در حال بارگذاری ...
نگاهی بر «تبرئه» به کارگردانی منیژه محامدی حاضر در جشنواره تئاتر فجر

عمر رفته و روح انسان‌های بی‌گناه

ایران تئاتر- آزاده فخری*: روز بیست و دوم بهمن در اولین روز از جشنواره تئاتر فجر، سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر میزبان نمایش تبرئه به کارگردانی منیژه محامدی بود.

منیژه محامدی پیش‌ازاین نمایش دوازده را در سالن سایه تئاتر شهر اجرا کرده است. نمایشنامه دوازده به نویسندگی روژینال رز درباره تصمیم‌گیری هیئت منصفه‌ای دوازده‌نفره در یک اتاق، برای گناهکار بودن یا گناهکار نبودن یک فرد متهم به قتل است. طی این نمایشنامه فرد متهم، از اتهام قطعی قتل به‌تدریج و با عقب‌نشینی نفربه‌نفر هیئت دوازده‌نفره، تبرئه شده و سرانجام رأی بر بی‌گناهی او صادر می‌شود.
نمایش تبرئه نیز در مضمونی مشابه، از هم‌جواری "گناهکار بودن " و یا "بی‌گناهی " انسان‌ها طی پروسه رسیدگی به اتهام سخن می‌گوید. معلوم است که از سال 88 تا به امروز چیزی در درون خانم محامدی در این دغدغه طولانی درگیر است و از این نظر انتخاب‌های ایشان به‌زعم نویسنده بسیار ارزشمند است. آنچه از مقدمه نمایش که توسط "جسیکا بلنک " و "اریک جنسون " نوشته‌شده و خانم محامدی خود مترجم آن بوده است، چنین برمی‌آید که این نمایشنامه حاصل تحقیقات میدانی دو نفر نویسنده آن و در اصل مبتنی بر واقعیت بوده است. البته که همه‌ی اتهام‌ها شبیه هم‌اند و همه جنایت‌ها هم! کسی را می‌کشند، از کسی دزدی می‌کنند و به کسی تجاوز می‌کنند! ولی آنچه در این میان تکراری نیست – و نخواهد شد – روح انسان‌های بی‌گناهی است که انگشت اتهام به‌سوی آنان چرخانده می‌شود و در عین بی‌گناهی تاوانی سخت بابت آن می‌پردازند. هیچ‌کس نمی‌تواند عمر رفته را به انسان بازگرداند و حال تصور کنید این عمر رفته، در عین بی‌گناهی در پشت میله‌های زندان و در شرایط طاقت‌فرسا، با کابوس دائمی صندلی الکتریکی یا اتاق گاز همراه باشد. دردناکتر آن است که بعد از گذر سال‌ها، باوجود خوش‌شانسی متهمین برگزیده در نمایشنامه، آنچه ازدست‌رفته آن‌قدر سهمگین است و آنچه باقی‌مانده به‌قدری دردناک است که حتی شنیدن خبر رهایی آنان تسکینی نه برای مخاطب است و نه قطعاً برای آن شخص زخم‌خورده.
اگر روز اول جشنواره، تقارن با اختتامیه جشنواره فیلم فجر و باران سیل آسای روز 22 بهمن 97 را دخیل بدانیم، دو ردیف وی.آی.پی اول سالن خالی مانده بودند نکته‌ها و حرف‌های بسیار در خود دارد.
گروه بازیگران چند بازیگر مشترک از نمایش دوازده با خود داشت و خانم فرناز رهنما که از پوستین زیبایی خداداد خود در نمایش دوازده به درآمده بود، در این نمایش در نقش زنی سیاه‌پوست و عاصی، خوش درخشیده بود.
طراحی صحنه ساده و شبیه به فضای زندان البته که سعی داشت تمام توجه بیننده را به فضای سرد و خشن و خالی این مظلومانِ اشتباه در دادرسی جلب کند. ولی میزانسن صحنه و بازی بازیگران در آن صحنه‌ی تقریباً تخت با چند صندلی کوچک سفید آشفته نمی‌شد. بیننده تئاتر هرچقدر هم دغدغه‌مند و اندیشه‌ورز باشد، باید توجه داشت که یکی از ارکان نمایش درهرحال وجه سرگرمی آن است، حال اگر مخاطب، بیننده‌ی دائمی تئاتر هم باشد اتفاقاً ارزش هنر کارگردانی را بیش از مخاطب اتفاقی و هر به چند گاهی تئاتر، درک خواهد کرد.
تپق‌های هرچند اندک بازیگران آن‌هم درحالی‌که نمایش قریب به یک ماه روی صحنه بوده، همچنان تعجب‌برانگیز است.
سخن آخر آنکه خانم محامدی هم می‌تواند با نمایشنامه‌ای از نیل سایمون، یا از نویسندگان طناز وطنی مخاطب عام و خاص را به سالن بکشاند و با صندلی‌های پُر، اجراهای خود را به سرانجام برساند ولی انتخاب چنین متن‌هایی بسیار ارزشمند است. درواقع این متن‌ها مخاطب را به فکر می‌اندازد که گاهی در پروسه دادرسی، اشتباهی حتی به‌قدر دانه‌ی خردل و یا به باریکی مویی، می‌تواند معادل تمام زندگی و عمر و یا تمام حیثیت یک انسان باشد؛ و از این نظر کار ایشان باارزش و ستودنی است.
*آزاده فخری؛ عضو انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر، عضو کانون نمایشنامه نویسان خانه تئاتر، مدیر انتشارات ادبیات نمایشی.




مطالب مرتبط

مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم
مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم

کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی می‌گوید تنها دلیل عدم حضور گروه‌های تئاتر کودک و نوجوان در جشنواره تئاتر فجر برگزاری جشنواره تخصصی تئاتر کودک و نوجوان بود و اداره کل هنرهای نمایشی به دنبال رشد محتوا و فرم این رویداد هنری و همچنین تئاتر کودک و نوجوان است.

|

گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است
گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است

بهرام جلالی‌پور، داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر، با بیان اینکه ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است و باید نمایشنامه نویسی به یک شغل خودکفا با درآمد مکفی تبدیل شود تا نمایشنامه نویس تمام وقت خود را به خلق آثار جدید اختصاص دهد، گفت برگزیدگان این جشنواره جزو ...

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان

کارگردان نمایش «خودپرواز» قشر توان‌خواه جامعه را که شامل نابینایان نیز می‌­شود، دارای مشکلات فراوانی دانست و معتقد است این مشکلات باعث می­‌شود تا برخی از این عزیزان به جای مشارکت در فعالیت‌­های اجتماعی، به انزوا کشیده شوند. او موضوع عدم مناسب­‌سازی بانکی و خودپرداز ...

|

کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 
کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 

کیانوش احمدی، کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر بر رویکرد عادلانه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در انتخاب آثار و داوری آن‌ها تاکید کرد. 

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است

کارگردان «آشپزخانه فنلاندی‌­ها» نمایش خود را دارای فضایی کمدی-فانتزی می­‌داند که در درون مایه خود انتقادهایی را نیز درباره مردم، جامعه، دولت و تعاملات بین آن‌ها دارد.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است

کارگردان نمایش «همه خواب بودیم» می‌گوید ما می‌خواهیم جریانی مستندگونه از زندگی و آنچه آن شب برای خانواده حاج قاسم رقم خورده را برای مخاطب روایت کنیم.

|

گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی
گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی

حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»، اثری که از طریق ورود به بخش تازه‌ها وارد مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شده است، می‌گوید این نمایش یک برخوانی از داستان سردار بزرگ پارسی است که در برابر اسکندر مقدونی ایستاد و برای سرزمینش جان ...

|

در گفت‌وگو با کوروش شاهونه، کارگردان نمایش «هیدن» مطرح شد

چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند
در گفت‌وگو با کوروش شاهونه، کارگردان نمایش «هیدن» مطرح شد

چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند

کوروش شاهونه، یکی از نویسندگان و کارگردان نمایش «هیدن»، از جمله آثار حاضر در بخش مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌گوید این اثر بر پایه اندیشه چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند بنا شده است. حقیقتی که می‌تواند به کل روابط جوامع انسانی ...

|

نظرات کاربران