تلاش کردیم ضمن رعایت خط قرمزها یک سری از دغدغه های بچه های تئاتر را بیان کنیم

 علی یعقوب زاده بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون بازی تاثیر گذاری از یک بازبین مسلط به کارش را ارائه می کند. اغلب مخاطبان٬ یعقوب زاده را با بازیش در فیلم های رسول ملاقلی پور نظیر پرواز در شب و  نجات یافتگان به یاد می آورند. او یک تئاتری با سابقه است و سالها در حوزه تدریس و تالیف در کنار بازیگری و کارگردانی فعالیت کرده است.علی یعقوب زاده دارای دکترای پژوهش هنر و کارشناسی کارگردانی نمایش است. وی عضو کارگروه تخصصی بازنگری برنامه و سرفصل دروس آموزش هنر، عضوکمیته ملی احیای هنر در تربیت معلم، حضور در نمایشگاه آثار هنری اساتید دانشکده های دانشگاه فرهنگیان و دبیر هفتمین نمایشگاه عکس محرم 1394 نیز بوده است. یعقوب زاده در راه اندازی نمایش در کانون های بسیج مساجد کشور نقش عمده ای داشته است. اجرای نمایش و کارگردانی نمایش های نظیر نمایش آفتابی­ برلب بام در مجمع مساجد جنوب تهران، بازی در نمایش نشان آخر، برگ ریزان، مسافران٬ مسافران مرو٬ قربانی، نیلوفر، باغ ­من پاییز است٬ ققنوس٬ ح­ دوچشم، یک شاخه گل سرخ٬ کارگردانی نمایش گورگیر٬ بازی در فیلم ­سینمایی پرواز در شب٬ بازی در سریال­ تلویزیونی سفر به­ چزابه، بازی در فیلم سینمایی صنوبر، بازی در مجموعه ­تلویزیونی­ حضرت­ یوسف(ع) و بازی در سریال تلویزیونی معمای شاه از عمده کارهای کارنامه بازیگری علی یعقوب زاده هستند. یعقوب زاده در دوران فعالیت کاریش جوایز متعددی به دست آورده است؛ دریافت جایزه بازیگری­ دوم از دومین جشنواره ­بانوان به­ خاطر بازی در نمایش شب طولانی یلدا، دریافت جایزه بازیگری­ دوم از چهارمین جشنواره­ عاشورائیان تبریز به­ خاطر بازی در نمایش قربانی، دریافت جایزه ­گروهی بازیگران به­ خاطر بازی در نمایش مسافران دومین جشنواره عاشورائیان، دریافت نشانِ سبزافتخار به ­خاطر بازی در مجموعه­ تلویزیونی قصه قرارگاه(جشنواره تولیدات مراکز استانها)، لوح تقدیر به­ خاطر حضور در سی­ و نهمین جشنواره بین­ المللی­ رشد، تقدیر از بازی در نمایش مسافران سومین همایش تئاتر عاشورائیان بنیاد شهید. در نمایش «مزا مزا» آرزو نبوت، سروش طاهری، سیروس همتی، سامان دارابی، جواد پورزند، علی یعقوب زاده، شهرام مسعودی و آزیتا نوری وفا بازی دارند و از سایر عوامل این نمایش می‌توان به حمید رضا علی نژاد تهیه‌کننده، خیرالله تقیانی پور مشاور کارگردان، احسان باقری مدیر تولید، سمانه حبیب پور دستیار و برنامه‌ریز، غزال مجتهدی طراح صحنه و لباس، مسعود عربی طراح گریم، محمد احمدی آهنگساز، مارال غفوریان عکاس، حسن محمدی مجری طرح، حمید ناصر مدیر هماهنگی و اجرا و عرفان حق روستا، مهرداد رحیمی و امیرحسین اخیانی مدیران صحنه اشاره کرد. نمایش «مزامزا» مهرماه در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه در حال اجرا است. با علی یعقوب زاده  در باره بازیش درباره این نمایش گفت وگویی انجام داده ایم.

آدم هایی که در تئاتر به عنوان بازبین فعالیت می کنند؛ شنیدن نامشان برای گروه های تئاتری به خصوص در آستانه گرفتن مجوز اجرا نام چالش برانگیزی به نظر می رسد. موقعی که قرار شد این نقش را بازی کنید چه حسی داشتید؟

من سالها است که با سیروس همتی همکاری دارم و سال قبل هم در نمایش فیش آباد نقش شهیدی را بازی کردم. همیشه سیروس همتی در آثاری که برایش بازی کرده ام نقش های چالش برانگیزی را برایم انتخاب می کند و این سابقه همکاری به اواخر دهه هفتاد بر می گردد. نکته حائز اهمیت در «مزا مزا» وجود نگاهی چالشی است که در فضای تئاتری به وجود می آید و گاهی موارد این پویایی تئاتر برای برخی ها برخورنده است. در «مزا مزا» تلاش کردیم ضمن رعایت خط قرمزها یک سری از دغدغه های بچه های تئاتر را بیان کنیم.

وظیفه تئاتر متعالی بیان همین چالش و دغدغه ها است؟

موافقم، خاصیت تئاتر به روز بودنش است. در باره شخصیت بازبین باید بگویم تئاتری ها معمولا با این شخصیت موضع دارند، اما در تحلیل هایی که در حین کار با سیروس همتی داشتیم به این مسئله رسیدیم که این شخص در عین حالی که به کار ممیزی اش می پردازد از تئاتر شناخت خوبی دارد. او دلسوز تئاتر و اهالیش است و حتی حواسش به این نکته است که خود گروه در ورطه خود سانسوری نیفتد؛ لذا جملاتی که بیان می کند حرف یک همکار و دلسوز است و نه یک منتقد.

بنابراین در تمرینات به این جمع بندی رسیدید که این بازبین آدم منطقی و معتدل و واقع بینی باشد؟

بله و در عین حال ملزومات تئاتر را هم می شناسد. برای همه ما ایده ال است که همه عزیزان بازبین چنین نوع نگرشی داشته باشند و خوشبختانه تعدادشان هم کم نیست. عده ای از این دوستان هم شاید به خاطر حفظ مقامشان دچار یک سری سلیقه زدگی های نادرست می شوند. در اصل نمایش ما چالشی است بین تماشاگر، تئاتر و پشت صحنه تئاتر و معضلاتش. شاید نمایش ما مثل فیلمی باشد که نمای نقطه نظر(pov) را به سمت پشت صحنه تئاتر می گیرد. امیدوارم آنچه که در تمرینات درباره این نقش متصور بودم در بازیم به مخاطب منتقل شود.

یکی از شخصیت های نمایش(زن تماشاگر) درباره بازبین می گوید که حضورش مخل اجرا است؛ از این کلمه چه استباطی می توان داشت؟

البته این نوع حضور بازبین در یک نمایش به صورت واقعی وجود نداشته و بیشتر جنبه نمایشی دارد. موقعیت نمایشی خلق شد و شخصیت بازبین بر اساس شرایط این نوعی حضور دارد.

آیا از این عبارت با توجه به اینکه بیش از بیست سال است که در تئاتر فعالیت می کنید زیاد شنیده اید؟

مخل اجرا نه اما واژه محدود کننده را زیاد شنیده ام و زیاد عبارت رایجی بین بچه های تئاتر نیست. ویژگی که در کارهای سیروس همتی وجود دارد این است که کارگردان خود و بازیگران را در حین تمرینات مقید صرف به لزوم بیان صرف دیالوگ های نقششان در نمایش نامه نمی کند و به شکل گروهی از بازیگران نظر می خواهد. در این پروسه کاری دیالوگ ها جذاب تر وقابل فهم تر برای مخاطب می شود و بازیگر هم راحت تر بازی می کند. اگر در این نمایش هم دقت کنید هر کدام از بازیگران به شیوه مالوف زبانی خودشان حرف می زنند.

دیالوگ وتمام دیالوگی است که از دهان خیلی از بازیگران نمایش شنیده می شود؛ دلیل این استفاده چیست؟

کنایه ای است به وتمام هایی که آقایان می گویند و می خواهند همه چیز مطابق میل و نظرشان باشد.

معمولا اغلب بازبین ها در سالن در گوشه ای می نشیند و نمایش را نگاه می کنند و بعدا نظرشان را مکتوب به گروه ابلاغ می کنند؛ اما بازبین در نمایش «مزا مزا» مثل یک بازیگر روی صحنه می رود و مقتدرانه نظراتش را بیان می کند؟

نکته ای که ذهنم را درگیر می کند این است که این بازبین با چنان قدرتی روی صحنه می رود که دو شخصیت زن و مرد تماشاگر نمایش جرات نکند در نمایش وقفه ای ایجاد کنند. دو سه باری اتود زدم و با صدای پایین روی صحنه بروم، اما متوجه شدم این کار بازبین را از اقتدار دور می کند و به دو شخصیت تماشاگر اجازه مداخله می دهد. از طرف دیگر هدفم این بود که مطرح کنم نظارت با قدرت حضور دارد.

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی