در حال بارگذاری ...
نگاهی به جایگاه تئاتر در هفته هنر انقلاب اسلامی

انتظارها به سال ششم گره خورد

ایران تئاتر- علی رحیمی: پنجمین سال هنر انقلاب اسلامی نیز به روزهای پایانی خود نزدیک می شود و اینبار نیز هیچ هنرمندی از اهالی تئاتر نتوانست هیئت داوران را حتی در کسوت یک نامزد چهره سال هنر انقلاب مجاب کند، تا انتظارها به سال ششم گره بخورد.

هنر انقلاب اسلامی، سبک خاصی از هنر است که مقارن با آغاز انقلاب ایران و متأثر از رهنمودهای امام خمینی(ره)، اندیشه‌ روشنفکرانی همچون جلال آل احمد و دکتر علی شریعتی و نیز تجارب برگرفته از نهضت‌های ضداستعماری شکل گرفت و با ورود به عصر دفاع مقدس، تا ژانری متفاوت و در عین خاص را به جامعه معرفی کند.

ژانری که سید مرتضی آوینی از پرچمداران این هنر متعالی در توصیف آن می گوید: «از نظر ما، هنر انقلاب ماهیتا متمایز از آن مفهومی است که در دنیای غرب و غرب زدگان به نام هنرخوانده می شود.... هنر انقلاب، قالب و ماده هنر غربی را می گیرد و بدان روح و صورتی تازه خواهد بخشید... در مراحل بعدی سعی خواهند کرد که در ماده هنر و قالب های آن نیز، تغییراتی متناسب با روح و عهد خاص خویش ایجاد کنند».

نگاه خاص شهید آوینی ،که برخی از او به عنوان تئوریسین و اولین معمار «اندیشه هنر انقلاب» یاد می کنند، به هنر انقلاب اسلامی باعث شد تا سالروز شهادت این هنرمند فرزانه به عنوان «روز هنر انقلاب اسلامی» نام گذاری شود. روزی که عمده تلاش ها در مسیر نمایش جایگاه هنر پس از انقلاب در جامعه و قدردانی از هنرمندان این عرصه است.

 

جایگاه تئاتر در هفته هنر انقلاب اسلامی

جشن هفته هنر انقلاب اسلامی در دوره‌های نخست برگزاری خود به اجرای برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری با مضامین و مفاهیم مرتبط با سیاست‌ها و اهداف این رویداد محدود می‌شد.

از سال 1393 به تدبیر حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی متولی اصلی این رویداد، برنامه ای با عنوان معرفی چهره های تاثیرگذار و جریان‌ساز بر اشاعه و ترویج هنر انقلاب در ابعاد ملی و بین‌المللی بدان اضافه شد و همه سال از سوی هیئت داوران این برنامه، تعدادی از هنرمندان فعال و تاثیرگذار به عنوان چهره های شاخص هنر انقلاب معرفی شدند.

به دیگر سخن آنکه هفته انقلاب اسلامی در دو بخش متفاوت برنامه های فرهنگی و هنری و معرفی چهره های شاخص به اجرا در می آید و هنرمندان هنرهای هفتگانه تلاش می کنند تا به انحای مختلف برترین دستاوردهای یکسال گذشته خود را در معرض دید عموم قرار دهند.

هنر نمایش نیز که بسیاری آن را مادر هنرها می دانند، نه تنها از این قاعده مستثنی نیست، بلکه انتظار این است که هنرمندان آن فعال تر و تاثیرگذارتر پای به این میدان گذارند. اما سهم تئاتر در برنامه های هفته هنر انقلاب اسلامی چقدر است؟

 

سهم تئاتر در برنامه های هفته هنر انقلاب

براساس آماری که حوزه های هنری در سراسر کشور ارائه کرده اند در هفته هنر انقلاب سال 98، از  حدود 20 تا 300 برنامه فرهنگی و هنری در استان ها برگزار می شود که اگر از جشنواره تئاتر بچه های مسجد که همزمان با این رویداد در مساجد سراسر کشور برگزار می شود، بگذریم، سهم ناچیزی از آن به تئاتر اختصاص دارد.

براساس اطلاعات به دست آمده در هفته هنر انقلاب، از مجموعه بیش از 3-4هزار عنوان برنامه در سراسر کشور، 6 نمایش در تهران (دو نمایش صحنه‌ای «روزهای بی قوام»، «نامدار» و چهار نمایش خیابانی «بازگشت»، «برف آخر»، «این کجا و آن کجا» و «روزی روزگاری جنگ»، دو نمایش خیابانی «اگه من و تو با هم باشیم» و «عروس» در آذربایجان غربی، نمایشنامه خوانی «فیش آباد» اثر سیروس همتی در آذربایجان شرقی، نمایش صحنه‌ای «این ره که می‌روی» به کارگردانی محمد هاشم‌زاده در اصفهان، نمایش صحنه ای «پلاک هشت» به نویسندگی سید علی موسویان و کارگردانی سعید آقایی در خراسان شمالی، اجرای دو نمایش خیابانی در سمنان، اجرای نمایش «اتوبان سکوت» به نویسندگی شهرام کرمی و کارگردانی یونس صحرارو در کردستان، همایش تئاتر خیابانی «پاسداران ولایت» در کرمانشاه، نمایش «سالهاست که ماه پشت ابر نمی‌ماند» و نمایشنامه خوانی آثار شهید آوینی در کهگیلویه و بویراحمد، نمایش «کفش در گیلان»، نمایش خیابانی «خاطرات سال های دور» در لرستان، نمایش «طوقی و مسافر» به نویسندگی محمدجواد پیروزی و سجاد ترابیان و کارگردانی محمدجواد پیروزی در قم، نمایش تصمیم به نویسندگی و کارگردانی حشمت الله زارعی در مرکزی، نمایش «اپرت قزاقی» به کارگردانی فؤاد ابراهیمیان در همدان و نمایش های «پُمپ» به نویسندگی سیروس همتی و کارگردانی علی جاور و «کلیددار کعبه» به نویسندگی حسین فدایی‌حسین و کارگردانی مرتضی زارع به روی صحنه می روند که بی شک سهم بسیار ناچیزی از برنامه های هفته هنر انقلاب اسلامی هستند.

 

جای خالی هنرمندان تئاتر در میان نامزدهای چهره های شاخص هنر

امسال پنجمین دوره معرفی چهره های شاخص هنر انقلاب اسلامی است و در طول این 5 سال هنوز هیچ هنرمند نمایشی نتوانسته جزو نامزدهای چهره شاخص هنر قرار گیرد.

در سال 1393، چهره برتر هنر انقلاب اسلامی مرتضی سرهنگی نویسنده و پژوهشگر برجسته تدوین خاطرات و آثار ادبی دوران دفاع مقدس بود که در رقابت با 4 نامزد دیگر یعنی مسعود نجابتی(گرافیست)، فاضل نظری(شاعر)، ابراهیم حاتمی‌کیا(نویسنده و کارگردان سینما) و نرگس آبیار(نویسنده و کارگردان سینما)  به این مهم رسید.

در دومین جشن هفته هنر انقلاب 6چهره فرهنگی و هنری یعنی مجید مجیدی(نویسنده و کارگردان سینما)، هادی محمدیان (کارگردان انیمیشن)، جواد افشار (کارگردان مجموعه تلویزیونی «کیمیا»)، پرویز پرستویی(به واسطه فعالیت‌های خیریه هنری و اجتماعی در حمایت از کودکان مناطق محروم) و بهناز ضرابی‌زاده (نویسنده) برای کسب عنوان چهره سال هنر انقلاب معرفی شدند که در نهایت مجید مجیدی این عنوان را به خود اختصاص داد.

در سومین دوره هفته هنر انقلاب اسلامی هنرمند شاخص از بین محمدرضا بایرامی(نویسنده)، ابراهیم حاتمی‌کیا (نویسنده و کارگردان سینما)، حمید حسام(نویسنده)، حسن روح‌الامین (هنرهای تجسمی)، سیدمسعود شجاعی طباطبایی (به خاطر راه‌اندازی دو کمپین اجتماعی)،  بهناز ضرابی‌زاده(نویسنده) و محمدحسین مهدویان (نویسنده و کارگردان سینما) انتخاب شد. سید مسعود شجاعی طباطبایی چهره شاخص سال 95 بود.

در چهارمین جشن هفته هنر انقلاب نیز از میان محمدرضا دوست‌محمدی (گرافیست)، حسن روح‌الامین(تجسمی)، محمدحسین مهدویان(کارگردان سینما)، مهدی نقویان (مستندساز) و حمید حسام(نویسنده)، حسام بود که به خاطر نگارش کتاب «وقتی مهتاب گم شد» که روایتی از خاطرات شهید خوش‌لفظ را دربر می‌گرفت، چهره سال هنر انقلاب شناخته و معرفی شد.

امسال نیز وقتی نام 14 نامزد ابتدایی چهره شاخص هنر انقلاب اسلامی مخابره شد، گرچه نام کوروش زارعی به خاطر کارگردانی نمایش «مثل ماهی در خاک» و اجرا در کنگره سرداران شهید کرمان به عنوان پرمخاطب‌ترین نمایش سال و نیز کارگردانی نمایش «خورشید از حلب طلوع می‌کند» با بازی هنرمندان سوری و اجرای یک‌ماه آن در کشور سوریه، در میان نامزدهای ابتدایی به چشم می خورد اما او نیز در میان 5 نامزد نهایی جا نگرفت تا امسال نیز هنرمندان حوزه نمایش بار دیگر محو هنرنمایی هنرمندان سایر هنرها باشند تا انتظارها به سال ششم گره بخورد. سالی که فتح باب آن انتخاب 5 هنرمند تئاتر - میلاد محمدی، محسن امانی، سامان غنائمی، امیرحسین شفیعی و مسعود احمدی- در بین 26 هنرمند تقدیر شده در مراسم افتتاحیه هفته انقلاب اسلامی بود.

 

در نهایت

مطمئنا هنرمندان تئاتر از این قابلیت برخوردار هستند تا معیارهای انتخاب هنرمند شاخص -یعنی خالق اثری با انتشار و یا گستره مخاطب بالا، سوابق ارزنده در خصوص آموزش هنر به هنرمندان جوان انقلابی، فعالیت مؤثر در جبهه فرهنگی و هنری انقلاب، تجربه جریان سازی فرهنگی هنری همسو با انقلاب اسلامی، واکنش هنرمندانه به جریان‌های معارض فرهنگی و کسب موفقیت و دریافت مقام و جوایز معتبر در رویدادهای ملی و یا بین المللی مهم- را کسب کنند و حتی نمایش های متعددی را در هفته هنر انقلاب در سراسر کشور به نمایش گذارند که لازمه آن توجه به جایگاه رفیع این هنر متعالی است.

اینکه آیا سال ششم می تواند سالی پربار برای تئاتر انقلاب اسلامی باشد یا نه، بی شک نیازمند برنامه ریزی مدون و همکاری و هماهنگی همه دست اندرکاران تئاتر کشور است و امیدواریم سال 98 سالی پربار برای تئاتر انقلاب اسلامی باشد.
 




مطالب مرتبط

در گفت‌وگو با کارگردان رادیوتئاتر «نا» مطرح شد

قصه‌های بزرگ علوی؛ فرصتی برای تجربه چالش‌های جدید
در گفت‌وگو با کارگردان رادیوتئاتر «نا» مطرح شد

قصه‌های بزرگ علوی؛ فرصتی برای تجربه چالش‌های جدید

فرناز عقیلی، نویسنده و کارگردان رادیوتئاتر «نا» بر این باور است که قصه‌های بزرگ علوی فارغ از دوره نگارش متن به نمایشنامه‌نویس فرصت ساخت شخصیت‌های جدید با چالش‌های جدید می‌دهد.   

|

نظرات کاربران