باشند و در کنارش جشنواره هم برگزارکنند و با سایر شهرها در تعامل باشند. حتی شهرهای کوچک و دور افتادهای مثل جلفا ، ایلام و غیره نیز در این حوزه فعال هستند. این گسترش تئاتر خیابانی در اقصی نقاط کشور نشان دهنده اقبال عمومی مردم به تئاتر خیابانی است و در خیلی از شهرها مردم ساعت‌ها میایستند و تئاتر خیابانی در پارکها، میدان‌ها و سایر مکانهای اختصاص یافته  را تماشا میکنند. حالا که این گونه تئاتر که نیازمند هزینه کلان و زیاد  و ساخت و ساز سالن نیست. باید برای مردمی شدن تئاتر مورد حمایت بیشتر مسئولان قرار بگیرد و این حمایت هم به نفع تئاتر صحنهای است. در اصل تئاتر به سراغ مردم آمده و آنها هم با آغوش باز آن را پذیرفتهاند. خیلی از مردم روزهای تعطیل آخر هفته شان را در شهرهایشان با دیدن تئاتر خیابانی میگذرانند. تئاتر خیابانی سوای وجوهات سرگرم کنندهاش برای مخاطب حاوی پیام و مفاهیمهای مختلفی نیز است که ممکن است در حوزه شهری و شهروندی باز تعریف داشته باشد. در حال حاضر خیلی از مردم با مدیوم تئاتر از این طریق آشنا شدهاند.

 

 هشتمین دوره جشنواره تئاتر «شهروندی لاهیجان» در حال برگزاری است. برگزاری جشنواره را چگونه ارزیابی میکنید؟

من در چند دوره قبلی جشنواره به عنوان داور حضور داشتم . معتقدم با برگزاری آن در سالهای طولانی تعاریفش مشخص و واضح تر می شود  و با سیاست گذاری خوب و منطقی مسئولان اغلب نمایش های حاضر در جشنواره از تنوع موضوعی بهره میبردند.

 

اغلب این مسائل مطرح شده میتواند باعث رشد فرهنگی مردم در باره رعایت حقوق شهروندی هم بشود؟

 همین‌طور است. در تمام این نمایشها یک سری موضوعات به سادگی و موجزگونه در قالبی شاد و مفرح به مردم عرصه میشود. حفظ ذخائر آبی، انتقاد از بورکراسی و فساد اداری و اجتماعی، پاک نگه داشتن شهر و محیط زیست، اعتیاد، آلودگی و تعهدات اجتماعی از جمله این موضوعاتی است که درست در نمایشها به آنها پرداخته شده است. البته در برخی از نمایشها موضع غیرمرتبط نیز مورد استفاده قرار گرفته بود.

 

استقبال مردم هم خوب و گسترده است؟

 بله، برای من خیلی این استقبال ارزشمند و مهم است و نشان از موفقیت برگزاری جشنواره است.

 

در یک نگاه اجمالی کیفیت آثار جشنواره را چگونه دیدید؟

همه نمایش ها در یک حد و اندازه نیستند و تعدادی آثار خوب، متوسط و ضعیف وجود دارد و در تمام جشنوارهها چنین وضعیتی وجود دارد. نکته مهم قدرت بازیگران نمایشهای خیابانی در حفظ ارتباط پیوسته نمایش با مردم است. در برخی از کارها تکنیک چندان قوی نبود و شیوه ارتباط گیری ترش و عبوسانه بود که در تئاتر خیابانی پذیرفتنی نیست. پرداخت کمیک و طنز میتواند موفق و کارا باشد.

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی