در حال بارگذاری ...
گزارش ایران تئاتر از تمرین جدید ترین کار منصور صلواتی

تقدیم به ایتالو کالوینو

 ایران تئاتر :این روزها منصور صلواتی آخرین تمرینات خود را سپری می کند تا از هشتم مرداد ماه با نمایش «تقدیم به ایتالو کالوینو» میزبان تئاتر دوستان شود. به محل تمرین این نمایش رفتیم تا روند تمرینات را از نزدیک پیگیری کنیم.

وقوع دو جنگ جهانی و ظهور فاشیسم در اروپای به‌اصطلاح متمدن، شکست انقلاب ۱۹۱۷ در روسیه و پیدایش رژیم‌های دیکتاتوری کمونیستی از جمله عواملی بود که نمایشنامه‌نویسان قرن بیستم را متقاعد کرد که زندگی مدرن از معنای اصلی‌اش تهی شده است. آن زمان بود که ساموئل بکت، اوژن یونسکو، آرتور آدامف، تام استپارد، و هارولد پینتر کار خود را آغاز کردند و تئاتر ابزورد به محبوب ترین و موثرترین سبک تئاتری قرن بیستم شهرت یافت.

سومین تجربه کارگردانی منصور صلواتی قرار است متفاوت از تئاتر این روزهای پایتخت باشد و در آن نمایشی کمدی تراژدی به سبک ابزورد روایت شود. موضوع گزارش ما تمرین این نمایش است.

 

خارجی – روز – مقابل ساختمان تئاتر مستقل – یکی از گرم ترین روز های سال

این ساختمان خیلی شیک نیست. خیلی هم قدمت ندارد، اما این روزها یکی از پرطرفدار ترین سالن های پایتخت است. تئاتری ها برایش صف می کشند. تماشاگران به آن اعتماد دارند و در تماشا از هم سبقت می گیرند. رمز موفقیت این تئاتر چیست؟ مستقل بودنش؟! نمی دانم!

 

تمرین ساعت 12 شروع می شود اما قرارمان با گروه ساعت 1 بعد از ظهر بود. به اندازه 15 دقیقه زود می رسیم. چاره چیست؛ به قصد گزارش از تمرین نمایش کارگردانی جوان آمدیم تا غافلگیر شویم، پس چرا ضربه اول غافلگیری را ما وارد نکنیم.

از پله ها بالا رفته و در سالن بزرگ مستقل سرکی می کشیم، اما خبری از تمرین تئاتر نیست. چند مرد در حال تنظیم نورهای سالن هستند. یکی از آنها که مسئول است را هدف قرار داده و سراغ تمرین نمایشی را می گیریم که به نام ایتالو کالوینو مزین است. ما را به طبقه دوم راهنمایی می کند. ملالی نیست، پاهایمان پله ها را دوتا یکی رج می زند و زود به در پلاتو مورد نظر می رسیم. رنگش قهوه ای است و کهنگی اش به ادعای تئاتر مستقل نمی خورد. قبل از آنکه قصد ورود کنیم، مردی خارج می شود. مرد کمی دمغ است. در صورتش اخم دارد. ناچار و با اضطراب خود را معرفی می کنیم. در آن چهره عبوس لبخندی شکل می گیرد. او منصور صلواتی است. آقای کارگردان کمی غافلگیر شده، ولی با روی خوش به داخل دعوتمان می کند. در داخل همه گرمند و صمیمی. غافلگیر می شویم! اینجا تمرین است یا آنتراکت؟!

سریع دوستی رنگ گرفته و خوش و بش صورت می گیرد. نهایتا در کنار کارگردان جا خوش می کنیم و نوشتن آغاز می شود.
موسیقی آغاز گر اجرایی است با شهرت تمرین.

کارگردان دو دست را روی شکم قلاب کرده، نگاه می کند. بازیگر فرم به میدان می آید. با موزیک هماهنگ است. صحنه را در دست گرفته و همه را وادار به تشویق می کند. صلواتی سکوت کرده و تنها نگاه می کند. رضایتش را نمی توان فهمید!

بازیگران به صحنه می آیند. جهان ابزورد رنگ می گیرد. صلواتی قوز کرده، با دقت نگاه می کند. همه چیز از قبل چیده شده است. میزانسن ها خطی و یک دست. خدا نکند بازیگری جایی غیر از آنکه قرار بوده بایستد. آن وقت باید خود را آماده مقابله با نگاه آقای کارگردان‌ کند. روایت ها به هم پیوسته نیست. بوی خرده پی رنگ می آید. بوی ایتالو کالوینو، اما از خودش خبری نیست!

گارگردان این نمایش دوست دارد مخاطبش را غافلگیر کند. دوست دارد همه چیز برای تماشاگران در اجرا رنگ بگیرد و می گوید هرکس این نمایش را ببیند غافلگیر خواهد شد.  برای احترام به حرف و نظرش در این گزارش چیزی از قصه گفته نمی شود.

بعد از پایان تمرین به سراغ منصور صلواتی می رویم و او را به قصد گفت و گویی کوتاه با خود همراه می کنیم. از او علت کم کاری اش را جویا می شویم. اینکه چرا میان این نمایش و «لابراتوآر» نزدیک به یک سال فاصله افتاده است. می گوید: «معتقدم که نمایشنامه باید ساختار داشته باشد و به همین دلیل پروسه نوشتن نمایشنامه به تنهایی برایم پروسه زمان بری بوده است. از طرف دیگر از نظرم همه چیز باید در تمرین شکل بگیرد. به عنوان مثال 4 ماه تمرین این نمایش به طول انجامیده و 3 ماه پروسه پیش تولید آن بوده است. علاوه بر این توضیحات فکر می کنم سالی یک نمایش برای فردی که هم می نویسد و هم کارگردانی می کند کافی باشد»

در نام گزاری این نمایش از اسم ایتالو کالوینو بهره بردید، دلیلش چیست؟

«دلیل اول آن که خیلی برایم اهمیت دارد این است که دوست دارم مخاطب بدون هیچ پیش زمینه و قضاوت، درست وقتی نور سالن روشن می شود با نمایش مواجه شود. همچنین دلیل دیگر آن این بوده که اساس نمایش ما بر اساس خرده روایت بوده و ایتالو کالوینو در این زمینه استاد است. همین طور ایده یکی از صحنه ها از یکی از داستان های ایتالو کالوینو گرفته شده است. این دلایل در کنار هم سبب شد که اسم این نمایش را این طور انتخاب کنیم.»

در سوال بعدی می پرسیم: « گویا در نمایش قبلی از کم بودن مخاطبان ناراضی بودید و حتی یادداشتی را در این باره به ایران تئاتر دادید. فکر می کنید در این اجرا وضعیت مخاطبان به چه صورت باشد؟ از نظر شما کسانی که نمایش «لابراتوآر» را دیدند، به تماشای این اثر می آیند؟»

«موضوع «لابراتوآر» تنهایی و از دست دادن هویت انسان بود. به این دلیل مخاطب خیلی خاصی را می طلبید و هرکسی نمی توانست با آن ارتباط برقرار کند ولی با این تفاسیر اطمینان دارم که 70 ، 80 درصد آنهایی که آن اثر را دیدند به تماشای این اثر هم می آیند. البته از طرفی نمایش «تقدیم به ایتالو کالوینو» از نظر سبک همانند اثر قبلی ابزورد است ولی از نظر نمایش نامه کاملا با لابراتوآر تفاوت دارد. در لابراتوار بحث بر سر هستی شناسی است ولی در این نمایش بحث جامعه شناسی مطرح بوده و روی  ساختار ، زبان و نوع روایت تاکید شده است. البته لابراتوار تراژدی کمدی بود ولی این نمایش کمدی تراژدیست»

سوال بعدی را این طور مطرح می کنیم: « اینکه هنرمند به کار خود ایمان داشته باشد، مسئله ارزشمندیست ولی از طرفی شاید با چند بار پس زده شدن از سوی او هنرمند نیز دل سرد شده و از چرخه هنر خارج شود. با توجه به اینکه نمایش قبلی شما با استقبال خوبی از مخاطبان همراه نشده چطور می توانید چنین خطری را بپذیرید و کیفیت کار خود را از لحاظ سبک تقریبا به همان صورت حفظ کنید؟

« اعتقادم این است که تئاتر باید اندیشه داشته باشد و از نظرم هنرمند است که خوراک فرهنگی مخاطب را آماده می کند. متاسفانه فضایی ایجاد شده که تنها برای جذب مخاطب از آدم های نامرتبط با تئاتر استفاده می کنند و نمایشی سطحی را به صحنه می برند، که به هیچ عنوان این موضوع را نمی پسندم. نیاز جامعه ما این نیست که تنها مردم را به سالن های تئاتر بکشانیم، اصلی ترین گزینه ممکن تئاتر حتی در یونان باستان ایجاد اتفاقی است که ما را به فکر کردن وادار کند. ما نیاز داریم به اینکه آدم ها درباره گذشته، حال و آینده خود فکر کنند و این درست کاریست که من در تلاش انجام آنم. اگر اثر هنری واقا هنری باشد راه خود را پیدا خواهد کرد، حال می تواند خارج از جریان موجود تولید شده باشد.»

در پایان از او درباره مخاطبان هدف این نمایش می پرسیم. اینکه فکر می کند چه طیفی از مخاطبان با این نمایش همراه شوند و پاسخ چنین است: «سعی کردیم فضا و جهان متفاوتی را به مخاطب ارائه دهیم. فکر می کنم کسانی که به فلسفه تئاتر بیشتر از هرچیز دیگری اهمیت می دهند و می خواهند تئاتر متفاوتی را ببینند، از نمایش ما بدشان نخواهد آمد. ایده و پایه نمایش ما جامعه است. پس قطعا باید از همین جامعه به دیدن نمایش ما بیایند.»

تمرین تمام شده و گروه در حال ترک پلاتو است. برایشان آرزوی اجرای موفقی می کنیم و از آنها جدا می شویم.

نمایش «تقدیم به ایتالو کالوینو» به نویسندگی و کارگردانی منصور صلواتی از ساعت 17 یکشنبه 8 مرداد ماه میزبان مخاطبان خود در تئاتر مستقل می شود.  فریبا خادمی، حمیدرضا معدن کن، مژگان حسین زاده، افشین غیاثی، فرزاد برهمن، صائم  متانی، پرستو قائد رحمت، کامیار خزاعی و هانیه مفلح  بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش می پردازند.

از دیگر عوامل این نمایش مى توان به: آمنه شیخ الاسلام (دستیار کارگردان و برنامه ریز)، على شاه صفى (طراح صحنه)، فروغ با هنر (طراح لباس)، کمال کچوییان (طراح پوستر)، ایلیا شمس (تبلیغات مجازى)، سارا حدادی ( مشاور رسانه اى )، آناهیتا معصومى (عکاس)، مانی پناه پور (مدیر صحنه) و رئوف جابرى (ساخت تیزر) اشاره کرد.

 

گزارش از حامد قریب




نظرات کاربران