سیروس همتی در گفتوگو با ایرانتئاتر عنوان کرد
میتوانیم در ژانر تئاتر دینی به جایگاه خوبی در منطقه دست پیدا کنیم
سیروس همتی معتقد است؛ با برنامه ریزی و فعالیتهای متمرکز قادر خواهیم بود به جایگاه خوبی در ژانر تئاتر دینی حتی در سطح فرا ملی و منطقه ای دست پیدا کنیم.
سیروس همتی در تازهترین تجربه بازیگری خود به تازگی در نمایش «مردی در آئینه» روی صحنه رفت. «مردی در آئینه» به کارگردانی علی سلیمانی، بر اساس نمایشنامه «توبه نمیکنم» نوشته سید جواد هاشمی و بازنویسی محسن جسور که اثری در حوزه تئاتر دینی شمرده می شود با حمایت اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد رودکی، معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران و مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی مُهنا همزمان با ماه رمضان روی صحنه رفت. این نمایش روایتگر مردی به نام حارث است که سالها با لجاجت کینه امامعلی(ع) را در دل دارد و در تمام جنگها علیه امیرالمؤمنین(ع) جنگیده و هیچگاه دوستدار او نیست. با این وجود در مقابل همه کینهتوزیها و دشمنیها در جواب مهربانی و شفقت امام علی(ع) را مشاهده میکند و در ادامه اتفاقاتی میافتد که منجر به آن شده تا حارث در مورد حضرت علی(ع) به معرفت حقیقی برسد.به بهانه تجربه اخیر همتی در نمایشی با مضمون دینی گفتوگویی با این هنرمند صورت گرفته که در ادامه میخوانید.
به عنوان هنرمندی که بخش قابل توجهی از تجربه هایش در حوزه تئاتر دینی شکل گرفته، فکر می کنید تولیدات نمایشی در این حوزه عموماً چه کارکردهای ویژه ای را می توانند دنبال کنند؟
پیش از اینکه به تولیدات نمایشی این حوزه بپردازم معتقدم فعالیت سالن های نمایشی در ماههایی مثل محرم و رمضان نباید کم رنگ باشد؛ چرا که میتوان با اجرای نمایش های دینی مرتبط رونق خوبی به سالن ها داد. در صورتی که چنین فضایی شکل بگیرد، علاوه بر رونق گرفتن نمایش هایی از این دست، خواهیم توانست ادای دینی به شخصیتهای مهم تاریخ اسلام هم داشته باشیم و به دنبال این فعالیتهای متمرکز به جایگاه خوبی در ژانر تئاتر دینی حتی در سطح فرا ملی و منطقه ای دست پیدا کنیم. در حال حاضر این جایگاه در اختیار ملتهای دیگر منطقه است و کشورهای عربی در این حوزه همچنان تئاتر بهتری از ما دارند. یکی از علت های اصلی دست نیافتن به این جایگاه این است که به نظر من در جامعه ما موضوع دینزدگی و سیاستزدگی وجود دارد. همچنان معتقدم که دوران طلایی تئاترهای دینی ما مربوط به ۲ دهه قبل بود که نقشه راهی داشتیم و فعالیتهایی حرفهای در این زمینه انجام میشد. احساسم بر این بود که کارهایی پلکانی انجام میشد و دارای برنامهریزی در زمینه تئاتر دینی بودیم ولی حالا دیگر در میان مدیران هم دغدغه تئاتر دینی وجود ندارد و افرادی که تخصص و تجربه لازم در زمینه تئاتر ندارند در زمینه تئاتر دینی فعالیت میکنند.
کشورهای عربی منطقه مشخصاً به چه دلیل نمایش های دینی بهتری نسبت به ما دارند؟
شاید مهم ترین دلیل آن را باید زبان عربی دانست که زبان رسمی این کشورها است و بنابراین راحت تر می توانند به مسائل دینی بپردازند.
کدام کشورهای عربی در این حوزه تئاتر خوبی دارند؟
مصر،کویت و عراق نمایش های خوبی در این حوزه روی صحنه اجرا کردند. چندی قبل جشنواره نمایش های عربی در شهر سوسنگرد برگزار شد و نمایش های خوبی از این کشورها اجرا شد. البته برخی از دوستان فعال در این حوزه مثل کوروش زارعی تلاش کردند اجراهای بین المللی را روی صحنه در کشورهای مثل سوریه اجرا کنند که متاسفانه چون این حوزه دغدغه جدی مسئولین نیست، این تلاش ها چندان پر رنگ نبوده است. هنرمندی که در این عرصه قصد فعالیت دارد باید مورد حمایت قرار بگیرد. در دهه های قبل حمایت ها از این حوزه بیشتر بود.
به تازگی و در ماه رمضان امسال با بازی در نمایش «مردی در آئینه» به کارگردانی علی سلیمانی تجربه ای دیگر را در حوزه تئاتر دینی پشت سر گذاشتید. به نظر شما کارگردان نمایش مردی در آئینه جهت انتقال مفهومی که قصد ارائه اش را به مخاطب داشت موفق عمل کرد؟
به نظرم علی سلیمانی کوشیده بود در اجرایش همگام با ذائقه مخاطب امروز کار کند و اولین کار موثر در این بحث دور شدن از زبان ثقیل و پر طمطراق ادبی بود که هضمش برای مخاطب امروز سخت است. دیالوگ ها در این اجرا به شدت قابل باور، امروزی و روان تر شده بود و در کنار یان ها دکور نمایش هم جذابیت های زیادی برای مخاطب داشت.
این نمایش در سال های قبل توسط نویسنده اثر جواد هاشمی روی صحنه رفته بود؛ در اجرای جدید نمایش چه تغییراتی صورت گرفت؟
تغییراتی به خصوص در بحث بازیگری به وجود آمد و در آن اجرا فقط بازیگر حرفه ای نمایش علی سلیمانی بود و بقیه بازیگران از بازیگران جوان و کمتر شناخته شده استفاده شدند. در اجرای جدید حضور بازیگران حرفه ای و نام آشنا شکل جدیدی به نمایش داد.
نقشی که در این نمایش بازی کردید، نقشی چند وجهی است، این مسئله برای شما چقدر دارای اهمیت بود؟
نقش دیان نقش جذابی بود؛ شخصیتی بسیار رذل، دزد و غارتگر که قرائتی سطحی و غلط از دین دارد و در ضمن هر هری مذهب هم هست و به اصطلاح مرده خور به نظر می رسد.
اما ظاهراً در نمایش استارت تحول چنین شخصیت رذلی هم زده می شود؟
بله، این تحول شروع می شود. به اعتقادم او در مواجه با اتفاقات پیش رویش به باورهایی می رسد و با ایمان و شناخت در زمره یاران امام علی در می آید و در جنگ نهروان در رکاب حضرت با کفار می جنگد و تلاش می کند حارث که اسیر شده کشته نشود و فرصت جبران مافات را به دست بیاورد.
معمولا این نوع نقش ها جای کار زیادی را برای بازیگر فراهم می کنند؟
این مسئله وجود دارد؛ اما چون متن نمایشنامه شخصیت محور است این اجازه را به سایر شخصیتها منجمله همین دیان نمی دهد که تحولش آهسته آهسته برای مخاطب رخ بدهد و مشخص است که قرار است همه نقش ها تلاششان را برای برجسته تر کردن شخصیت حارث انجام بدهند. بنابراین جواد هاشمی نویسنده متن به راحتی از این قضیه گذشته و بیشتر توجه اش روی شخصیت حارث معطوف است. به عنوان یک بازیگر حرفه ای تحت هر شرایطی تلاش می کنم در طول تمرینات ابعاد مختلف نقشم را مورد واکاوی قرار بدهم و با مشورت کارگردان یک سری دیالوگ و حرکت های فردی این شخصیت را به نقش اضافه کردم.
گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی