باز تولید 45 نمایش در سال 1395

به گزارش ایران تئاتر، در سال 95 نیز مطابق چند سال‌گذشته، سالن‌های نمایشی تهران، میزبان آثاری بودند که تعدادی از آن‌ها پس از سال‌ها مجددا به روی صحنه رفتند و تعدادی هم در یک سال نزدیک به دو ، سه بار به اجرا در آمدند.بازتولید نمایش‌ها در تئاتر ایران به یکی از عادات مرسوم و همیشگی تبدیل شده است.امسال بیش از چهل اثر بازتولید شده است .که این  آمار بالا وجالب توجه نشان از استقبال مخاطبین وتمایل ارائه کنندگان است.البته بسیاری از تئاتری‌ها معتقدند که بازتولید آثار نمایشی عقب گرد فرهنگی و آسیب در تئاتر ایران می‌تواند باشد، اما بی‌شک تکرار اجرای متون نمایشی به ویژه آثار نویسندگان ایرانی باعث می‌شود نسل‌های متفاوت و مخاطبان متنوع با این نمایش ها والبته نمایشنامه‌ها آشنا شوند. این گزارش در دو بخش به مرور نمایشی‌هایی که در طول سال 95 چندین بار بازتولید و با استقبال مخاطبان مواجه شدند می پردازد.

 

 

آخرین نامه (مهرداد کوروش نیا)

«آخرین نامه» اثری صریح، پویا و در عین حال مفرح و تاثیرگذار است. داستان اثر در دوران جنگ تحمیلی و در یکی از مناطق دورافتاده‌ جنگی می‌گذرد. کشاکش اصلی داستان، میان فرمانده‌‌ دسته و دو تن از سربازان تحت‌امر او رخ می‌دهد. این اثر نمایشی برای نخستین بار سال 93 اجرا و  با استقبال بسیاری از مخاطبان تئاتر مواجه شد. «آخرین نامه» اواخر بهمن ماه امسال نیز با همان گروه نمایشی در تماشاخانه پالیز به روی صحنه رفته است و مثل اجرای سابق خود توانست رضایت مخاطبان را به دست بیاورد. این نمایش به نویسندگی و کارگردانی مهرداد کوروش نیا و با بازی نوید محمدزاده، میثم نوروزی، پوریا رحیمی سام به روی صحنه رفته است.

 

خدای کشتار (علی سرابی)

نمایشنامه «خدای کشتار» بارها در ایران و توسط کارگردان‌های مختلف اجرا شده است. «خدای کشتار» نمایش‌نامه‌ای نوشته یاسمینا رضا در سال 2006 به زبان فرانسوی است که در دسامبر همان سال در زوریخ اجرا شد. این نمایشنامه استعاره‌ای از انسان‌های قدرتمند دوران معاصر است که شخصیت‌ها از همان ابتدای نمایش برای هم نقش بازی می‌کنند.

«خدای کشتار» در خرداد ماه امسال به کارگردانی علی سرابی و با بازی خودش، نوید محمد زاده، مارال بنی آدم و ستاره پسیانی به روی صحنه رفت و در بهمن و اسفند ماه نیز در تماشاخانه پالیز بازتولید شد.

 

ایوانف (امیررضا کوهستانی)

«ایوانف» اقتباسی از نمایشنامه آنتوان چخوف است که اولین نمایشنامه او محسوب می‌شود. این نمایشنامه‌ که جزو کارهای رمانتیک و شاعرانه او است. «ایوانف» به کارگردانی امیررضا کوهستانی، برای اولین بار سال 90 در تماشاخانه ایرانشهر با بازی حسن معجونی، مهین صدری، وحید آقاپور، رضا بهبودی و ...روی صحنه رفت. اجرای «ایوانف» با استقبال خوبی روبه‌رو شد و توانست از سوی منتقدان تئاتر جایزه بهترین نمایش را در سال٩١ دریافت کند. این نمایش شهریور ماه امسال نیز با بازی محمد حسن معجونی، سعید چنگیزیان، مهین صدری، وحید آقاپور، محمدرضا نجفی، فریبا کامران، علی باقری، فاطمه فخرایی، رضا بهبودی و نگار جواهریان با اندکی تغییرات باز تولید شد. «ایوانف» این روزها به دعوت هلندی‌ها به این کشور رفته است و در شهرهای آمستردام، تیلبورخ و اوترخت اجرا شده و قرار است دو اجرای آخر را در شهرهای هیرلن و لاهه داشته باشند.

 

ماه در آب (محمد یعقوبی)

«ماه در آب» اولین بار سال 85 در سالن سایه تئاتر شهر اجرا شد و آبان ماه امسال با تغییراتی در متن و گروه بازیگران در تئاتر باران روی صحنه رفت.  «ماه در آب» درباره زنی به نام آی سودا و از زبان شخصی به نام باران است که ماجراهایی از گذشته یک زندگی را روایت می‌کند. این نمایش در اولین دوره اجرای خود جایزه بهترین بازیگری زن را برای ناهید مسلمی از جشن انجمن بازیگران خانه تئا‌تر به همراه داشت و متن نمایشنامه هم کاندیدای دریافت جایزه از ملی منتقدان شد.

در اجرای جدید این نمایش پدرام شریفی، ناهید مسلمی، آیدا کیخایی، علی سرابی، فهمیمه امن‌زاده، مهدی کوشکی بازی داشتند. 

 

باغبان مرگ (آروند دشت آرای)

«باغبان مرگ» نوشته محمد چرمشیر و به کارگردانی آروند دشت آرای از تولیدات پیشین کمپانی هنرهای اجرایی «ویرگول»، آذر ماه نیز پس از سه سال مجددا در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفت. این نمایش که سال ٩٢ در سالن شمس موسسه اکو اجرا شده بود، در دوره جدید اجرای آن آتیلا پسیانی و مارین ون هولک به عنوان بازیگر حضور داشتند. در اجرای جدید فقط مارین ون هولک جایگزین طناز طباطبایی شد و تغییر خاصی در نمایش اتفاق نیفتاد.

 «باغبان مرگ» درباره مواجه شدن یک خبرنگار با یک قاتل زنجیره ای است که از ابتدا تا انتهای نمایش با او به گفتگو می نشیند.

 

هنگامی که... (حمید پور آذری)

نمایش«هنگامی که...» به کارگردانی حمید پورآذری و نوشته نشمینه نوروزی تیر ماه امسال به روی صحنه رفت و به دلیل استقبال تماشاگران دوباره در سالن بنیاد امید مهر اجرا شد. حمید پورآذری هر دو اجرا این نمایش را با بازی هنرمندان جوانی چون نازیلا احمدی، زهرا امینی، لیما باقری، حکیمه جعفری، فاطمه جعفری، سارا رضایی و... به روی صحنه برد.

«هنگامی که...» در فضایی بی‌ثبات رخ می دهد که با ورود تماشاگر فشار آن بالا رفته است. بازیگران تلاش می‌کنند به اشکال مختلف  فشار به وجود آمده را که هر لحظه تشدید می شود، پایین بیاورند و تعادل را ایجاد کنند.

 

موسیو ابراهیم (علیرضا کوشک جلالی)

«موسیو ابراهیم» به کارگردانی علیرضا کوشک جلالی که پیش از این با بازیگران آلمانی اجرا و نامزد بهترین اجرا در ایالت غرب آلمان شده‌ بود، آبان ماه امسال با بازی رضا مولایی و اشکان خطیبی در تماشاخانه کنش معاصر به روی صحنه رفت. نمایش «موسیو ابراهیم» که اقتباسی است از رمان «موسیو ابراهیم و گل‌های قرآن» اثر اریک امانوئل اشمیت، در سال 85 (با بازی بهزاد فراهانی و هومن برق نورد) توانست از سوی انجمن منتقدان خانه تئاتر جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کند.  

اریک امانوئل اشمیت در این اثر نمایشی یک داستان فلسفی بسیار هوشمندانه و ساده، در ارتباط با دوستی غیرمتعارف بین پسربچه‌ای یهودی و پیرمردی خردمند و عارف را به زیبایی به تصویر کشیده و کوشک جلالی در این نمایش جانی تازه به شخصیت‌های اشمیت بر روی صحنه داده است.

در اجرای جدید «موسیو ابراهیم»، فضای کلی صحنه با اجرای کوشک جلالی، یک‌پارچه و یک‌سان است و متن نمایش تقریباً همان متنی است که او سال 85 اجرا کرد. این کارگردان تلاش کرده که تمام جذابیت‌ها و ظرافت‌های داستان به روی صحنه بیاید.

همچنین پردیس چارسو به بهانه اجرای نمایش «موسیو ابراهیم»، نسخه سینمایی آن را به کارگردانی فرانسوا دو پرون و نقش‌آفرینی عمر شریف اکران کرد.

 

همسایه آقا (حسین کیانی)

حسین کیانی که حدود ۱۰سال پیش نمایش «همسایه آقا» را بر روی صحنه برده بود،  امسال نیز مجددا دست به بازتولید این نمایش زد.  این اثر نمایشی با درون مایه اجتماعی است که مسائل کمتر شنیده شده را بررسی می‌کند و به قشر پایین دست جامعه می‌پردازد. «همسایه آقا» مرداد ماه با حضور بازیگرانی که در اجرای قبلی اثر حضور داشتند با تغییراتی بر روی متن در تئاتر باران روی صحنه رفت. این نمایش داستان زندگی خانواده‌ای را روایت می‌کند که در کنار یک امامزاده زندگی می‌کنند و مسائل و مشکلات آنان در طول نمایش مورد بررسی قرار می‌گیرد. «همسایه آقا» برخلاف کارهای گذشته کیانی مضمون کمدی ندارد، اما شیوه‌های اجرایی نمایش‌های ایرانی در آن کاملا مشهود است. در این نمایش فریده سپاه منصور، علیرضا آرا، حبیب دهقان نسب، رویا میر علمی، شهرام حقیقت دوست، خاطره اسدی، امیر رضا دلاوری و مهدی پاکدل به ایفای نقش پرداختند.

 

برای کلاه آهنی‌ها (پژمان عبدی)

 پژمان عبدی که سال‌ها در تئاتر ایران سابقه دستیاری کارگردانی داشته است، این روزها نمایش «برای کلاه آهنی‌ها» را دوباره به روی صحنه برده است. این نمایش در نخستین دوره اجرای خود در سال 93، توانست موفق به کسب پنج جایزه  نمایشنامه نویسی، کارگردانی، طراحی صحنه، بازیگری زن و بازیگری مرد از هشتمین جشنواره سراسری تئاتر ماه شود.

عبدی، اجرای سابق را با حفظ گروه اجرایی خود روی صحنه آورده و تنها تغییر در تیم بازیگران و جایگزینی مهتاب شیروانی با آسیه ضیایی است. در نمایش «برای کلاه آهنی‌ها» که هر روز از ساعت ۱۹ و به مدت ۸۰ دقیقه روی صحنه می‌رود، محمد‌علی حسینعلی پور، میثاق زارع، پژمان عبدی و مهتاب شیروانی ایفای نقش می‌کنند.

 

ویولن تایتانیک (پیترو فلوریدیا)

نمایش «ویولن تایتانیک» به کارگردانی پیترو فلوریدیا، کارگردان ایتالیایی که پیش از جشنواره تئاتر فجر اجرا شده بود، این روزها دوباره به روی صحنه رفته است. این نمایش کار مشترک گروه تئاتر موج و کمپانی متیچی ایتالیا با حضور بازیگران ایرانی و افغانستانی از اول اسفند اجرای خود را در کارگاه دکور رودکی آغاز کرده است. «ویولن تایتانیک» به موضوع مهاجرت می پردازد و به دلیل موضوعی که دارد در کنار بازیگران ایرانی، بازیگرانی از کشور افغانستان هم به ایفای نقش می‌پردازند.

نمایش «ویولن تایتانیک» پیش از این در کشورهای برزیل، فرانسه، ایتالیا و آلمان اجرا شده است. نکته قابل توجه درباره این نمایش این است که در هر کشور، با توجه به زبان و فرهنگ آن کشور تولید و اجرا می شود.

 

سقراط (حمیدرضا نعیمی)

نمایش «سقراط» نوروز 93 ‌ با بازی فرهاد آئیش، لادن مستوفی، بهناز نازی، نقی سیف جمالی، کتانه افشاری نژاد، یعقوب صباحی، ایوب آقاخانی، سیاوش چراغی پور، بهاره نوحیان و... در مدت 120 دقیقه، در تالار وحدت به روی صحنه رفت. «سقراط» که یکی از پر مخاطب‌ترین نمایش‌های سال گذشته به شمار می‌رود که در سه سال متوالی با همان تیم سابق به اجرا در آمده است. این نمایش به نویسندگی و کارگردانی حمیدرضا نعیمی، به دو گزینه خاص دموکراسی و دیکتاتوری می‌پردازد که گویا از دیدگاه حمیدرضا نعیمی گزینه‌های متناقضی نیستند.

«سقراط» تاکنون برنده شش جایزه از چهاردهمین جشن کانون ملی منتقدان ایران، جایزه نمایش برگزیده دریافت نشان عبدالحسین برای بهترین کارگردانی از سوی کانون ملی منتقدان، دریافت نشان آکادمی استاد حمید سمندریان برای بهترین بازیگر تئاتر ایران و جابزه  بازیگر برگزیده از سوی کانون بازیگران خانه تئاتر ایران در جشن بازیگر 1393 شده است.

 

 

بیرون پشت در (ایمان اسکندری)

نمایش «بیرون پشت در» نوشته ولفگانگ بورشرت و کارگردانی ایمان اسکندری آذر ماه سال 93 به مدت 3 ماه به روی صحنه رفت. این نمایش با تغییراتی در گروه بازیگران با بازی حمید رحیمی، رزگار خاطری، حمید حبیبی فر، بهرنگ شگرف کار، فرامرز رمضانیان، پوریا سلطان زاده، مهتاب جورابچی، نعیمه دوستی و علیرضا قنبری به کارگردانی ایمان اسکندری خرداد ماه امسال در تماشاخانه ایرانشهر اجرا شده بود. 

«بیرون پشت در» که در بخش بین‌الملل سی و سومین جشنواره تئاتر فجر روی صحنه رفت،  تندیس بازیگری نقش اول مرد (توماج دانش بهزادی)، طراحی صحنه (ایمان اسکندری)، طراحی لباس (گروه پراکسیس)  و جایزه ویژه هیات داوران در بخش کارگردانی را دریافت کرد.

این نمایش شرح حال ناامیدانه سربازی به نام بکمان است که پس از سه سال اسارت، برای پیدا کردن همسر و خانه‌اش از سیبری به آلمان باز می‌گردد، ولی همه درها به روی او بسته می‌شوند.  

 

رویای یک شب نیمه تابستان( مصطفی کوشکی)

«رویای یک شب نیمه تابستان »، کمدی مشهور ویلیام شکسپیر تابستان امسال با بازی آزاده صمدی، سجاد باقری، شهروز دل افکار، روشنک گرامی، مجید نوروزی، نازآفرین کاظمی، هومن کیایی، خاطره حاتمی در تئاتر مستقل تهران روی صحنه رفت. این نمایش به دلیل استقبال مخاطبان و همچنین علاقه مصطفی کوشکی به این نمایشنامه، «رویای یک شب نیمه تابستان» آبان و آذرماه نیز با تغییری در ترکیب بازیگران و میزانسن و اضافه‌شدن امیرمهدی ژوله، آذین نظری، صبا ایزدپناه و مصطفی کوشکی به بازیگران دیگر این اثر از جمله شهروز دل‌افکار، نازآفرین کاظمی، علیرضا کی‌منش، غزل شجاعی و محمد صادق ملک مجددا به اجرا در آمد. 

«رویای یک شب نیمه تابستان »  برای سومین بار نیز از 10 بهمن ماه، اجرای عمومی خود را با حضور گروه موسیقی بمرانی آغاز کرد.

در خلاصه داستان این نمایش آمده است: پادشاه آتن، قرار است چله تابستان، شبی که ماه قرص کامل است با هیپولیتا ازدواج کند. بنابراین شاه دستور می دهد آن شب جوانان آتنی واقعا خوش‌گذرانی کنند اما تمام جوانان آتنی از این موضوع خوشحال نیستند. لایساندر و دیمیتریوس که از کودکی با هم دوست بوده‌اند، هردو عاشق هرمیای زیبا دختر همسایه‌شان هستند ولی پدر هرمیا دو پا را در یک کفش کرده که دخترش باید شب عروسی شاه و در حضور شاه با دیمیتریوس ازدواج کند، وگرنه هرمیا را می‌کشد یا به معبد کاهنان می‌فرستد که تا آخر عمر همان جا ترشیده بماند، حال آنکه هیچکس در آن محله آتن نیست که نداند هرمیا از بچگی عاشق لایساندر بوده‌است ...

«رویای یک شب نیمه تابستان »  از جمله نمایش هایی است که امسال سه بار بازتولید شد. 

 

ماتریوشکا (پارسا پیروزفر)

نمایش «ماتریوشکا» که براساس هشت داستان کوتاه از آنتون چخوف توسط پارسا پیروزفر اجرا شده است، آذر ماه و بهمن (جشنواره تئاتر فجر) امسال نیز در چند نوبت اجرا شد. نمایش «ماتریوشکا» با بازی و کارگردانی پارسا پیروزفر پیش از این در سالن ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر به صحنه رفته بود و با ۴۹ اجرا و ۱۱ هزار و ۱۸۱ تماشاگر و فروش ۳۶۴ میلیون و ۱۳۵ هزار تومان به اجرای عمومی خود پایان داد.

این نمایش تاکنون در شهرهای مختلف آمریکا و کانادا نظیر لس‌آنجلس، سن‌دیگو، برکلی، تورنتو، مونترآل و ونکوور نیز اجرا شده است. پیروزفر در این نمایش به تنهایی ایفاگر بالغ بر ۲۰ نقش است. او برای بازی در این نمایش جایزه بهترین بازیگر مرد را از سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر دریافت کرد.

 

ناگهان پیت حلبی (کوروش سلیمانی)  

«ناگهان پیت حلبی» به کارگردانی کوروش سلیمانی فروردین ماه ۹۵ پس از اجرای موفقی که در سال 93 داشت با تغییرات عمده ای در تماشاخانه سنگلج روی صحنه رفت.  در اجرای جدید برخی از بازیگران و عوامل تغییر کردند و علی عامل هاشمی و سینا کرمی نتوانستند به عنوان بازیگر در آن حضور پیدا کنند و به جای آنها رامین سیاردشتی و محمدرضا آزاد فرد جایگزین شدند. کار از لحاظ اجرایی هم تغییراتی کرد و به لحاظ میزانسن تغییراتی در کار به وجود آمد.

«ناگهان پیت حلبی» داستان حضور امیرکبیر در زمانه اخیر و مواجه با تغییرات اجتماعی است که چندان با اخلاق و منش امیر تطابق ندارد. مضمون این نمایش درباره معضلات اخلاقی و فرهنگی جامعه است و با توجه به ویژگی های کمدی که دارد باعث می شود در جذب مخاطب موفق عمل کند. «ناگهان پیت حلبی» در جایگاه نمایش های ایرانی قرار می گیرد و در ارتباط با فرهنگ سرزمین خودمان است.