نگاهی به تاثیر گروههای تئاتر استانها در جذب بیشتر مخاطبین در جشنوارههای تئاتر
قبولی استان ها با نمره بالا در ضیافت فجر
ایران تئاتر- حسین سینجلی: تاثیر گروههای تئاتر استانها در زمنیه توانایی جذب چشمگیر تماشاگران در جشنواره تئاتر فجر، اگر بیشتر از گروههای تئاتری پایتخت نباشد مطئمنا به یک اندازه است و به نوعی حضور این گروهها را ی توان تضمینی برای افزایش شور و نشاط در جشنواره تئاتر فجر دانست.
کافی است نگاهی به گزارشها، یادداشتها و مطالبی که در این چند روز درباره سیوششمین جشنواره تئاتر فجر در رسانههای مکتوب و مجازی انداخت تا به راحتی متوجه شد که تئاترهایی که به اشکال مختلف از استانهای کشور به مرحله نهایی جشنواره رسیدهاند، به ویژه در نیمه نخست سیوششمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر چه از سوی رسانههای و منتقدان و چه از سوی تماشاگران و مخاطبانم مورد توجه فراوان قرار گرفتند. به شکلی که اغراق نیست اگر نگوییم که آثار استانها اگر بیشتر از تهران مورد توجه قرار نگرفته باشد، قطعا کمتر نیز نبوده و چه بسا در بخشی مثل بخش اجراهای خارج از صحنه (آف استیج) که رسما با فاصله زیادی بیشترین مخاطب را در روزهای نخست جشنواره به خود جذب کرد.
نمایشهای تولید شده در استانهای کشور امسال توانستند با حضوری پر قدرت سهم عمدهای نمایشهای بخشهای مختلف جشنواره سیوششم فجر را به خود اختصاص بدهند. از میان بخشهای مهم جشنواره، به عقیده بسیاری بخش مرور به این دلیل که به نوعی گلچین تئاتر ایران در سال گذشته است، بسیار حائز اهمیت است. بر همین اساس وقتی نیمی از آثار بخش مرور تولید گروههای تئاتری در سایر استانها به جز تهران است، یکی از دلایل قدرتنمایی تئاتریهای استانها در برابر آثار تولید شده در پایتخت است.
همینطور در بخش خارج از صحنه (آف استیج) امسال 17 اثر از شهرهای تهران، لاهیجان، مریوان، سنندج، ایلام، مشهد، بروجرد، یزد، آبادان، رشت و رودسر به بخش نهایی راه پیدا کند. و جمعیتی که هر شامگاه در محوطه بیرونی مجموعه تئاترشهر گرد گروههای تئاتر خیابانی حلقه میزنند و صدا خندههایی که از جای جای پراک شنیده میشود، دلیل دیگری برتوانایی جذب مخاطب توسط نمایشهای تولید شده توسط گروههای استانی است.
در اینجا ببه نظر میرسد چنانچه به دو نمونه فوقالذکر، اجرای 20 نمایش برتر جشنوارههای استانی را هم در بخش نهایی جشنواره تئاتر فجر اضافه کنید، دیگر بعید است بتوان حرفی از ناتوانی گروههای تئاتر استانها زد.
در بخش مرور تئاتر ایران در سیوششمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر آثاری مطرح و قابل توجهی همچون؛ «آواز زنی در گورستان» از گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد، «نسخه آزمایشی» و «سندرم پای بیقرار» و «اتاق ورونیکا» از مشهد استان خراسان رضوی، «تهران زیر بال فرشتگان» و «خرس و خواستگاری» از رشت استان گیلان، «کاش میشد منم بیام» از شهر آمل استان مازندران، «موغلی پنا» از بندرعباس استان هرمزگان و نمایش «هذیان» از دزفول استان خوزستان، که هر کدام توسط هنرمندان مطرح استانها آماده اجرا شده و در اجراهای عمومیشان نیز بارها تمدید شدند.
در بخش خارج از صحنه نیز هفده اثر از شهرهای تهران، لاهیجان، مریوان، سنندج، ایلام، مشهد، بروجرد، یزد، آبادان، رشت و رودسر به جشنواره تئاتر فجر راه یافتند. استقبال از تئاترهای خیابانی گروهای استانی نیاز به اثبات ندارد و ارجاع به ضبط و ثبت بیشمار عکس و فیلم از حضور چشمگیر تماشگران هنگام اجرای گروههای استانی در محوطه تئاترشهر برای این مدعا کافی است.
تاثیر طرح مسائل اجتماعی در جذب مخاطب
در همین راستا؛ شیدا خانزاده کارگردان نمایش خیابانی «تر خشک تفکیک» که از جشنواره تئاتر خیابانی لاهیجان به جشنواره فجر آمده با ابراز رضایت از استقبال مخاطبان میگوید: در محیطهای امروز جوامع شهری متاسفانه با رشد فزایند و نگران کننده انواع آلودگیها مواجه هستیم و ما شهروندان مقصر اصلی ایجاد این آلودگیها هستیم. و اگر بتوانیم یک سری از مسائل خیلی ساده را رعایت کنیم خیلی از این آلودگیها از بین میرود. یکی از این مسائل بسیار مهم تفکیک کردن زباله تر از خشک است که سعی کردم در فرهنگسازی این مسئله به شهروندان اقدام کنم.
او که اولین حضورش در جشنواره تئاتر فجر را تجربه میکند حرفهای اجتماعی را دلیل جذب ماطب میداند و میافزاید: جشنواره تئاتر فجر یک جشنواره بینالمللی است و آثار ارزشمندی از سراسر دنیا در جشنواره اجرا میشود و میتواند باعث آشنایی ما با تئاتر دنیا بشود. در واقع برای گروههای شهرستانی این یک فرصت بسیار مغتنم است. در ضمن گروههای شهرستانی میتوانند با اجرای نمایش خود در جشنواره تئاتر فجر قابلیتهای کاریشان را در مقایس گستردهای نشان بدهند.
تئاتر خیابانی باید مردم را درگیر خود کند
فرامرز غلامیان نویسنده و کارگردان نمایش خیابانی «صادره از اروند» از آبادان تئاتر خیابانی را یک جور تئاتر اعتراضی میداند و با بیان اینکه این نمایش از زبان اروند رود روایت میشود که به شکل یک شخصیت، خاطرات قدیم آبادان و هشت سال دفاع مقدس را بیان میکند،عنوان میکند: دوران دفاع و مقدس و آدمهایش یکی از دغدغههای اصلی من و خیلی از آبادانیها است و چون جنگ را از نزدیک لمس کردیم، دوست دارم آن اتفاقات را در کارهایم ارائه کنم. بعد از آنکه ۱۷۵ شهید غواص، دست بسته وارد خاک وطن شدند این دغدغه دوباره به سراغم آمد و حس کردم که قصه این شهیدان امکان مناسب خوبی برای اجرای یک نمایش خیابانی است.
او با بیان اینکه تئاتر خیابانی نه تنها در ایران و جشنواره فجر بلکه در تمام نقاط جهان وجود دارد و حتی استقبال مردم از آن بسیار بیشتر از تئاتر صحنه است، میگوید: تئاتر خیابانی در اجرای خود مخاطبان را درگیر میکند وآنها در اجرا به مشارکت میرساند و اگر در نمایشهای خیابانی بتوانید تماشاگر را درگیر و وارد کار کنید به موفقیت میرسید و مردم هم با علاقه زیاد به تماشا میآیند. تئاتر خیابانی حرفهای زیادی برای گفتن دارد و یک جور تئاتر اعتراضی است. در تئاتر صحنهای مخاطب انتخاب میکند و بلیط برای دیدن تهیه میکند و شرایط متفاوت است.
تاثیر طرح مسائل اجتماعی در جذب مخاطب
در همین راستا؛ شیدا خانزاده کارگردان نمایش خیابانی «تر خشک تفکیک» که از جشنواره تئاتر خیابانی لاهیجان به جشنواره فجر آمده با ابراز رضایت از استقبال مخاطبان میگوید: در محیطهای امروز جوامع شهری متاسفانه با رشد فزایند و نگران کننده انواع آلودگیها مواجه هستیم و ما شهروندان مقصر اصلی ایجاد این آلودگیها هستیم. و اگر بتوانیم یک سری از مسائل خیلی ساده را رعایت کنیم خیلی از این آلودگیها از بین میرود. یکی از این مسائل بسیار مهم تفکیک کردن زباله تر از خشک است که سعی کردم در فرهنگسازی این مسئله به شهروندان اقدام کنم.
او که اولین حضورش در جشنواره تئاتر فجر را تجربه میکند حرفهای اجتماعی را دلیل جذب ماطب میداند و میافزاید: جشنواره تئاتر فجر یک جشنواره بینالمللی است و آثار ارزشمندی از سراسر دنیا در جشنواره اجرا میشود و میتواند باعث آشنایی ما با تئاتر دنیا بشود. در واقع برای گروههای شهرستانی این یک فرصت بسیار مغتنم است. در ضمن گروههای شهرستانی میتوانند با اجرای نمایش خود در جشنواره تئاتر فجر قابلیتهای کاریشان را در مقایس گستردهای نشان بدهند.
توانایی ارتباط برقرار کردن با مخاطب عام
فاروق حسن پور کارگردان و بازیگر باسابقه اهل مریوان از کردستان، امسال با نمایش نمایش «آینه زندگی» به جشنواره فجر آمده است. او که در این نمایش به نمادها و ایینهای بومی توجه ویزهای کرده، درباره این اثر میگوید: نمایش «آیینه زندگی» به برخی از نمادهای سنتی و بومی محلی همچون رقصهای کردی که برای نشان دادن اتحاد مردم اجرا میشود و میپردازد این کار بیانگر اینست که در هر زمانی حفظ وحدت و یکپارچگی میتواند دشمنان را شکست دهد و نمایش «آیینه زندگی» رویکردی دقیق به رقص محلی و یا به نوعی همان فرم فیزیکال امروزی متداول است ههلپهرکی دارد و در کنارش جزئیاتی بومی و رفتاری مردم نیز مورد دویکرد قرار میگیرد. در واقع در کلیت نمایش 11 نوع رقص وجود دارد.
حسن پور نیز تئاتر خیابانی را به واسطه قرابت و نزدیکی که با تماشاگر دارد بسیار تاثیرگذار میداند و درباره استقبال از این نوع تئاتر میگوید: میتواند اثرگذاری تئاتر خیابانی را بیشتر کرد تا تماشاگر درگیر فضای نمایش بشود و به نظرم مردمیتر است. ضمن اینکه تئاتر خیابانی قدرت اثرگذاری بین مخاطب عام را دارد.
ارتباط تنگاتنگ با مخاطب دلیل جذب مخاطب
امیر رجبپور نویسنده و کارگردان «یک سوءتفاهم کوچک» هم از جشنواره طلوع خرداد به جشنواره فجر امده است. درونمایه نمایش «یک سوتفاهم کوچک» درباره فرهنگسازی است و همهچیز از یک پیامک شروع میشود، پیامکی که در آن نوشته بود حقوق شهروندی را نوشتیم و لطفا بروید مطالعه کنید. رجبپور نمایشهای خیابانی را به واسطه ارتباط تنگاتنگی که با مخاطب دارد، مردمیتر میداند و میگوید: هدف تئاتر خیابانی فرهنگسازی در بین مردم است و بیشتر با مخاطب عادی سرو کار دارد. این آموزش میتواند تبعات مثبتی در ارتقای فرهنگ زندگی در شهرها داشته باشد.