روایتی جذاب از زندگی سگ چرانی که می خواست از وقوع جنگ جلوگیری کند

شوایک سرباز ساده دل در شمار آثار بزرگ ادبیات کلاسیک جهان قرار دارد ومنتقدان و خوانندگان رمان های ادبی ارزش و اعتبار زیادی در میان رمان های بزرگ قرن بیستم برای این کتاب قائل هستند. یاروسلا هاشک این کتاب را در سالهایی نوشته که دنیا وارد مرحله جدیدی از تحولات خود شده بود؛ تحولاتی که در عصر هاشک با ظهور جنگ جهانی اول نمود عینی پیدا کرد و ماحصل تجربیات عینی هاشک به عنوان سرباز در زمان حضورش در جنگ جهانی اول است . شوایک داستان سرباز ساده دلی است که جز انجام وظیفه برای میهن فکر دیگری در سر ندارد و البته تلاش های او برای ایفای این وظیفه همیشه همراه با سوتفاهم ها و ماجراهای خنده آوری است.

حمید رضا نعیمی بازیگر ، کارگردان و نویسنده نام آشنای تئاتر در سال های اخیر اجراهای موفقی در تئاتر داشته است و توانسته ارتباط موثری با مخاطبان کارهایش داشته باشد. سقراط او به دوره پنج اجراهایش رسید و نمایش اخیرش شرق دور شرق نزدیک بیش از یک ماه در صحنه بود و مورد اقبال قرار گرفت .خانه‌ کاغذی، وعده‌گاه نهنگ‌ها، شهر آدم ، شهر حیوان، آژاکس، خانه‌ کاغذی، گمسار، داستان‌های کارور، مکبث، قضیه‌ی تراخیس، چه گوارا، ددالوس و ایکاروس، کالون و قیام کاستلیون، داستان‌های کارور ، آژاکس وامشب دیگر مهره‌های پشتم نی‌لبک می‌زنند جزو آثار شاخصش در حوزه نویسندگی ، بازی و کارگردانی هستند .با هماهنگی مدیر روابط عمومی نمایش آیدا اورنگ برای تهیه گزارش به طبقه هفتم تالار وحدت و پلاتوی تمرینی بزرگ ، استانداردش می روم که شاید استاندارد ترین مکان تمرینی تئاتر ما باشد. نمایش شوایک، سرباز ساده دل نمایش پر شخصیتی است و بیش از سی بازیگر دارد و به قول نعیمی نزدیک به سه ماه تمرینات نمایش طول کشیده و پیش تولید نمایش هم از اواخر سال قبل کلید خورده است.

در ابتدای ورود کفشم را در می آورم و مثل بقیه وارد سالن می شوم .بازیگران همسرا که همه شان از جوان های تئاتری هستند در گوشه ای نشسته اند و منتظر ورودشان به تمرین هستند وبهناز نازی، امیر حسین رستمی و فرهاد آئیش که نقش های اصلی نمایش را بازی می کنند مشغول تمرین هستند. بهناز نازی بازیگر- نویسنده با تجربه تئاتر که مخاطبان اجرای موفق فیل و بازیش در نقش متفاوت و چند لایه ای او را در شرق دور شرق نزدیک را به خاطر دارند. در باره حضور و نقشش در نمایش می گوید: برای من بازی در این کار متفاوت از یک نویسنده بزرگ جهانی خیلی مهم بود و سال ها است که با حمید رضا نعیمی در گروه تئاتری شایا همکاری می کنم و نمایش به دلیل ساختار وموضوعش این پتانسیل را دارد که مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد . نعیمی هنرمندی است که نمی تواند به رخدادهای پیرامونش بی تفاوت باشد و در آثارش به آنها می پردازد . من در نمایش نقش خانم مولر خدمتکار شوایک را بازی می کنم . زنی که متعلق به طبقه فرو دست است. شخصیتی که وجوهات طنز در رفتارش دیده می شود و البته در سال های دورتر نمایش کمدی فیل را کارگردانی کرده بودم و تا حدی به این ژانر شناخت دارم .خانم مولر شخصیت ساده دلی را دارد که ادای آدم های حسابگر و زرنگ را در می آورد و آدمی از جنس شوایک است و یک جوری همدم یکدیگر هستند .

نازی در باره رابطه عاطفی میان خانم مولر و شوایک گفت : در جایی از نمایش بارزس از شوایک می پرسد با چه کسی رابطه عاشقانه ای داری و شوایک هول می شود و می گوید با خانم مولر خدمتکار خانه، این رابطه ، که رابطه ذهنی  و رمزی است و او فکر می کند که من دوستش دارم و بیانش نمی کنم و من هم در باره او چنین عقیده ای دارم و هیچکداممان این دوست داشتن را علنی نمی کنیم و جنگ به عنوان یک اتفاقات در روابط بین شخضیت های نمایش اثر گذار است .

این بازیگر در باره بازی در سالن های بزرگ معتقد است: من قبلا در ترور در سالن اصلی تئاتر شهر و نمایش سقراط در تالار وحدت تجربه بازی در سالن های بزرگ را داشتم و تجربه متفاوت ، بسیار بی نظیر و خوبی است. در این نوع از سالن ها به واسطه فاصله زیاد تماشاگر از صحنه بازیگر باید به فیزیک بدنش و نوع گفتارش توجه خاصی داشته باشد.

با اشاره نعیمی تمرینات شروع می شود و امیر حسین رستمی در نقش پدر روحانی و فرهاد ائیش در نقش شوایک روی صحنه قرار می گیرند .

پدر روحانی خطاب به شوایک: می خوای گماشته مخصوص من بشوی؟

شوایک : پدر گماشته شما بشم؟. دوستم در کافه می گفت خدمت به پدر روحانی در واقع خدمت به کلیسا و خداوند است .

پدر روحانی : اسمت شوایک بود؟

شوایک : بله

پدر روحانی : ببین منزل من یک فضای روحانی و خاصی داره . در منزل من چشم ها و گوش ها باید از گناه مبرا باشند.منزل من در حکم یک کلیسا است.

با توجه به نوع بازی طنازانه آئیش و رستمی یکی از بچه های گروه همسرا قهقهه می خندند و نعیمی با چشم غره ای خنده اش را کات می دهد و تمرین از سر گرفته می شود . 

رستمی با عینک آفتابی به چهره و انجیلی به دست می آید وسط قاب صحنه و روی صندلی می نشیند و آئیش در کنارش قرار می گیرد .

پدر روحانی : نوشیدنی می خوری؟

 شوایک : نه، اما آب جو می خورم و وقتی آب جو می خورم عرق می کنم ! ( باخنده) .

بعد از مکثی : پدر باهاتون شوخی کردم .

پدر روحانی : آهان ، پس شوخی کردی؟

نعیمی می آید کنار رستمی و تذاکراتی به او در باره نوع بازیش می دهد و می گوید یادت باشه رابطه تو با شوایک ارباب نوکری است و باید مقتدرتر دیالوگ هایت را بگی .

تمرینات صحنه ادامه پیدا می کند و نوبت صرف عصرانه می شود .

بعد از خوردن عصرانه  نوازنده پیانو نواختش را با خواندن آهنگ معروف کلیسایی هاله لویا توسط امیر حسین رستمی  که سربازان به کلیسا آمده اند شروع می کند و در نیمه راه رستمی خواندن را قطع می کند و به نوازنده پیانو می گوید نواختنش با خواندن او هماهنگ نیست و از ابتدا خواندن را از سر می گیرد .

پدر روحانی : حالا که قراره گماشته من بشی باید خیلی از چیزها را رعایت کنی و اوضاعت مثل گذشته نیست. فهمیدی؟

 شوایک : بله ، متوجه شدم پدر روحانی

ادنا زینلیان طراح لباس نمایش از راه می رسد و می رود پهلوی آئیش و از او می خواهد با توجه به اینکه به زمان اجرا وقتی نمانده و او هنوز لباسش را پرو نکرده برود و لباسش را پرو کند . بقیه بازیگران با لباس می آیند سر صحنه و زینلیان با نعیمی لباس یکی از بازیگران را وراندازی می کنند و اظهار رضایت می کند و زینلیان توضیح می دهد برای اینکه رنگ سرمه ای لباس با رنگ فانوسشقه یکسان نباشد . رنگ فانسوقه ها را سبز سیر طراحی کرده و نعیمی از بازیگر می خواهد با گرفتن اسلحه ای در دست پا فنگ و پیش فنگی انجام بدهد.

در این میان فرصتی پیش می آید و نعیمی در باره اجرای نمایشش می گوید : تمرینات نمایش به روزهای پایانیش نزدیک شده و مشغول رتوش هایی نهایی کار هستیم و در این سه ماه تمرینات خوبی داشتیم. نقش های اصلی نمایش ستوان لوکاش ، شوایک و کشیش هستند. شووایک، سرباز ساده دل اقتباسی آزاد از رمانی به همین نام، اثر یاروسلاو هاشک است و روایتگر زندگی مرد سگ چرانی است که به جنگ جهانی اول می‌رود.

نعیمی در باره ساختار اثرش متذکر شد: بن مایه این نمایش تراژدی است ودر آن نگاه متفاوت و جدی به جنگ و تعاتش صورت گرفته است وپر از صحنه های شاد ، رقص و آواز است. یاروسلاو هاشک نویسنده این نمایش نگاهی طنز به مقوله جنگ دارد البته اتفاقات مشخصاً در جنگ جهانی اول صورت می‌گیرد و پس از کشته شدن شاهزاده اتریش در سارایوو و شروع جنگ جهانی اول و اعزام شوایک به جبهه جنگ روایت داستان آغاز می شود.

این کارگردان در باره شخصیت شوایک عنوان کرد: شغل شوایک سگ چرانی است و سگ های ولگرد را می خرد و مدتی تمرینشان می دهد و سر وضعشان را مرتب می کند و با جعل شناسنامه به عنوان سگ های با اصالت می فروشد و  به نظرم آدم پاک دلی است و اصلا آدم قالتاقی نیست و رئوف و مهربان است و تنها توانایی اش خرید و فروش سگ های ولگرد و جعلی است.

پدر روحانی : ای پدر ما که در آسمانی ...

سربازان نیز همراه او در کلیسا این جملات را تکرا می کند

پدر روحانی : نامت متبرک باد........

 در این هنگام دوستان امیر حسین رستمی سر می رسند و با او و نعیمی خوش و بشی می کنند و در باره کارهای جدیدش با او مشغول حرف زدن می شوند و رستمی مثل بازیش خیلی شیرین و بامزه با آنها حرف می زند و نشان می دهد شیرینی شخصیتش ذاتی است. امیر حسین رستمی که حضورهای موفقی در تئاتر دارد و همین چند وقت قبل در بازتولید مجدد نمایش سیستم گرون هلم کوشک جلالی حضور موفقی داشت . او در باره حضورش در تئاتر می گوید : با نعیمی این اولین تجربه همکاریم است و کارگردان مسلط و درجه یکی است ومتن هم برایم خیلی جذابیت داشت.در تئاتر سعی می کنم همیشه بهترین انتخاب ها را داشته باشم .

رستمی در باره مختصات شخصیتی کشیش گفت : این پدر روحانی آدم منفی ، باهوش و مقتدری است و شخصیتش اوج و فرودهای زیادی داشت و ایفایش خیلی برایم جذابیت دارد . 

هوا روبه تاریکی می رود و نعیمی به ساعتش نگاه می کند و خاتمه تمرین را اعلام می کند .
 

عوامل اجرایی نمایش عبارتند از : بازیگران فرهاد آئیش، کتانه افشاری‌نژاد، کامبیز امینی، رضا جهانی، امیرحسین رستمی، مهران رنج‌بر، بهنام شرفی، یعقوب صباحی، حامد کمیلی، بهناز نازی، بهار نوحیان به ایفای نقش می‌پردازند و پرهام ابراری، رضا افشار، سهیل باباعلی، مجتبی بابایی‌فرد، امین بالنگ، مجید تفرشی، کیارش دستیاری، سعید رستمی، محسن سالاری، ایمان سلگی، فرهاد قدیم‌خانی، محمد کمان‌گیر، سینا کوایی، علی گلشنی، صالح لواسانی، محمد مشتاقی، عطا مقیمی، محمد نژاد، محمد نیازی و سعید هاشمی ، صحنه: رضا مهدی‌زاده، طراح لباس: ادنا زینلیان، طراح گریم: ماریا حاجیها، طراح نور: رضا حیدری، طراح گرافیک، عکس و ساخت تیزر: محمدصادق زرجویان، موسیقی: علیرضا عبدالکریمی، دستیار کارگردان، برنامه ریز و مدیر تولید: محمد گودرزیانی، مدیر صحنه: علی اسدی، منشی صحنه: مهلا پاکدامن، دستیار صحنه: سجاد دلیری، تبلیغات فضای مجازی: تهران تیاتر(مرتضی کازرانی) و مشاور رسانه‌ای: آیدا اورنگ.

گزارش از احمد محمد اسماعیلی