در حال بارگذاری ...
بررسی نمایشنامه هایی‌که در فصل بهار به صحنه رفته اند

اقتباس؛ اولویت آخر نویسندگان ایرانی

ایران تئاتر: از اول فروردین تا ۳۱ خرداد ۹۸ شهر تهران میزبان بیش از ۱۴۰ نمایش بوده؛ که در این گزارش، نمایشنامه های اجرا شده را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می دهیم.

در این گزارش به بررسی نمایشنامه های 149 نمایشی که از اول فروردین تا 31 خرداد در تهران در سالن های مجموعه تئاترشهر(سالن اصلی، سایه، چهارسو، قشقایی، پلاتو اجرا و کافه تریا)، تماشاخانه ایرانشهر(سالن استاد سمندریان و استاد ناظرزاده کرمانی)، تالار محراب، تماشاخانه سنگلج، تالار وحدت، تالار حافظ، تالار مولوی، تماشاخانه انتظامی(خانه هنرمندان)، خانه نمایش اداره تئاتر، حوزه هنری، پردیس تئاتر تهران، مجموعه تئاتر شهرزاد، تئاتر مستقل تهران، مجموعه دیوار چهارم، تماشاخانه دا، عمارت رو به رو، تماشاخانه شانو، خانه نمایش مهرگان، عمارت نوفل لوشاتو، تئاتر هامون، تماشاخانه سپند، تماشاخانه ملک، خانه هنر پیچازی،  تماشاخانه مشایخی، تماشاخانه آژمان و تماشاخانه سرو اجرا شده می پردازیم. این نمایشنامه ها را از جنبه ایرانی یا غیر ایرانی بودن، کارگردان هایی که خود نویسنده آثارشان بوده اند، پرکارترین نویسنده های ایرانی، نمایشنامه های اقتباسی، متن هایی که بیش از یک بار اجرا شده اند، نمایشنامه نویسان زن ایرانی، نمایشنامه هایی با بیش از یک نویسنده، نمایشنامه هایی که به صورت گروهی نوشته شده اند و تعداد نقش(پرسوناژ)های نمایشنامه ها را مورد بررسی قرار می دهیم.

 

نمایشنامه ایرانی؛ همچنان در اولویت

از تاریخ 1 فروردین تا 31 خرداد 98 تعداد 149 نمایشنامه به صحنه رفته اند؛ که در این بین 35 نمایشنامه غیرایرانی و 114  نمایشنامه ایرانی بوده اند. در این میان فلورین زلر با چهار نمایشنامه «دروغ»، «پدر»، «مادر» و «یک ساعت آرامش»، داریو فو با 2 نمایشنامه «برای خرید که نباید پول داد» و «مردان بیوه»، هارولد پینتر با دو نمایشنامه «بالابر غذا» و «شبی بیرون از خانه»، فردریش دورنمات با دو نمایشنامه «ملاقات» و «پنچری» و ساموئل بکت با دو نمایشنامه «در انتظار گودو» و «آخرین نوار کراپ» پیشتاز نمایشنامه نویسان غیر ایرانی هستند. از مارکس لید(صد در صد)، آنتوان چخوف(داستان‌های پزشک محبوب من)، والریودی پیرامو(زنگوله تبتی)، والتر وایکس(کد)، پل زیندل(اثر پرتوهای گاما بر گل‌های همیشه بهار)، پاسکال نوواکی(آلفرد)،سوفی اکسانن(وقتی کبوترها ناپدید شدند)، آگوست استریندبرگ(مارگاک)، مارتین مک‌دونا(ستوان آینیشمور)، دیوید لیندزی ابر(لانه خرگوش)،‌ سوفوکل(آنتیگونه)، ژان کلود کری‌یر(تراس)، تورنتون وایلدر(شهرما)، سایمون استیونز(ماجرای عجیب سگی در شب)، تام استوپارد(بازرس هاند واقعی)، آیرا لوین(اتاق ورونیکا)، استفانو ماسینی(هفت دقیقه)، ووودی آلن(اولد سیبروک)، دیوید ممت(زندگی در تئاتر)، یون فوسه(سگ‌های مرده)، ولفگانگ وایراوخ(ماهیگیران ژاپنی)، پاتریک زوسکیند(کنترباس) و سام شپارد(نفرین قحطی‌زدگان) فقط یک نمایشنامه به صحنه رفته است

 

نوشتن و کارگردانی همزمان؛ تمایل نیمی از کارگردان ها
از میان 114 اثر ایرانی که که در این سه ماه به روی صحنه رفته؛ 64 کارگردان، علاوه بر کارگردانی، نوشتن متن های خود را نیز برعهده داشته اند که می توان به «دد» حمید خرم، «اتاق 1914» امیر اشرفی مقدم، «طریقه حکومت گجرخان» مجید امرایی، «چیزهای سرد» رامین اکبری، «غلامرضا لبخندی» کهبد تاراج، «زایش» امیرمهدی غرشی، «تهران بزرگ» علی جعفری، «قاسم‌آباد» پوریا گلستانی، «زن هستم» صنم سرمد، «کار هنرپیشه روی خود» نادر خوشبخت، «نقل عاشقی» ساجد قدوسیان، «شربت سینه» رسول کاهانی، «شالی برای پاییز» پیمان قیاسی، «کرونوس» علی صفری، «مرگ سایه‌ها» پارسا محمدزاده، «نان» نصیر ملکی‌جو، «چشم به راه میرغضب» حسین کیانی، «نسل سوخته» سندس یگانه، «چند سی‌سی حادثه» رضا زنده‌جاه، «اسم من آنیاست من شوهرم را کشتم» شیرین موسوی، «هنر مردن» امین شفیعی، «911» امیرعلی آزادان، «راز نقل آخر» حسین تفنگدان، «سیمین و فروزان» فهیمه عابدینی و «والهالا» مانی مهدی‌پور اشاره کرد.

 

چهار نمایشنامه‌نویس؛ پیشتاز در نوشتن

در این میان و از بین 123 اثر ایرانی، 4 نویسنده بیش از یک اثر در این سه ماه به روی صحنه داشته اند که محمد پرمشیر با سه نمایشنامه «پروانه و یوغ»، «هملت؛ شاهزاده اندوه» و «عاشقانه‌های خیابان» پیشتاز در نوشتن بوده است. پس از آن سهند خیرآبادی با «آی‌راک» و «مختلف‌الاضلاع»، مهدی کوشکی با «اکلیل» و «سیزده» و سعید خیراللهی با «ایستاده روی خط استوا» و «نامدار». 

 

تمایل کم کارگردان ها به نمایشنامه‌های گروهی
در فصل بهار و در بین تمام 123 اثر ایرانی، تنها نمایشنامه «بختک» با کارگردانی آناهیتا زینی‌وند به صورت گروهی نوشته شده؛ که این تعداد به نسبت فصل گذشته دارای افت بوده است.

 

نمایشنامه هایی با یک کارگردان و چند نویسنده

در این سه ماه 6 نمایشنامه بیش از یک نویسنده داشته اند؛ «بی‌صدایی» سهیل امیرشریفی و آزاده شاهمیری، «شاه ماهی» احمد سلگی و رضا بهاروند، «شکاف کوچک در استخوان» مهلا مازندرانی و همایون ظفرپور، «حکم» مسعود ترابی و سعید سالمی، «است» امیر ابراهیم‌زاده و پرنیا شمس و «عاشقانه‌های خیابان» محمد چرمشیر و بهمن عباسپور.

 

مهجور ماندن زنان نویسنده در بهار
در این فصل، فقط 19 نمایشنامه نویس زن بوده اند که نمایشنامه‌های آن‌ها اجرایی شده؛ اما اکثریت آن ها نسل جدیدی از بانوان در نمایشنامه نویسی ایران به شمار می روند. از نمایشنامه نویسان زن که در این سه ماه متنی از آن ها به روی صحنه بوده میتوان به زهرا موسوی(ورود اضطراری)، فرانک فروتن(مثل خاراندن یک زخم پس از خوب شدن)، صنم سرمد(زن هستم)، کتایون لطیف(حذف به قرینه معنوی)، مهدیه حسینی(ادامه دارد)، مژگان خالقی(بیوه سیاه بیوه سفید)، لیلی عاج(کمیته نان)، لیلا حکمت‌نیا(به تنهایی)، صحرا فتحی(مار بازی) و ساناز بیان(آبی مایل به صورتی) اشاره کرد. این تعداد نشان از کاهش زنان نمایش‌نامه‌نویس به نسبت فصول گذشته دارد.

 

اقتباس؛ اولویت آخر نویسندگان ایرانی

در بین 123 نمایشنامه ایرانی، 12 نمایشنامه به صورت اقتباسی نوشته شده اند؛ مکبث امیر دژاکام(بر اساس مکبث اثر ویلیام شکسپیر)، شهرت شهروز دل‌افکار(بر اساس شهرت اثر آنتوان چخوف و نیل سایمون)، سرزمین تهی‌سران روزبه اختری(بر اساس کله‌پوک‌ها اثر نیل سایمون)، لک‌لک‌های حقیقی محمدرضا رادمند(بر اساس لانه خرگوش اثر دیوید لیندزی ابر)، دزد واقعی کیه؟ علی شیری( بر اساس همه دزدها که دزد نیستند اثر داریو فو)، میدان نبرد پیکر زن الهام سلیمانی(براساس پیکر زن همچون میدان نبرد اثر ماتئی ویسنی یک)، به وقت پازولینی آرش سنجابی(بر اساس فیلم سالو پیر پائولی پازولینی)، هملت؛ شاهزاده اندوه محمد چرمشیر(براساس هملت اثر ویلیام شکسپیر)، شاهنامه آخرش خوشه؟ شاهین گل‌کار(براساس شاهنامه فردوسی)، خیانت به پینتر رضا الهی(براساس خیانت اثر هارولد پینتر)، اکوان دیو عباس عبدالله‌زاده(براساس داستان بیژن و منیژه و شاهنامه فردوسی) و هوس و هفت دقیقه علی اصغری(بر اساس اتوبوسی به نام هوس اثر تنسی ویلیامز).

 

تمایل کم کارگردان ها به نمایشنامه های پر پرسوناژ
در این فصل، 13 نمایشنامه با 1 پرسوناژ(نقش)، 50 نمایشنامه بین 2 تا 5 پرسوناژ، 49 نمایشنامه بین 6 تا 9 پرسوناژ، 27 نمایشنامه بین 10 تا 15 پرسوناژ، 6 نمایشنامه بین 16 تا 25 پرسوناژ و 6 نمایشنامه «سیزده» مهدی کوشکی، «اکتورز استودیو» افشین واعظی، «ذهنم» آذر امیر خوانساری، «شکاف کوچک در استخوان» مهلا مازندرانی و همایون ظفرپور، «ملاقات» فردریش دورنمات و «شهر ما» تورنتون وایلدر با بیش از 25 پرسوناژ به روی صحنه رفته‌اند. 




نظرات کاربران