نگاهی به تقویم نمایش ایران در اولین ماه فصل زمستان
دی،ماه گرم تئاتری ها
ایران تئاتر: تولد هنرمندانی همچون بهرام بیضایی، نصرت کریمی، مهدی شفیعی، زنده یاد جعفر والی، علی رفیعی و درگذشت هوشنگ حسامی، رقیه چهره آزاد و مهین اسکویی از مهم ترین رویدادهای تقویم تئاتری دی ماه به شمار می آید.
به گزارش ایران تئاتر، هنرمندان و پژوهشگران صاحب‌نام متعددی در دی‌ماه متولدشده‌اند که هر یک از آن‌ها صاحب سبک و شیوه خاصی در آثارشان هستند؛ اشخاص صاحب نامی همچون بهرام بیضایی، زنده‌یاد جعفر والی، داوود کیانیان، مهدی شفیعی، علی رفیعی، آزیتا حاجیان و...،که هریک به دلیل تجارب متفاوتشان در عرصه نمایش، به‌عنوان هنرمندان ماندگار و اساتید تئاتر این مرزوبوم شناخته می‌شوند. در این گزارش نیز مثل ماه‌های گذشته، سعی شده به مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین هنرمندان و پژوهشگران متولدشده در این ماه، که البته آثار مهمی را هم در طول دوران فعالیت هنری خود در کارنامه‌شان ثبت کرده‌اند و برای مردم نیز چهره‌های آشنایی هستند، پرداخته شود. در ادامه با توجه به اهمیت تقویم تئاتری ایران، نگاهی خواهیم داشت به کارنامه کارگردانان، بازیگران و نویسندگان صاحب‌نامی که در دی‌ماه متولدشده و یا چشم از جهان فروبستند.
هنگامه مفید؛ طراح عروسک، نویسنده، کارگردان و پژوهشگر
هنگامه مفید متولد 1 دی ۱۳۳۵ در تهران است. او فارغ‌التحصیل رشته ادبیات نمایشی است. مفید در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی، بانام هنری هنگامه یاشار برای کودکان ترانه می‌خواند. مجموعه ترانه‌های «کوچک برای بیداری» با صدای او در سال ۱۳۵۶ منتشر شد. بسیاری از ترانه‌های معروف کودکان نظیر «خوشحال و شاد و خندانم»؛ «ماه آسمون»؛ «یه روز آقا خرگوشه» نخستین بار در این آلبوم و بر روی اشعاری از ناصر نظر اجرا شدند. هنگامه مفید پس از انقلاب نیز به فعالیت‌های خود در مجموعه‌های عروسکی ادامه داد.
از فعالیت‌های اجرایی او نیز می‌توان به نویسندگی نمایشنامه عروسکی "مَلی"به کارگردانی افسانه زمانی، نویسندگی نمایشنامه عروسکی "دختران باغ‌های قالی" به کارگردانی افسانه زمانی، نویسندگی نمایشنامه عروسکی خیمه‌شب‌بازی" پهلوان کچل و وروره جادو " به کارگردانی هما جدی کار، کارگردانی نمایشنامه خوانی نمایش"عقاب و روباه" نوشته بیژن مفید، آهنگساز یو نویسندگی اشعار و دستیار کارگردانی نمایش"پرده عاشقى" نوشته و کارگردانی داوود میرباقری، آهنگسازی و نویسندگی اشعار نمایش"دندون طلا" نوشته و کارگردانی داوود میرباقری، بازی در نمایش"سهراب و اسب و سنجاقک"- نوشته و کارگردانی بیژن مفید، بازی در نمایش"ماه و پلنگ" نوشته و کارگردانی بیژن مفید، اجرای رپرتوار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بازی در نمایش " شاپرک خانوم" نوشته بیژن مفید و کارگردانی دان راجر لافون، بازی در نمایش "ترب" نوشته بیژن مفید و کارگردانی دان راجر لافون، بازی در نمایش "کوتی و موتی" نوشته بیژن مفید"و کارگردانی دان راجر لافو"، بازی در نمایش "خورشید خانوم آفتاب کن" نوشته رضا بابک و کارگردانی دان راجر لافون و... اشاره کرد.
او همچنین دبیر هنر برای دوره‌های راهنمایی؛ وزارت آموزش و پرورش، سرپرست کودکستان‌های منطقه 10 تهران، مدیر و صاحب‌امتیاز کودکستان خصوصی "مفید" به مدت 5 سال، مدیر و سرپرست فرهنگسرای بهشت؛ وابسته به شهرداری تهران، مدرس دانشکده هنرهای زیبا، مدرس دانشگاه هنر، مدرس دانشگاه سوره، مدرس دانشکده سینما تئاتر در رشته نمایش و نمایش عروسکی و... بوده است.
عضویت در گروه حرفه‌ای تئاتر کودکان و نوجوانان در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۱۳۵۰-۱۳۵۷، شرکت در فستیوال‌های بین‌المللی تئاتر کودکان و نوجوانان هامبورگ، ولز، استرالیا،...، عضویت در هیئت انتخاب نمایش‌ها و شورای سیاست‌گذاری جشنواره‌های بین‌المللی عروسکی دانشجویی تهران، عضویت در هیئت انتخاب نمایش‌ها و شورای سیاست‌گذاری جشنواره بین‌المللی عروسکی تهران – مبارک، عضویت در هیئت انتخاب نمایش‌ها و شورای سیاست‌گذاری نخستین جشنواره نمایشنامه‌نویسی کودک و نوجوان، عضویت در هیئت انتخاب نمایش‌ها و شورای سیاست‌گذاری ششمین جشنواره تئاتر بانوان، عضویت در هیئت انتخاب نمایش‌ها و شورای سیاست‌گذاری ششمین جشنواره سراسر تئاتر کانون‌های نمایش و... از دیگر فعالیت‌های مهم این هنرمند محسوب می‌شوند.
همچنین دریافت لوح سپاس و تقدیر همراه با تندیس چهاردهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی، لوح تقدیر و سپاس به خاطر شرکت در برنامه پژوهشی "بررسی آثار کودکان و نوجوانان" – صداوسیما، لوح سپاس دوازدهمین جشنواره بین‌المللی عروسکی دانشجویان دانشگاه هنر، لوح سپاس چهارمین جشنواره تئاتر کودکان و نوجوانان "آفتاب‌گردان" ، استان فارس – مرودشت، لوح تقدیر و تندیس هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودکان و نوجوانان همدان، جایزه اول بهترین نمایشنامه عروسکی برای کودکان و نوجوانان، به تصویب داوران بین‌المللی از هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودکان و نوجوانان همدان و... ازجمله موفقیت‌های هنگامه مفید در حوزه تئاتر به شمار می‌آیند.
نصرت کریمی؛ بازیگر و کارگردان و مجسمه‌ساز
نصرت‌الله کریمی متولد ۱ دی ۱۳۰۳ در تهران است. او پدر بابک کریمی (بازیگر فیلم‌های «فروشنده»، «ماهی و گربه» و «جدایی نادر از سیمین») و ماندانا کریمی (عروسک‌گردان) است.
نصرت کریمی یکی از هنرمندان اصیل و فرهیخته کشور است که فعالیت هنری خود را سال 1321 در تئاترهای فردوسی، سعدی و جامعه باربد، به‌عنوان گریمور، بازیگر و گاهی کارگردان آغاز کرد. او فارغ‌التحصیل از هنرستان هنرپیشگی تهران و دانشکده سینمایی پراگ در رشته کارگردانی سینما و تلویزیون است. کریمی سال 1331 عازم اروپا شد و در ایتالیا به مطالعه تئاتر سینما پرداخت و تجربیات بسیار زیادی با کارآموزی در فیلم «ایستگاه مرکزی» به کارگردانی ویتوریو دسیکا آموخت و ادامه کارآموزی را در چکسلواکی طی یک دوره پنج‌ساله ادامه داد و سپس بار دیگر برای گذراندن یک دوره تخصصی فیلم‌های عروسکی و دوبله به ایتالیا بازگشت. کریمی همچنین سینمای حرفه‌ای را هم در ایران، با نگارش فیلمنامه «افق روشن» به کارگردانی مهدی امیر قاسمی تجربه کرد.
بهرام بیضایی؛ پژوهشگر، نمایشنامه‌نویس و کارگردان
بهرام بیضایی متولد ۵ دی ۱۳۱۷ در تهران است. او در خانواده‌ای اهل فرهنگ و ادب به دنیا آمد. بیضایی از فیلم‌سازانِ صاحب سبک و معتبر سینمای ایران و از نویسندگان برجسته ادبیات نوین فارسی به شمار می‌رود. همچنین بعضی از نمایشنامه‌هایش به انگلیسی و فرانسوی و آلمانی و عربی و زبان‌های دیگری درآمده و در آسیا و اروپا و آمریکای شمالی چاپ و اجراشده است. ده فیلم بلند و چهار فیلم کوتاه و کمابیش هفتاد کتاب و نمایش‌هایی بر صحنه‌های شهرهای مختلف ایران و گاه غیر از ایران از سال ۱۳۴۱ به بعد کارنامهٔ هنریِ بیضایی را تشکیل می‌دهد.
در تئاتر نیز اغلب او را مهم‌ترین نمایشنامه‌نویسِ تاریخ ادبیات فارسی می‌دانند.کارگردانی نمایش‌های "عروسک‌ها"؛ تهران، گروه هنر ملی(پخش از تلویزیون ملی ایران)؛ 1345 ،"ضیافت"؛ تهران، گروه هنر ملی، تالار سنگلج؛ 1346 ، "میراث"؛ تهران، گروه هنر ملی، تالار سنگلج(25 شهریور)؛ 1346 ،"سلطان مار"؛ تهران، تالار سنگلج(25 شهریور)، شمال کشور؛ 1348 ، "آرش"؛ 1353 ، "مرگ یزدگرد"؛ تهران، تئاتر شهر، تالار چهارسو؛ 1358 ، "بانو آئویی"؛ تهران، تئاترشهر، تالار چهارسو؛ 1376 ،"کارنامه بندار بیدخش"؛ تهران، تئاترشهر، تالار قشقایی؛ 1377 ،شب هزار و یکم"؛ تهران، تئاترشهر، تالار چهارسو؛ 1382، "مجلس شبیه در ذکر مصائب استاد نوید ماکان و همسر مهندس رخشید"؛ تهران، تئاترشهر، تالار اصلی؛ 1384 ، "افرا یا روز می‌گذرد"؛ تهران، تالار وحدت؛ 1386 و همچنین نگارش نمایشنامه های "آرش"؛ 1336 ، "اژدهاک"؛ 1336 و1340 ، "کارنامه بندار بیدخش"؛ 1338 و1374، "مترسک‌ها در شب"؛ 1341، "عروسک‌ها"؛ 1341، "در دیاری غریب"؛ 1341 ، "غروب"؛ 1342-1341 ، "قصه ماه پنهان"؛ 1342 ، "پهلوان اکبر می‌میرد"؛ 1342 ، "هشتمین سفر سندباد"؛ 1343 ، نمایش در ایران"؛ تهران؛ 1344، "دنیای مطبوعاتی آقای اسراری"؛ تهران؛ 1345 ، "سلطان مار"؛ تهران؛ 1345 ، "ضیافت"؛ تهران؛ 1346 "میراث"؛ تهران؛ 1346 ، "چهار صندوق"؛ 1346 ، "اژدهاک"؛ تهران؛ 1346 ، "دیوان بلخ"؛ تهران؛ 1347 ، "ساحل نجات"؛ 1347، "درحضورباد"؛ 1347، "گمشدگان"؛ تهران؛ 1348 ، "حقیقت و مرد دانا"؛ 1349، "راه توفانی فرمان سپر فرمان از میان تاریکی"؛ 1349 ، "ندبه"؛ 1356، "نوشته‌های دیواری"؛ 1357 ، "مرگ یزدگرد"؛ تهران؛ 1358 ، "خاطرات هنرپیشه نقش دوم"؛ 1360 ، "فتح نامه کلات"؛ 1361 ،"پرده خانه"؛ 1364 ، "جنگ نامه‌های غلامان"؛ 1367 ، "طربنامه"؛1373، "سهراب کشی"؛ 1373 ، "مجلس بساط برچیدن"؛ 1376، "مجلس قربانی سنمار"؛ 1377 ، "گزارش اردوایراف"؛ 1378 ، "مجلس ضربت زدن"؛ 1379 و "دیوان نمایش (جلد یک و دو) "؛ 1382 و... از فعالیت های مهم این هنرمند صاحب نام در عرصه تئاتر محسوب می شوند.
او همچنین علاوه بر اعتباری که با نمایشنامه های خود به تئاتر بخشیده است، پایه‌گذار موج نوی نمایشنامه‌نویسی در ایران است.
هومن برق نورد؛ بازیگر
هومن برق‌نورد متولد پنجم دی‌ماه 1348 است. برق‌نورد ازجمله افرادی است که رؤیای بازیگری‌اش خیلی زود به حقیقت پیوست. او در ابتدای سال های جوانی‌اش با تئاتر و بازیگری آشنا شد و خیلی زود به جمع بازیگران تئاتر پیوست. اولین کار تئاتری‌اش را در سال 1367 انجام داد. او با تلاش مداومش حدود بیست سال در تئاتر به فعالیت پرداخت، تا اینکه با مجموعه «بیداری» به کارگردانی بهرام عظیم پور راهی تلویزیون شد. او با بازی در سریال «ساختمان پزشکان» به شهرت رسید. هومن برق‌نورد در سال 1392 در سریال مناسبتی ماه رمضان «دودکش» به همراه بهنام تشکر ایفای نقش کرد که مخاطبان زیادی را به خود جلب نمود.
کارگردانی نمایش «خلایق هر چی لایق» و بازی در نمایش‌های «به مناسبت ورود اشکان»، «ترانه‌های قدیمی»، «مرغابی وحشی»، «بیژن و منیژه»، «موسیو ابراهیم، گل‌های قرآن»، «آوازخوان طاس»، «گلن گری گلن راس»، «هامون بازها»، «آدامس خوانی» ازجمله فعالیت‌های او در تئاتر محسوب می‌شوند.
هوشنگ حسامی؛ مترجم، نویسنده و کارگردان
هوشنگ حسامی روزنامه‌نگار، کارگردان و منتقد سینما، تئاتر و مترجم متن‌های نمایشی اهل ایران بود. اوسال ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد. حسامی فعالیت هنری خود را به‌عنوان نویسنده و منتقد سینمایی در مطبوعات آغاز کرد. او فارغ‌التحصیل رشته ادبیات انگلیسی بود و در طول۴۰ سال فعالیت هنری، آثار بسیاری را از خود باقی گذاشت. حسامی در سال ۱۳۵۲ بر کتاب "جذابیت پنهان بورژوازی نوشتهٔ لوییس بونوئل ترجمه بهرام ری‌پور مقدمه‌ای نوشت. در سال ۱۳۵۷ نمایش "اسکوریال را به روی صحنه برد." پس از انقلاب نیز مدتی سردبیر مجله دنیای سخن بود.
هوشنگ حسامی سرانجام، صبح روز جمعه 10 دی ۱۳۷۹ در سن ۶۲ سالگی براثر سکته قلبی در منزل مسکونی‌اش در تهران درگذشت و در بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد.
رقیه چهره آزاد؛ بازیگر
رقیه چهره آزاد ۱۲۸۶ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. او فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۱۰ با بازی در تئاتر آغاز کرد. سال ۱۳۴۴ در نمایش «پهلوان اکبر می‌میرد» نقش مادر را بازی کرد. سپس در دو فیلم «مادر» و «سوته دلان» ساخته علی حاتمی بازی کرد.
رقیه چهره آزاد در سال ۱۳۴۱ از انجمن دوستداران تئاتر، به مناسبت روز جهانی تئاتر، دیپلم افتخار گرفت. همچنین برای بازی در فیلم «مادر»، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در ۸۱ سالگی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به او اعطا شد. او سن و سال دارترین بازیگری است که برندهٔ این جایزه شده است.
رقیه چهره آزاد 10 دی 1373 چشم از جهان فروبست. هنگام درگذشت رقیه چهره آزاد؛ روزنامه‌ها، نقل‌قولی از نقش غلامرضا (اکبر عبدی) را در فیلم «مادر»، در تیتر خود نوشتند: «مادر مرد. ازبس‌که جان ندارد.»
مریم معترف؛ کارگردان و بازیگر
مریم معترف 11 دی ۱۳۲۴ در تهران به دنیا آمد. او دارای لیسانس بازیگری و کارگردانی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و فوق‌لیسانس زیبایی‌شناسی تئاتر از دانشگاه سوربن پاریس است. معترف فعالیت در تئاتر را از سال ۱۳۴۷ شروع کرد.
بازی در نمایش‌های "درس" به کارگردانی "پری صابری"؛ انجمن ایران و آمریکا؛ 1347، آهسته با گل سرخ" به کارگردانی "هادی مرزبان"؛ تهران،تئاتر شهر؛ 1367، انگل‌ها" (رحمانی نژاد)؛ تهران، انجمن ایران و آمریکا؛ 1350، پیروزی در شیکاگو" (داود رشیدی)؛ تهران، تئاتر شهر، تالار اصلی؛ 1371 و کارگردانی و طراحی صحنه و لباس نمایش‌های فرود سیاوشان" (نویسنده حسن باستانی)؛ تهران، تئاتر شهر، تالار سایه، "مادر همه آن اسفندیاران" (نویسنده حسن باستانی)؛ تهران، تئاتر شهر، تالار قشقایی، عمو هاشم" (نویسنده داود فتحعلی بیگی)؛ تهران، اداره تئاتر، خانه نمایش؛ 1385، دیوار چین" (نویسنده ماکس فریش)؛ تهران، تالار مولوی؛ 1387 ،کارگردانی و بازی مال کنون" (نویسنده عزت‌الله مهرآوران)؛ تهران، تئاتر شهر، تالار چهارسو؛ 1371"، آهوان و آدم‌ها" نوشته "هوشنگ اسدی"؛ تهران، تئاتر شهر؛ 1369 ،کارگردانی"گوشه‌نشینان آلتونا" (نویسنده ژان پل سارتر)؛ تهران، تئاتر شهر، تالار چهارسو؛ 1385
"شب" نوشته "کار گروهی"؛ تهران، تئاتر شهر، سالن چهارسو؛ 1371 و... از فعالیت های مهم این هنرمند در تئاتر به شمار می آیند. همچنین تجربه تدریس و آموزش بازیگری و مبانی تئاتر نیز در کارنامه این بازیگر ثبت شده است که از جمله آن ها می توان به تدریس "پرداخت دراماتیک"؛ دانشکده صداوسیما؛ 72-1371، تدریس "اصول کلی سینما تئاتر"؛ دانشکده صداوسیما؛ 137، تدریس "بازیگری"؛ حوزه هنری؛ 1369 مدیر خانه نمایش از 1382 و... پرداخت.
مهین اسکویی؛ کارگردان، مدرس و مترجم
مهین اسکویی اسفند ۱۳۰۹ در تهران متولد شد. او یکی از بنیان‌گذاران تئاتر آناهیتا بود. اسکویی در ۱۶ سالگی به‌عنوان بازیگر در تئاتر فردوسی پا بر صحنه گذاشت. او از نخستین زنان ایرانی بود که بر صحنه نمایش ظاهر شد.
بازی او در نمایش «پرنده آبی» نوشته موریس مترلینک، به کارگردانی عبدالحسین نوشین در نقش گربه موردتوجه قرار گرفت. مهین اسکویی در گروه نوشین با بازیگرانی چون صادق شباویز، نصرت کریمی، عزت‌الله انتظامی، توران مهرزاد، حسین خیرخواه و مصطفی اسکویی همکاری می‌کرد. او در سال ۱۳۲۴ با مصطفی اسکویی ازدواج کرد و پس از اجرای چند نمایش به همراه او به فرانسه و سپس به مسکو رفت.
مهین اسکویی در دانشکده هنرهای تئاتری مسکو (لونا چارسکی) در رشته کارگردانی با درجه ممتاز از این دانشکده فارغ‌التحصیل شد و سیستم استانیسلاوسکی را نیز در دانشکده مزبور آموزش دید و در سال ۱۹۶۹ در این زمینه دیپلم افتخار دریافت کرد. اسکویی پس از شوروی به همراه همسرش در آلمان اقامت گزید و پس از بازگشت به ایران، در کنار مصطفی اسکویی تئاتر آناهیتا را بنا گذاشتند.
از آثار ترجمه‌شده توسط او علاوه بر سه جلد حجیم آموزش سیستم استانیسلاوسکی می‌توان به نمایش‌های «در اعماق»، «ییلاق‌نشین‌ها» و «فرزندان خورشید» نوشته ماکسیم گورکی، «سه خواهر»، «خرس» و «خواستگاری» اثر چخوف، «تاریکی‌های سرکش» اثر بوئرو، «کارگردان مؤلفی دیگر» اثر رخلس و «فصل‌هایی از تاریخ تئاتر جهان» اثر ماکولسکی اشاره کرد.
همچنین نمایش‌هایی که مهین اسکویی به‌عنوان کارگردان و بازیگر در آن‌ها حضور داشته عبارت‌اند از: «خانه عروسک»، «روبهک‌ها»، «صاحبه مهمانخانه»، «صاعقه»، «خرس و خواستگاری»، «سه خواهر»، «در اعماق»و...
مهین اسکویی از سال ۱۳۷۰ پس از انتشار آثار استانیسلاوسکی دوباره آموزش هنرجویان را آغاز کرد و در خانه خود فضایی را برای این کار اختصاص داد.
اسکویی سرانجام صبح روز دوشنبه ۱۲ دی ۱۳۸۴ پس از ماه‌ها بیماری در بیمارستان پاستور تهران درگذشت.
مهدی شفیعی؛ مدیر کل اداره هنرهای نمایشی، کارگردان و بازیگر
مهدی شفیعی متولد 15 دی 1353 در اندیمشک است. او دارای مدرک فوق لیسانس کارگردانی تئاتر از دانشکده هنر معماری دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز است.کارگردانی و بازی در نمایش «بانو» به کارگردانی مشترک اسماعیل فیروزی، اولین حضور جدی شفیعی در تئاتر بود. او پس از اجرای موفق «بانو» در سیزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، این نمایش را در خوزستان و در جشنواره تئاتر سراسری لاله‌های سرخ روی صحنه برد.
کارگردانی مشترک نمایش " دختران قالی‌باف" نمایش برگزیده هشتمین جشنواره سراسری لاله‌های سرخ، کارگردانی نمایش " دو مرغ آخر عشق"، طراحی و کارگردانی و بازیگری نمایش " پای درخت اقاقی"، طراحی و کارگردانی نمایش " جاسوس" نوشته" برتولت برشت "، طراحی و کارگردانی نمایش" زن یهودی" نوشته "برتولت برشت" و طراحی و کارگردانی ده‌ها نمایش دیگر از فعالیت‌های مهم مهدی شفیعی در زمینه تئاتر به شمار می‌آیند.
او که از سال 1393 با حکم دکتر علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مدیریت اداره کل هنرهای نمایشی منصوب شد، دبیر دو دوره جشنواره تئاتر سراسری استان خوزستان و یک دوره جشنواره منطقه‌ای کشور بود. همچنین بنیان‌گذار و دبیر دو دوره سوگواره تعزیه و آئین‌های نمایشی خوزستان، عضو هیئت بنیان‌گذار جشنواره سراسر تئاتر لاله‌های سرخ خوزستان و دبیر چندین دوره آن، عضو هیئت نظارت مرکز تئاتر استان خوزستان، رئیس انجمن نمایش شهرستان اندیمشک، رئیس انجمن نمایش استان خوزستان، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اهواز (سه سال)، سردبیر بولتن دهمین جشنواره سراسر تئاتر دفاع مقدس کشور، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر در رشته مدیریت فرهنگی و هنری، مدرس دانشکده هنرهای زیبای خوزستان، مدرس دانشکده خبر استان خوزستان و... از دیگر فعالیت‌های مهم کارنامه او هستند.
کسب جایزه کارگردان برتر در چندین دوره جشنواره‌های تئاتر استان، منطقه‌ای، دریافت سپاس‌نامه کارگردانی از جشنواره سیزدهم بین‌المللی سنتی آئینی کشور، دریافت عنوان طراح صحنه برتر و... ازجمله موفقیت‌های مهدی شفیعی هستند که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.
محمدجواد عزتی؛ بازیگر
جواد عزتی متولد 20 دی 1360 در تهران است. او که در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از بازیگران پرکار سینما شناخته شده است، فعالیت بازیگری را از تئاتر و بازی در نمایش "چهار دستان" به کارگردانی فرزانه ارسطو آغاز کرد. او تاکنون در آثار نمایشی متعددی حضور پیداکرده است که ازجمله آن‌ها می‌توان به بازی در نمایش‌های "سرمایه جاودان" به کارگردانی مهدی مهدیون،"مداد رنگی‌ها" به کارگردانی محسن سلیمانی، نمایش خیابانی"نیک بدنام" به کارگردانی محمدرضا عطایی فر، نمایش خیابانی"سیاه‌سفید" به کارگردانی مهدی مهدیون،"بازی خانه" به کارگردانی فرزانه ارسطو، "الاغ آوازخوان" به کارگردانی مهدی مهدیون،"طلعت" به کارگردانی بابک توسلی، نمایش خیابانی"در انتظار مرگ" به کارگردانی مهرنوش فرج پور، "حریر سرخ صنوبر" به کارگردانی شکر خدا گودرزی، "هپل و مپل" به کارگردانی محمدرضا عطایی فر، "کابوس خیابان 17" به کارگردانی مسعود موسوی، "هفت‌پرده" به کارگردانی محمدرضا عطایی فر، "ساحره سوزان" به کارگردانی مه‌لقا باقری،"گربه دوست منه" به کارگردانی"زهرا یعقوبی، کارگردانی و بازی در نمایش"پسرعموها" و... اشاره کرد.
همچنین کسب رتبه دوم بازیگری در بخش خیابانی جشنواره تئاتر فجر؛ 1379، کسب رتبه برتر بازیگری در بخش خیابانی جشنواره تئاتر فجر؛ 1380، کسب رتبه سوم بازیگری از جشنواره دفاع مقدس برای نمایش"ج مثل جنگ" ازجمله موفقیت‌های عزتی در تئاتر به شمار می‌آیند.
آزیتا حاجیان؛ بازیگر و کارگردان و مدرس
آزیتا حاجیان ۲۱ دی ۱۳۳۶ در تهران به دنیا آمده است. او فارغ‌التحصیل بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای دراماتیک دانشگاه هنر است. آغاز فعالیت هنری او از سال ۱۳۵۴ با نمایش «خورشید خانم آفتاب کن» بود.
بازی در نمایش‌های"ترب" به کارگردانی اردوان مفید، "محاکمه ژاندارک" به کارگردانی رکن‌الدین خسروی، "نسل آواره" به کارگردانی منصور شهپر، "هملت" به کارگردانی قطب‌الدین صادقی، "بهرام چوبینه" به کارگردانی قطب‌الدین صادقی، "دایره گچی قفقازی" به کارگردانی حمید سمندریان، کارگردانی نمایش"یک زن، یک مرد" اقتباس آزاد از(زن نیک سچوان) نوشته برتولت برشت، بازی در تله‌تئاترهای"مهره هفتم برگمن" به کارگردانی"منوچهر شیبانی، "کالیگولا" نوشته"ژان آنوی" به کارگردانی"قطب‌الدین صادقی و... از مهم‌ترین فعالیت‌های تئاتری او محسوب می‌شوند.
حاجیان فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۸ با فیلم «دزد عروسک‌ها» ساخته محمدرضا هنرمند آغاز کرد. او در سال ۱۳۷۷ در هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، برای بازی در فیلم «روبان قرمز» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در بخش بین‌الملل شد.
جعفر والی؛ کارگردان، بازیگر و نویسنده
جعفر والی 22 دی 1312 در تهران دیده به جهان گشود. او فارغ‌التحصیل بازیگری از دانشکده هنرهای دراماتیک دانشگاه تهران است.
او بازیگری و کارگردانی تئاتر را از سال ۱۳۳۶ شروع کرد. زمان آغاز به کار والی در تئاتر هم‌زمان با حکومت‌نظامی و کودتا بود و علاقه‌مندان به تئاتر، مخفیانه کار تئاتر می‌کردند. او از سال ۱۳۳۷ به‌عنوان کارگردان به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و ده سال در کار دوبله فیلم‌های سینمایی فعالیت کرد.
والی در کانادا نیز یک گروه تئاتر تشکیل داد و آنجا خیلی استقبال شد که یک گروه تئاتری از ۱۰ ملیت مختلف وجود دارد. او نخستین کسی بود که آثار نویسندگان بزرگ را همچون بهرام بیضایی و غلامحسین ساعدی روی صحنه برد. در سال‌های بعد بازیگری را آزمود و در فیلم‌های مهمی مانند «ناخدا خورشید» نیز بازی کرد.
جعفر والی در طول دوران فعالیت خود در تئاتر، ۲۷ نمایش را کارگردانی کرد و در ۲۴ نمایش به‌عنوان بازیگر ایفای نقش کرد. او اواخر عمرش قصد داشت نمایش «در گوش سالمم زمزمه کن» را که اقتباسی از یک اثر خارجی بود و سال‌های دور با استاد انتظامی و استاد مشایخی آن را در تلویزیون اجرا کرده بود، به صحنه ببرد. ولی در حین و میانه تمرینات احوال ایشان مساعد نبود و به بیمارستان منتقل شد و این پروژه ناتمام ماند.
جعفر والی که از روز ۱۸ آذرماه ۱۳۹۵ به علت عارضه ریوی در بیمارستان تهران کلینیک بستری‌شده بود، پس از ۹ روز بستری شدن، صبح روز شنبه ۲۷ آذر ۱۳۹۵ درگذشت.
علی رفیعی؛ کارگردان، طراح صحنه و مترجم
علی رفیعی متولد 22 دی 1317 در اصفهان است. او دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تئاتر از دانشگاه سوربن پاریس، دیپلم عالی کارگردانی از دانشگاه بین‌المللی تئاتر فرانسه و دیپلم بازیگری از مدرسه شارل دولن فرانسه است.
کارگردانی و طراحی صحنه نمایش‌های”آنتیگونه“،”شیون و استغاثه پای دیوار بلند شهر“نوشته تانکرد درست ترجمه علی رفیعی،”خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از قتل میرزا تقی‌خان فراهانی“،”جنایات و مکافات“،”یادگار سال‌های شن“،”یک روز خاطره‌انگیز برای دانشمند بزرگ وو“،”عروسی خون“،”رومئو و ژولیت“،”شازده احتجاب“(اقتباس از رمان"شازده احتجاب" نوشته هوشنگ گلشیری)،”کلفت‌ها“نوشته ژان ژنه ترجمه علی رفیعی،”در مصر برف نمی‌بارد“ نوشته محمد چرم شیر و... از مهم‌ترین فعالیت‌های او در تئاتر به شمار می‌آیند.
سید جواد هاشمی؛ بازیگر و کارگردان
سید جواد هاشمی ۲۷ دی ۱۳۴۴ در بندر انزلی متولد شد. او تحصیلاتش را در رشته کارگردانی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ادامه داد و در سال ۱۳۷۳ فارغ‌التحصیل شد. اولین کار جدی او، نمایش «حج ابراهیم حج عاشورا» در سال ۱۳۵۸ به کارگردانی کمال‌الدین قراب بود. او پس‌ازاین نمایش، تئاتر را در بخش هنری وزارت آموزش‌وپرورش ادامه داد و کارهای گوناگونی در زمینه سرود و آهنگ‌های انقلابی ارائه کرد.
نویسندگی و کارگردانی نمایش‌های "پنجره فولاد، "کلاغ خبرچین، "فجر خونین"، "بچه‌های محله"، "ترسوها، "قربانی، "المپیاد، "ابرقدرت‌ها"،"منظرآوران جهان، "مظلوم اول"، "غریب کوفه، "ناگهان پنجره سرد"، "یتیمان کوفه"،"خورشید غدیر، "پدر خاک"،"روایت روزی سرد"، "شانه‌های خسته"،"زخم مدینه"، "مظلوم‌ترین"، "زمزمه‌های آخر"، "توبه نمی‌کنم"،"مسافران مرو، فرزند عدالت "، توبه نمی‌کنم"، نور و نی "، عطر عاشقی " و.... ازجمله فعالیت‌های او در تئاتر به شمار می‌آیند. هاشمی همچنین تجربه بازی در نمایش‌های "دشت خون ـ مجلس خون" نوشته و کارگردانی قراب، "از شوش تا تیر دوقلو" نوشته و کارگردانی نادری، «شبی از فلک تا افلاک" نوشته و کارگردانی حسین مسافر آستانه، "عزیز مایی" نوشته و کارگردانی"قربانی،"لیلا" نوشته و کارگردانی قطری پور، "کانال کمیل" سال ۱۳۸۶ (سالن اصلی تئاتر شهر) و... نیز داشته است.
افسر اسدی؛ بازیگر و مدرس
افسر اسدی متولد 27 دی 1336 در میانه است. او دارای لیسانس کارگردانی و بازیگری تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است.
بازی در نمایش‌های "براند" نوشته "هنریک ایبسن" به کارگردانی قاسم سیف، "سوءتفاهم" نوشته "آلبرکامو" به کارگردانی اصغر همت، "آن‌سوی آینه"(شاپرک خانم) به کارگردانی آزیتا حاجیان، "چشم‌هایش می‌خندد" (یلدا) به کارگردانی حسین پارسایی، "یک زن یک مرد" به کارگردانی "آزیتا حاجیان، "درام‌های زندگی" به کارگردانی بابک محمدی و...ازجمله فعالیت‌های او در تئاتر به شمار می‌آیند.
همچنین تجربه تدریس بازیگری در مدرسه عالی بازیگری (تهران)، تدریس مبانی بازیگری در دانشگاه سوره (تهران)، انتشار کتاب "چوب حراج" (شعر) و... در کارنامه او نیز ثبت‌شده است.
محمدرضایی راد؛ محقق، نمایشنامه‌نویس و کارگردان
محمدرضایی راد متولد 28 دی 1345 است. او نویسنده نمایشنامه‌های «رقصی چنین»، «گزارش خواب» و «در دوزخ نوشتم» است. همچنین فیلم‌نامه‌های او برنده جوایز متعددی از جشن خانه سینما و جشنواره فیلم فجر و جشنواره آسیا پاسیفیک شده است.
نگارش نمایشنامه‌های «بر فراز برجک‌ها» (۱۳۷۱ هنگام سربازی در مدت یک روز), «هشتمین خوان» (۱۳۷۲), «گوش کن» (1381), «بازگشت به خان نخست» (۱۳۸۳), «گزارش خواب» (۱۳۸۳), «صدایی بود» (۱۳۸۷ بخشی از یک نمایش جمعی، به همراه دانشجویانش), «در دوزخ نوشتم» (۱۳۸۵), «صدای آهسته» (۱۳۸۶), «نگاه خیرهٔ خداوند» (۱۳۸۷), "من یک موجود توئیتری هستم. لطفاً از من عکس بگیرید!" (۱۳۸۸), "رؤیای طاهره گان خاموش" (۱۳۸۸), "رقصی چنین…" (۱۳۸۸ که نویسنده‌اش به‌عنوان یکی از سه نمایشنامه‌نویس برگزیده در مرحلهٔ بازخوانی جشنوارهٔ فجر شناخته شد) و سپس کارگردانی آن در بیست و دومین جشنوارهٔ تئاتر فجر) فعالیت‌های مهم او در تئاتر به شمار می‌روند.
تألیف و چاپ نمایشنامه "هشتمین خوان" (۱۳۷۹ در مجلهٔ نمایش) (اجراشده در سال ۱۳۸۲ به کارگردانی آروند دشت آرای)، نمایشنامهٔ "عروسی شغال" (نگارش ۱۳۷۹; ۱۳۸۰ در مجلهٔ نمایش)، فیلمنامه "کودک و سرباز" (۱۳۸۰)، مجموعه داستان "بچه‌های مدرسه همت" (۱۳۸۱ انتشارات قو)،کتاب "آفتاب خیزان، دریا توفان" (۱۳۸۴ با همکاری حسین حقانی و بابک ربوخه دربارهٔ زندگی و آثار احمد عاشور پور).، نمایشنامهٔ گزارش خواب (۱۳۸۶ انتشارات طرح نو) از دیگر فعالیت‌های او محسوب می‌شوند.
همچنین مقالات او در این سال‌ها در روزنامه‌های توس، نشاط، صبح آزادگان، شرق، خرداد، نوروز، اعتماد، اعتماد ملی، ضمیمهٔ همشهری، کارگزاران و نشریاتِ نقش قلم، آبان، آدینه، نامهٔ فرهنگ، دنیای تصویر، دفترهای تئاتر، صحنه، هنرهای نمایشی، نمایش، کتاب ماه، چیستا، نقد سینما، فصلنامهٔ هنر، کارنامه، سیمیا، ارغنون و… چاپ شده است.
محمدحسن معجونی؛ نمایشنامه‌نویس، کارگردان و بازیگر
محمدحسن معجونی متولد 28 دی 1347 در زنجان است. او فارغ‌التحصیل رشته ادبیات نمایشی و همچنین سرپرست گروه تئاتر لیو است.
کارگردانی نمایش‌های"رویای شب نیمه تابستان"،"پای دیوار بزرگ شهر" (تانکر در دوردست)،"خرس و خواستگار" (آنتوان چخوف) ،"مثل خون برای استیک"،"خواب آهسته مرگ"،"همه خانه سیاه است"، "دو راهی سقاخانه"، "همه، خانه سیاه است"،"پدر عزیزم"، "به خاطر یه مشت روبل" و بازی در نمایش‌های "یادگار سال‌های شن" (علی رفیعی) ، "عروسی خون"(علی رفیعی)، "مکبث" (فرهاد مهندس پور)،"رومئو و ژولیت" (علی رفیعی)، "روز رستاخیز" (فرهاد مهندس پور) "دیر راهبان" (فرهاد مهندس پور)، "در مصر برف نمی‌بارد" (علی رفیعی)،"کالیگولا" (آتیلا پسیانی)، "بحرالغرایب" (آتیلا پسیانی)،"در میان ابرها" (امیررضا کوهستانی)،"اسب‌های آسمان خاکستر می‌بارد" (علی رافی)،"سمفونی درد" (حسین پاکدل)،"کوارتت" (امیررضا کوهستانی)،"مده سن مدار" (رضا بهبودی)،"آسمان روزهای برفی" (محمد عاقبتی)،"یک روز خاطره‌انگیز برای دانشمند بزرگ وو" (علی رفیعی)، "شب‌های آونیون" (کوروش نریمانی)،"نگاه خیر" (ساسان پیروز)،"در انتظار گودو" (اکبر علیزاد) و... از آثار این هنرمند در عرصه تئاتر محسوب می‌شوند.
گفتنی است دریافت اسپک تاکل "در میان ابرها" اجرا شده در جشنواره تئاتر زوریخ؛ 2006 مهم‌ترین موفقیت او به شمار می‌رود.
حسن باستانی؛ نمایشنامه‌نویس و کارگردان
حسن باستانی متولد 29 دی ۱۳۴۰ در تهران است. باستانی در سال۱۳۵۵ وارد گروه تئاتر مدرسه شد. بعدها به دبیری روی آورد و در همان سال با گروه نمایش دیلمان همکاری خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۶۴ در رشته مهندسی اکتشاف معدن دانشگاه صنعتی اصفهان مشغول به تحصیل شد و برای نخستین بار پس از انقلاب فرهنگی در دانشگاه صنعتی اصفهان گروه تئاتر دانشجویی را ایجاد و نخستین آزمون کارگردانی خود را در همان دانشگاه به روی صحنه برد.
حسن باستانی نخستین فعالیت حرفه‌ای خود را در سال۱۳۷۶ با نمایش «پوریایی دیگ»ر در تالار چهارسوی تئاتر شهر به روی صحنه برد. او پس از سال‌ها تجربه در سال ۱۳۸۵ گروه تئاتر اَدونای را پایه‌گذاری کرد.
باستانی تاکنون بیش از ۳۵ نمایشنامه نوشته و ۱۲ نمایش را کارگردانی و اجرا نموده است. او ۲۹ دیپلم افتخار و لوح تقدیر از جشنواره‌های داخلی و ۵ دیپلم افتخار از فستیوال‌های بین‌المللی دریافت نموده است. حسن باستانی عضو هیئت‌مدیره و مسئول کمیته آموزش و پژوهش کانون نمایشنامه نویسان و مترجمان خانهٔ تئاتر ایران و مؤسس و سرپرست گروه تئاتر اَدونای است.
داوود کیانیان؛ پژوهشگر، نمایشنامه‌نویس و کارگردان
داوود کیانیان متولد 30 دی 1321 است.او دارای کارشناسی ارشد (معادل) از وزارت فرهنگ و آموزش عالی 1376 و نشان درجه‌یک هنری (معادل دکترا) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
او تاکنون در نمایش‌های متعددی به‌عنوان نویسنده، کارگردان و بازیگر حضورداشته است که ازجمله آن‌ها می‌توان به نویسندگی،کارگردانی و بازیگری نمایش «مطرود»، کارگردانی و بازیگری نمایش«دوجلاد»، بازیگری نمایش «از پا نیفتاده ها»،
کارگردانی و بازیگری نمایش«ویلن ساز کره مونا»، نویسندگی و کارگردانی نمایش «آن‌کس که مادراست»، نویسندگی و کارگردانی «اجاق‌کور»، نویسندگی و کارگردانی نمایش «خروسک پریشان» و.. اشاره کرد.
داوری جشنواره‌های متعدد از سال 1352 تاکنون، مسئول انجمن نمایش مشهد1370-1369، مسئول مرکز هنرهای نمایشی مشهد 1370-1369، مدیرمرکزتولید تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1381-1371، مسئول مجمع بین‌المللی تئاتر کودکان (آسی تیژ)در ایران، 1381- 1371، مسئول گروه نمایشی پارت،مشهد، 1360- 1347، تدریس نمایش خلاق و تئاتر کودکان و نوجوانان: درکلیه مقاطع تحصیلی آموزش‌وپرورش 1360-1344 و... از فعالیت‌های مهم او به شمار می‌آیند.
همچنین کسب لوح تقدیر و دیپلم افتخار از امور تربیتی استان تهران، برای نمایشنامه «بزرگ‌ترین موجود روی زمین!»، سال تحصیلی 1367- 1366، تقدیرنامه از مدیرکل امور زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی خراسان برای اجرای نمایش «راز درخت مقدس!»، 1367، تقدیرنامه از معاونت پرورشی استان تهران برای نمایشنامه «بزرگ‌ترین موجود روی زمین !»، 1367، دیپلم افتخار از هفتمین جشنواره سراسری تئاتر فجر برای اجرای نمایش «پرنده و فیل»، بهمن‌ماه 1367، لوح یادبود از بخش فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1367، تقدیرنامه از سازمان تبلیغات اسلامی خراسان جهت همکاری با بخش تئاتر، 1368، و... از مهم‌ترین افتخارات او محسوب می‌شوند.
دیگر هنرمندان دی ماهی
مسعود دلخواه (کارگردان)، اعظم بروجردی (نمایشنامه نویس و کارگردان)، خیرالله تقیانی (کارگردان)، فریبا کامران (بازیگر)، خسرو شهراز (بازیگر)، آرش دادگر (کارگردان)،
هما خداجوی (عروسک گردان)، زهرا شهیدی (عروسک گردان)، محمد زارع زاده (کارگردان)، سعید عابدی (کارگردان)، آناهیتا کاشف جندقی (کارگردان)، فرهاد شریفی (بازیگر)، عباس قلیچ لو (بازیگر)، هاله گرجی (بازیگران) فرزانه نشاط خواه (بازیگر)، آناهیتا کاشف (عروسک گردان)، افسانه شمس (گریمور)، سلمان دارابی (بازیگر)، علی صادقیخواه (بازیگر)، رضا رویگری (بازیگر)، مصطفی سلیمانی نژاد(کارگردان)، امیررضا وزیری (بازیگر) فرحناز اصغری سرابی (کارگردان)،آوا شریفی (بازیگر)، محمود اکبرشاهی (کارگردان)، علی یعقوب زاده (بازیگر)، مجید جعفری (بازیگر)، حمید خرم طوسی (کارگردان)، مهدی مصباحی (بازیگر)، غلامحسین ساعدی (نمایشنامه نویس)، رامین کهن (کارگردان نمایش عروسکی)، منوچهر شجاع (طراح صحنه)، بهاره نصرتی (طراح صحنه)، محمدرضا کوهستانی (بازیگر)، پروانه دباغی (طراح صحنه)، ابراهیم رهبر (نمایشنامه نویس) و... از دیگر هنرمندان متولد دی ماه هستند.
همچنین هادی دریا دل (خوی)، جمال فتاح نیا ( بوکان)، بیژن لطفی خواجه پاشا (ارومیه)، اکبر صباحی (خلخال)، امیر صفایی پور (اصفهان)، مهشید علیرضایی (اصفهان)، محمدعلی تنهایی (شهرضا)، محمدحسین تنهایی (شهرضا)، فاطمه شعبانی فر (ایوان غرب)، زهرا چراغی (ملکشاهی)، محمد ابراهیم زاده مطلق (گناوه)، علی باهری (ری)، سید هادی قدیری (بهارستان)، آرزو رستمی فر (ورامین)، مژگان منتصریان (ملارد)، مینا اسماعیلی (فارسان)، سارا اسماعیلی کتکی (شهرکرد)، رضا حقیقی (خراسان جنوبی)، سید بهزاد امیرآبادی زاده (بیرجند)، علیرضا زارعی آبیز (بیرجند)، احسان کمالی (بجنوردسیده ساناز عظیمی (شیروان)، رضا خادم سید الشهدا (شوشتر)، احمد جلالی (سوسنگرد)، سپهر شعبانی (نی ریز)، محمد جواد علی مردانی (نی ریز)، سعید صالح (نی ریز)، مرضیه آل ابراهیم (لارستان)، عبدالرضا ملاک بچاری (قم)، هادی افضلی نژاد (قم)، سید فاضل خانی (ایوان)، جعفر فرخ پور (ایوان)، هواس پلوک (کرمانشاه)، مصطفی سلیمانی نژاد (تنکابن)، الهام اسماعیل زاده (تنکابن)، مرضیه مکاری (قائم شهر)، احترام حسین پور (محمود آباد)، محمد جوادی (بهشهر)، علی یخکشی (ساری)، عباس دامغانیان (بهشهر)، مهدی شجاعی (بروجرد)، محسن اشرف خانی (صومعه سرا)، سلماز محمدی دموچالی (لاهیجان)، پریسا قاسمی (رشت)، مسعود بدر طالعی (رشت) و الهه فرخی (رشت) از هنرمندان شهرستانی هستند که در دی ماه متولد شدند.
