در حال بارگذاری ...
نگاهی به نمایش «طریقه حکومت گجرخان»

خاقان مغفور در سنگلج

همایون علی آبادی: نمایش «طریقه حکومت گجرخان» نوشته مجید امرایی و کارگردانی مشترک مجید امرایی و احسان ملکی قصه‌اش را خوب تعریف و تا به آخر مخاطب را مجذوب و شیفته می‌کند.

به گزارش ایران تئاتر به نقل از هنرآنلاین: کارنامه تالار سنگلج در روزهای بازپسین سال ۹۷ با اجرای دو نمایش طنزآلود "طریقه حکومت گجر خان" و "وقایع اتفاقیه" که هر دو زمان قاجار و حیف و میل‌های آن زمانه بی‌اقتدار و بیمارگونه را مطمح نظر قرار داده بودند، به پایان آورد. درباره متن و اجرای عبدلی به فضل حق در فرصتی دیگر سخن خواهیم گفت و حالیا نگاهی داریم به «طریقه حکومت گجرخان» کار مشترک امرایی و ملکی.
شاید این نمایش با نک و نال‌های ناقدانه و ایرادهای نیشغولی اهالی نقد کار چندان پخته و سخته‌ای به نظر نیاید و تنها از نظر بازگشایی دریچه‌هایی تازه به روی فسق و فجور متجاهران و اصحاب بی‌لیاقت خاقان مغفور زیبا باشد، اما به اعتقاد من، این کار از نظر نگرش و آن هزل و هجو ویژه آن عهد، ویژگی‌هایی دارد که نباید از نظر پنهان بماند.
اولین آن، پنهان کاری‌های دربار قاجار و بی‌تفاوتی مواریثی‌اش به روی آدمیانی است که با لقب‌های السلطنه و الدوله که مانند نقل و نبات به هر کس و ناکسی اهدا می‌شد، کار خزانه و ملت را صد و پنجاه سال از چرخه پیشرفت و تعالی محروم ساختند. تبسمی بر لب، اشکی بر چشم و زهرخندی بر ساحت دل. وقتی که پتروس باده‌فروش کل خزانه کشور را به عهده می‌گیرد و نشان می‌دهد که ارمنی جماعت و جمیعت نیز می‌تواند پاک دست و پاک لوح باشد و چهره‌هایی مانند وزیر خزانه و فلان الدوله‌ها می‌توانند در لایتناه کوری ذهن و نبود دیدگاه‌های مترقی جابجا شوند، نشان می‌دهد شاهان قاجار تا چه حد بی‌لیاقت و بی‌کفایت و خنازیری بودند. حرف تازه‌ای نیست، اما یک حرف بیش نیست غم عشق و وین عجب / کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است.
خطاب من به نویسندگان آن است که کار زیبای نوآورانه خویش را در نثر قاجاری ادامه دهند و با جهد بلیغ بکوشند تا زبان قجری را با همین استعدادهای کشف شده در این نمایش پیگیری کنند. آری، زبان یکی از ویژگی‌های این نمایش است. زبانی زنده، پخته و نوآورانه که فی‌الواقع اجرا را چه به لحاظ متن و چه به لحاظ میزانسن‌ها از خطر سقوط نجات می‌دهند. همه می‌دانیم که این کار مبدع و مبدا و موجد یک حرف امروزی از به شلتاق گرفتن صد و پنجاه سال فترت و فتور از عصر پوسیده آن نابه‌کاران نیست، ولی من بر آنم که هنوز هم پرداختن به عصر قاجار، سرشار از بدایع و ودایعی است که به آن پرداخته نشده است و این بار امرایی و ملکی، پشت به پشت هم، با بازی‌های خوب زری آماد و دیگران، توانسته‌اند چیزی از دریای طنازی و دلبری خند و تند آن زمان ملعون و آن آدمیان گمشده در شکم و مادون شکم را نشان دهند.
در هر حال شبی که من اجرا را دیدم، شاهد بودم کار، قصه‌اش را خوب تعریف می‌کند و خاصه با اجرای صدا و موسیقی (علی سینا رضانیا) و طراحی صحنه احسان ملکی، تماشاگر را تا به آخر مجذوب و شیفته، پیگیر آشنایی با طریقه حکومت گجر خان می‌کند. نکته دیگر طراحی صحنه کار است، با آن دریچه‌های کوچک که هرکس از آن سرک می‌کشد و صحنه را طی و طریق می‌کند و نیز آن پرده بزرگ رنگین که با ایجاز تمام و به کارگیری حداقل امکانات که آدمی را به یاد مزین‌الدوله نقاش‌باشی می‌اندازد، کار را به اتام و ختام می‌رساند. در هر حال، من بزرگترین ویژگی این کار را نثر پخته آن می‌دانم و نیز نوع روابط آدمیان، از جمله گجرخان که در یک رابطه طولانی، بنیه تضعیف شده و بیمارگونه‌اش را به همراه مشتی چاپلوس و شارلاتان، نمایش می‌دهد. اما همین خاقان مغفور در آخر، نقش زری آماد و پترس ارمنی را در یک سیر منطقی دراماتیکی جابجا می‌کند و مسئولیت را به اینان وامی‌گذارد و سایر دونان و زنبورهایی را که گرد شیرینی وز وز می‌کنند را از آنان بازمی‌ستاند که خودش از سوی گجرخان، با همه هیچ و پوش بودنش، مایه شادمانی است.
خطاب من یک بار دیگر، جدی گرفتن نثر زمان قاجار و تمرکز بیشتر بازیگران بر روی متون نمایشی آن عصر است. در پایان نمایش، کار این اجرا به این بنده کمترین هدیه شد که من هم با توجه به انرژی بسیار خوب جمعیت، رغمارغم شمار اندک‌شان پذیرفتم و به دیده منت داشتم.




مطالب مرتبط

گفت‌وگو با احسان ملکی، کارگردان «ما هم مردمی بودیم»

اجرایی سوررئال از متنی رئالیستی در فضایی هندسی
گفت‌وگو با احسان ملکی، کارگردان «ما هم مردمی بودیم»

اجرایی سوررئال از متنی رئالیستی در فضایی هندسی

احسان ملکی، کارگردان نمایش «ماهم مردمی بودیم» که پس از جشنواره تئاتر فجر در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفته است، می‌گوید دکور ما در فضایی هندسی شکل گرفته است و با توجه به اینکه طراح صحنه، دکور را هندسی دیده بود، من نیز به عنوان کارگردان در کنار متن رئالیستی و حتی ...

|

گفت‌وگو با داور بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر42

مجید امرایی: محتوا و اجرای آثار هنرمندان معلول را دست‌ِکم نگیریم
گفت‌وگو با داور بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر42

مجید امرایی: محتوا و اجرای آثار هنرمندان معلول را دست‌ِکم نگیریم

مجید امرایی، دراماتراپیست و داور بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر42، تاکید کرد آثار هنرمندان معلول در این رویداد، از نظر محتوایی، کارگردانی، بازیگری و دیگر موارد هنری، حرف‌های زیادی برای گفتن دارند.

|

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد

محمود سالاری: تعمیرات ساختمان تئاتر شهر به‌زودی آغاز می‌شود
معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد

محمود سالاری: تعمیرات ساختمان تئاتر شهر به‌زودی آغاز می‌شود

محمود سالاری، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن توضیح درباره اولویت‌های عمرانی این معاونت از آغاز تعمیرات ساختمان تئاتر شهر و نیز از بهسازی تالارهای سنگلج و هنر خبر داد.  

|

پیام دبیرکل انجمن دراماتراپی ایران به مناسبت هفته جهانی دراماتراپی

دنیا برای آباد شدن، انسان‌های معمولی کم دارد
پیام دبیرکل انجمن دراماتراپی ایران به مناسبت هفته جهانی دراماتراپی

دنیا برای آباد شدن، انسان‌های معمولی کم دارد

دبیر کل انجمن بین‌المللی دراماتراپی ایران به مناسبت هفته جهانی دراماتراپی نوشت نمایش‌درمانی به ما توصیه می‌کند که انسان‌هایی معمولی باشیم زیرا دنیا انسان‌های معمولی کم دارد.

|

برگزاری اختتامیه بزرگ‌ترین رویداد نمایش محیطی خاورمیانه

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان برگزیدگانش را شناخت
برگزاری اختتامیه بزرگ‌ترین رویداد نمایش محیطی خاورمیانه

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان برگزیدگانش را شناخت

مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان صبح امروز (شنبه بیست‌ونهم مهر) با حضور مدیرکل هنرهای نمایشی، استاندار کردستان، دبیر جشنواره، مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی، داوران، هنرمندان و مخاطبان و علاقه‌مندان هنر نمایش در سالن اجتماعات نشاط مریوان ...

|

نظرات کاربران