در حال بارگذاری ...
در هجدهمین جشنواره نمایش های آیینی سنتی رخ خواهد داد

یادمانی از بزرگان درگذشته

ایران تئاتر :به یاد نه تن از هنرمندان پر آوازه نمایش های سنتی که در دوسال اخیر چشم از جهان فروبستند ؛ نگاهی به کارنامه فعالیت هایشان انداختیم.

به گزارش ایران تئاتر در راستای برگزاری هجدهمین جشنواره نمایش های آیینی سنتی نگاهی به نه هنرمند نمایش های مذهبی و آیینی وسنتی که در طی دوسال اخیر چشم از جهان فروبستند ، انداختیم. این هنرمندان هریک در عرصه های مختلف نمایش های آیینی و سنتی در شهرها مختلف فعالیت داشتند .محمد حلوایی زاده ، رجب علی معینیان ، ایوب بصیری ، کاظم افردنیا ، جابر عناصری ، غریب رضا مهدی پور، عباس رحمتی ، اصغر نیک و اکبر نوروزی این نه عزیز بزرگوار هستند .

 

حلوایی زاده هنرمند خوش مرام

حاج محمد حلوایی زاده سال 1304 در قم متولد شد و با توجه به عشق و ارادتی که نسبت به اهل بیت داشت از دوران نوجوانی وارد عرصه هنر شبیه خوانی شد و با علی اکبرخوانی کار خود را آغاز کرد و در ادامه با موافق خوانی ،شهادت خوانی و نقش های امام حسین (ع)، مسلم بن عقیل ، حر و.... در این هنر چیرگی و تبحر یافت.حلوایی زاده صدای بسیار شیوایی داشت و به همین دلیل توانست با بزرگان تعزیه کشور همچون مرحوم هاشم فیاض ،مرحوم مرتضی سلیمانی ، مرحوم حسن ترابی و... همکاری کند و درشهر های مختلف مثل تهران و مشهد شبیه خوانی را اجرا کند.

از خصوصیات بارزشان این بود که هیچ وقت برای اجرای مراسم دستمزد دریافت نکرد و حتی به اینگونه مراسم ها کمک مالی هم می کرد.وی در تیرماه 1396 درگذشت.

 

معین البکاء تعزیه شهید فلاحی

حاج رجب علی معینیان در سال 1319 در گرمسار به دنیا آمید.پدرش حاج کریم معینیان از خادمان حسینیه و اولین مربی و استاد وی در آموزش تعزیه بود که تمامی مراحل اجرای تعزیه را هم در مخالف خوان و هم در موافق خوان پشت سر گذاشت .به عنوان مثال در تعزیه شهادت امام حسین (ع) هم نقش شمر و نقش امام را اجرا نمود.در سال 1373 پس از مهاجرت به تهران ، فعالیت خود را با شرکت در جشنواره ها و سوگواره های مختلف ادامه داد و لقب معین البکا را در گروه تعزیه شهید فلاحی به خود اختصاص داد و کتاب های مختلفی در زمینه تعزیه تالیف کرد که از آن جمله می توان به کتاب های «پیش واقعه در تعزیه» ، «جنگ صدیف» (با همکاری داوود فتحعلی بیگی ) و .... اشاره کرد. وی در مهرماه 1394 در گذشت.

                                                                                                                                                                              

بصیری استاد سرسخت

ایوب بصیر طریقت طلب با نام ایوب بصیری متولد 1322 در استان گیلان ، یکی از هنرمندان پرآوازه شبیه خوانی ، بخصوص موسیقی شبیه خوانی استان گیلان بود .وی از سن هجده سالگی فعالیتش را در عرصه موسیقی و ترمپت نوازی آغاز می کند و طی پنجاه سال ، علاوه بر حضور موثر به عنوان نوازنده مجالس شبیه خوانی ، شاگردان ممتازی در زمینه نوازندگی شبیه خوانی پرورش داد.او در تدریس بسیار جدی و سخت کوش بود و کوتاهی شاگردان را نمی پذیرفت زیرا می خواست شاگردان باعث سرافرازی باشند و شبیه خوان های تعزیه رابطه نقش خوانی و دستگاه های موسیقی را می آموخت .ایوب بصیری در فروردین 94 چشم از جهان فروبست.

 

افردنیا چهره آشنای تلویزیون و سینما

کاظم افردنیا در سال 1324 در نائین متولد شد و در هنرستان هنرهای زیبا تحصیل کرد .وی بازیگری رادر سال 1353 با بازی در فیلم ناجورها آغاز کردو در بیش از صد فیلم و سریال ایفای نقش کرد.از فیلم های سینمایی و تله فیلم هایی که افردنیا در آنها ایفای نقش کرد می توان به «بازنشسته ها »، «دنیای پر امید» ، «سگ کشی»، «عملیات کرکوک » ،«کفش های میرزا نوروز » ، «معمای شاه» ، «خواب و بیدار» ، «گل های آفتابگردان »، «دلیران تنگستان»  «جدایی» ، «سایه های روشن » ، «خوش دست » ، «مهمان ویژه» و.... اشاره کرد.وی در بهمن ماه 1395 در سن 71 سالگی در گذشت.

 

عناصری پدر تعزیه دانشگاهی

دکتر جابر عناصری در سال 1324در اردبیل به دنیا آمد.پدرش از شبیه خوانان به نام اردبیل بود و او از همان دوران طفولیت با هنر شبیه خوانی آشنا شد. تحصیلات مقدماتی را در شهر اردبیل و تحصیلات متوسطه را در دارالفنون تهران گذراند و بعد وارد دانشگاه تهران شد و تا سطح دکترای فلسفه و علوم تربیتی در ایران و کسب تخصص در مردم شناسی در انگلستان (دانشگاه لندن) به تحصیل ادامه داد.41 سال در دانشگاه های تهران به عنوان استاد ممتاز به تدریس و تحقیق اشتغال داشت و بیش از چهل کتاب در زمینه فرهنگ ایران به رشته تحریر در آورد و از طرف مراکز فرهنگی به خاطر فعالیت هایش در عرصه شبیه خوانی لوح ویژه پدر تعزیه دانشگاهی ایران را دریافت .وی مسئول پژوهش های مردم شناسی در فرهنگنامه ایران بود.

از کتاب های ایشان می توان به «مراسم آیینی و تئاتر » ، «تعزیه ، نمایش مصیبت » ،«شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان» ،فهرست توصیفی نمایش های مذهبی ایران »،«شبیه خوانی کهن الگوی نمایش ایرانی »، « شبیه خوانی ، گنجینه نمایش های آیینی ، مذهبی در ایران» ،« ادبیات نمایشی مذهبی» و...نام برد.استاد جابر عناصری در فروردین 1395 در سن 71 سالگی در گذشت.

 

خداحافظی غریب در شبیه خوانی  

حاج غریب رضا مهدی پور در سال 1324 در روستای حسین آباد شهرستان شیروان دیده به جهان گشود.در دوران کودکی بزرگتر ها او را بر روش دوش خود می گذاشتند تا هنگام نوحه خوانی صدایش به دیگران برسد .در شبیه خوانی نقش های مختلفی مانند سکینه (س)، طفلان حضرت مسلم (ع) ،حضرت علی اکبر (ع) و... را اجرا کرد. مهدی پور مسئول اداره و بازسازی مسجد امام حسن در روستای حسین آباد بئد که عاشقان بسیاری به سمت خود کشید و با کمک شاعرانی از مانه و سملقان نسخه های ترکی زبان تعزیه محلی را به فارسی سلیس تبدیل کرد.این هنرمند برجسته عرصه شبیه خوانی در آبان ماه 1394 در شهرستان بجنورد هنگامی که با لباس پیامبر (ص) در تعزیه اسلام آوردن مالک اشتر ایفای نقش می کرد، تاب دیدن صحنه کتک خوردن اما حسین را نیاورد و جان به جان آفرین تسلیم کرد.

 

تعزیه خوان سیار اراکی

عباس رحمتی پویا در سال 1337 در فراهان متولد شد و از دوران طفولیت  شبیه خوانی  را زیر نظر اساتیدی همچونمیرزا حجت الله مولایی ، و حاج محمد زمانی آموزش دید . با صدای بسیارزیباو دلنشینش در دوره خود جز بهترین علی اکبر خوانان شهرستان اراک محسبو می شد . بعد از طی دوره علی اکبر خوانی ، به عنوان زنانه خوان و امام خوان نیز خوش درخشید . ایشان علاوه بر اجرای شبیه خوانی جز بهترین مداحان استان مرکزی نیز بود و در اکثر هیات های مذهبی شهر فعالیت داشت و در تعزیه سیار بازار ، جز شبیه خوانان فعال در سال های 1360 تا 1363 بود.ایشان در سوگواره های مختلف کشوری شرکت داشت که از مهمترین آن ها سوگواره کشوری اصفهان در سال 1368 بود.رحمتی پویا در شهریور ماه 1394 چشم از جهان فرو بست .

 

از شبیه خوانی تا تاسیس گروه سیمرغ

علی ذاکری مونا معروف به اصغر نیک در سال 1347 در خانواده ای متدین در جزیره هرمز دیده به جهان گشود. پدرش حاج محمد نیک ، شبیه خوان امام حسین (ع) و بهترین بابای زار جزیره بود، از همین روی از همان دوران کودکی با هنر شبیه خوانی و نمایش های آیینی سنتی اشنایی پیدا کرد .وی در سال 1378 بعد از پایان جنگ تحمیلی و به همراه چند تن از همرزمانش اولین گروه نمایشی طنز در استان هرمزگان را بنا نهاد و در اعیاد مذهبی و ملی در سطح جزایر استان ،اقدام به اجرای جشنواره ها و ایجاد فضای مفرح برای مرزنشینان کرد و با ایجاد انجمن های نمایشی و گردآوری هنرمندان در کلاس های آموزشی ، روح تازه ای به کالبد این هنر دمید و با کمک این هنرمندان گروه هنری سیمرغ هرمز را تاسیس کرد.ذاکری مونا از بنیان گذاران گردشگری جزیره هرمز بود.در سال 1381 برای اولین بار تلفیقی از تعزیه و تئاتر به صحنه برد .از فعالیت های نمایشی ایشان می توان به کارگردانی نمایش هایی همچون بی تو بی نامم» ، « نرسیده به درخت » ، «هونرا» ، «پیشگامان خورشید » ،«میان عقل و نفس » و بازی در فیلم های سینمایی «جاده ابریشم » ، «بوی پیراهن یوسف» اشاره کرد.وی در عصر عاشورای سال 1394 در حال اجرای نمایش دارفانی را وداع گفت.

 

بچه خوانی که شهرها مختلف شبیه خوانی کرد

مرحوم اکبر نوروزی سال 1348 در روستای مهدی آباد بزرگ از توابع استان قزوین به دنیا آمد .وی از ذاکران و شبیه خوانان ترک زبان بود.در دوران کودکی در روستای خود با بچه خوانی با هنر شبیه خوانی آشنا شد و در دوران جوانی به واسطه مرحوم رضا بابانعبرها وارد تعزیه استان قزوین شد و با قاسم خوانی و علی اکبر خوانی در این هنر تجربه کسب کرد و در ادامع با شبیه خوانانی و ذاکرانی همچون مرحوم سیاه پوش ، مرحوم مشایخی ، مرحوم احمد بلبل و ... همکاری داشت.وی در شهرهای مختلف ایران شبیه خوانی کرد.این هنرمند فقید در تیرماه 1395 در اثر سانحه تصادف چشم از جهان فروبست.

 

هجدهمین جشنواره نمایش های آیینی-سنتی از یازدهم تا پانزده شهریور به دبیری داوود فتحعلی بیگی برگزار می شود.

 




مطالب مرتبط

نظرات کاربران