گزارشی از جشن بازیگر خانه تئاتر
علی نصیریان، بازیگر تئاتر و تلویزیون و سینما، با جعبه کبریت بزرگی که در دست دارد به روی صحنه میرود تا دو شمع را که در دو سوی آن قرار دارد روشن کند. وی میگوید:«به من ماموریت دادهاند که این دو شمع را به معنای دو سال فعالیت خانه تئاتر روشن کنم. اما ما این شمعها را پنجاه سال است که روشن کردهایم.»
زهرا شایانفر:
ـ جمع کنید
ـ چرا؟
ـ نه غرفه، نه تخته روی حوض!
ـ چرا؟!
ـ مجوز شهرداری ندارین.
ساعت 4 بعدازظهر، روز شنبه10 اردیبهشت، جشن بازیگر.
همه برنامهها از چند هفته قبل طراحی و تمرین شدهاند. روی حوض با تخته پوشانده شده و غرفههای کوچک وظریفی در دو سمت درب ورودی باغ هنر صف کشیدهاند.
اما....
ماموران شهرداری مانع اجرای مراسم، در محوطه باغ هنر میشوند!
تلاشها و تماسها شدت میگیرد. در حالی که گروه اجرایی در اندیشه انتقال مراسم محوطه، به پشت بام خانه هنرمندان است، راد و غریبپور در حال تماس با مسئولان شهرداری و سازمان فرهنگی هنریاند. در ذهن فجر بیستوسوم و همایش آیینهای عاشورایی را مرور کرده و داستان خلف وعدههای سازمان فرهنگی هنری شهرداری را در یاد جمعی زنده میکنیم.
سرانجام مشکل، حل و مراسم آغاز میشود. ما هم فراموش میکنیم که یک نفر گرفتن مجوز از شهرداری را از یاد برده بوده است!
و اینک دومین جشن بازیگر
این جا همه هستند. آنقدر که نمیفهمی به چند نفر سلام گفتهای در راهروهای طبقه همکف حتی در گذشتگان نیز حضور دارند. بخش میدانی با اجرای نمایش تخت حوضی، تصنیف خوانی و نقالی برگزار میشود.
گر چه با هر چرخشی بازیگر باید دور حوض حرکت کنی تا صدایش را بشنوی. غرفهها مشغول کارند، گرچه تعداد آنها چهار تاست. نشر ماکان، نشر نوروز هنر، ماهنامه سیمیا و غرفه عرضه عروسک. علاوه بر هنرمندانی که به تماشای مراسم بخش میدانی مشغولند عده بسیار زیادی، ساختمان را اشغال کردهاند. جای سوزن انداختن نیست!
در تالار بتهوون چه گذشت
سرود جمهوری اسلامی و تلاوت آیات قرآن مجید به مراسم رسمیت میبخشد. علی نصیریان، بازیگر تئاتر و تلویزیون و سینما، با جعبه کبریت بزرگی که در دست دارد به روی صحنه میرود تا دو شمع را که در دو سوی آن قرار دارد روشن کند.
وی میگوید:«به من ماموریت دادهاند که این دو شمع را به معنای دو سال فعالیت خانه تئاتر روشن کنم. اما ما این شمعها را پنجاه سال است که روشن کردهایم.»
نصیریان ادامه میدهد:«این شمعها از سال 1334 روشن است.» و برای گفته خود حضور”والی”، ”مهرنیا”، ”شیراندامی” و دیگران را مثال میزند و میگوید:« در آن سالهای بد، آقای والی گیله مرد بزرگ علوی را با نام”شبی که صبح نشد” به روی صحنه برد و آن وقت که خانه مهرنیا در جامعه باربد، هنرمند برجستهای بود، من سیاه لشگر بودم.»
نصیریان، شور و عشق و ایثار را به همراه نیروی علاقه درونی برای ابراز احساسات و آرمانها و اهداف لازم میداند و برانگیخته شدن حس ناامیدی را مناسب زمان نمیداند و میگوید:«به هر حال این نسل خودش را بروز میدهد و ما باید به او امید بدهیم و تشویقش کنیم.»
ما هم به شمعها میاندیشیدیم و نوری که نداشتند و کاغذی که زیر دستمان سیاه بود.
علیرضا خمسه، مجری برنامه
علیرضا خمسه، بازیگر تئاتر و تلویزیون به عنوان مجری، روی صحنه میرود و متنی میخواند که مطلع آن چنین است:«در این شهر خوابیده و غمگین کسانی هستند که نور میپراکنند و شادی میآفرینند.»
ادامه میدهد:«در این شهر تنبل و خسته کسانی هستند از جنس باد...»
وی با یاد از کیومرث صابری فومنی(گل آقا) که جشن بازیگر با سالگرد رحلت او مصادف شده است، به گفتهایش پایان میدهد تا پیام روز جهانی تئاتر بوسیله رویا نونهالی خوانده شود.
حمید مظفری بر صحنه میرود
رئیس انجمن بازیگران خانه تئاتر میگوید:«نیت کرده بودم که با ذکر تاریخ تاسیس اولین سالن تئاتر در مدرسه دارالفنون در صد و اندی سال قبل، این مسئله را مطرح کنم که تا حال تئاتر ایران به صورت کیفی و کمی چقدر پیشرفت داشته است و چند سالن در شهرستانها تاسیس شده که مردم یک محله به آن بروند. ولی بهتر دیدم که حرف تکراری نزنم.»
مظفری با تشکر از جعفر والی و یاد در گذشتگان سال 83 ادامه میدهد:«مرگ هیچ عزیزی را باور نمیکنم. زیرا که همه را در این مکان حاضر میدانم.»
وی تنها با اشاره ای بر تقسیم ناعادلانه بودجه و عدم تعریف بازیگری به عنوان شغل سخن خویش را پایان داد.
راد خوشحال است
ایرج راد، مدیرعامل خانه تئاتر میگوی:«خوشحالم! خوشحالم از اینکه تئاتریها توانسته دور هم جمع شوند و خانهای به عنوان خانه تئاتر دارند تا با هم گفتوگو، درد دل و دعوا کنند.»
راد با بیان تاسف خود از عدم افزایش امکانات تئاتر، بخصوص سالن و با یادآوری وعدههای عمل نشده از جمله کلنگ زدن مجموعه بزرگ تئاتری و تاسیس 21 سالن تئاتر در تهران، میگوید:«هنوز این را نفهمیدهام که، چرا؟ کجا گیر میکند؟ همه از تئاتر به نیکی یاد میکنند، مسئولین تاثیر فرهنگی آن را فهمیدهاند ولی نمیفهمم این مسائل در کجا دچار مشکل میشود.»
وی با بیان مشکلات تئاتر شهرستانها، نبود امکانات و عدم بروز نیروهای بالقوه تئاتر در شهرستانها میافزاید:«تئاتر نیازمند کمکهای معنوی و مادی است.» و ما را در اندیشه آن”چرا”ی زیبا باقی میگذارد.
«خوشحالم که بیش از هزار عضو داریم.»
«خوشحالم از اینکه اهالی تئاتر بالاخره بیمه شدند.»
«خوشحالم از اینکه توانستیم مکانی را از شهرداری برای خانه تئاتر بگیریم.»
«خوشحالم که بالاخره بودجه مصوبه مجلس، که تحت عنوان بودجه کمک به موسسات فرهنگی در نظر گرفته شده، شامل خانه تئاتر نیز میشود. این بودجه سالانه 100 میلیون تومان است.»
«و خوشحالم که با تلاش نهادهای مردمی برای استقلال خانه تئاتر سرانجام از سوی نهاد رئیس جمهوری، مبلغ 200 میلیون برای خرید مکان خانه تئاتر در نظر گرفته شد.»
بیانیه هیئت داوران
دکتر شفیعی، عضو هیئت داوران جشن بازیگر به قرائت بیانیه هیئت داوران میپردازد:«هنر تئاتر بنا بر گفته پژوهشگران، بدون بازیگر غیر قابل تصور است. مسیر تاریخی این هنر در ایران سرشار از کوشش زنان و مردان بسیاری است که پیگیرانه، راههای رفته را پیمودند و پیمودن راههای در پیش را به امروزیان سپردند. ضمن ارج نهادن به تلاش گذشتگان، هیئت داوران تنها به رشد و گسترش بازیگری در صحنه توجه دارد. از این رو به ارزیابی اجراهای سال 83 پرداخته است.»
وی میافزود:«هیئت داوران در برخورد با بازیهای درخشان و متنوع، با مشکلات سخت مواجه بوده است، بنابراین در جهت رسیدن به حداقل عدالت، برگزیدگان بازیگری را بدون رتبه بندی اعلام میکند.»
برگزیدگان برگزیده
بازیگران برگزیده سال 1383 بدون رتبه بندی و به ترتیب حروف الفبا خانمها:«نسیم ادبی، پانتهآ بهرام، پرستو گلستانی، آشا محرابی و مهتاب نصیرپور.»
آقایان:« محمد جوزی، محسن تنابنده، پیام دهکردی، محمدصادق ملکی و محمدرضا مولایی.»
هر یک نشان خانه تئاتر، یک تابلوی نقاشی، یک عدد سه تار و یک سالنامه سیمیا دریافت کردند.
منتخبین ویژه دومین جشن بازیگر نیز”فریده سپاه منصور” و ”رضا بابک” بودند.
و اینک بخش اجرایی
آنچه از یک جشن جدا نیست، موسیقی، شوخی و طنز است. این جشن همه را دارد، بعلاوه اجرای قدرتمند علیرضا خمسه را. از بهترین بخشهای این جشن، شاهنامهخوانی توسط عزتالله مهرآوران است که با گروه همسرایان همراهی میشود.
قطعه طنز انتقادی که مسیر اجرای تئاتر در کشور را به تصویر میکشد و داستان آشنای تئاتر را بیان میکند از دیگر بخشهای تاثیرگذار این جشن است.حضور استانیسلاوسکی(هدایتی)، برتولد برشت(دکتر شفیعی) و آنتونن آرتو(محسن حسینی) بخشی بود که به گفته خمسه برای رفع خلاء آموزش در برنامه گنجانده شده است!
موسیقی جاز، به همراه اجراهای متعدد آواز در لابهلای سخنرانیها، فضا را کاملاً شاد کرده است. میخندد. با موسیقی حرکت میکنند و گاه قطعهای را زمزمه.
از ازدحام، تاخیر در اجرای برنامه و ایستادن طولانی عده بسیاری از هنرمندان که بگذریم و از یاد ببریم که وعدهها قابل فراموش شدن هستند و مشکلات بزرگ، اینجا همه شادند و دل خوش به کنار هم بودن. جشن بازیگر است. خانه هنرمندان. تهران.