مخاطب در تئاتر صاحبدلان در اولویت قرار دارد
روایت زندگی سردار سلیمانی در نمایش«یک و بیست دقیقه بامداد»

شاهوردی جوایز بسیاری را در زمینه نویسندگی، کارگردانی و بازیگری از جشنواره‌های تئاتری کشور در کارنامه دارد و چندی پیش نمایشنامه «حلیمه» از او در مجموعه «نخل سرخ» هم منتشر شده است. در مورد تئاتر صاحبدلان و نمایش‌هایش با او گفت‌وگو کرده‌ایم.

از ویژگی‌های دو نمایش‌ امسال‌تان برای حضور در یازدهمین دوره تئاتر صاحبدلان بگویید.

از آنجایی که هر ساله در برنامه اجرایی گروه خود نمایشی برای حضور در همایش محترم و شریف تئاتر صاحبدلان به عنوان نذر فرهنگی قرار می‌دهم این افتخار را داشته‌ام که در اکثر دوره‌های این همایش چه در بخش صحنه‌ای و چه در بخش خیابانی و نمایشنامه‌نویسی حضور داشته باشم. امسال نیز همچون سال‌های گذشته بلافاصله بعد از مشاهده فراخوان یازدهمین دوره تئاتر دینی صاحبدلان درصدد برآمدم که نمایشی تولید و به این همایش ارسال تا امسال نیز نذر فرهنگی خود را ادا کنم که خوشبختانه در دو بخش صحنه‌ای و خیابانی موفق به حضور در این همایش شدم. نمایش« یک و بیست دقیقه بامداد» که به بخشی از زندگی سردار سلیمانی می‌پردازد و نمایش خیابانی «در سوگ خورشید»که نمایشی آیینی و سنتی است و به مراسم عزاداری قوم لر در ماه محرم می‌پردازد.

در مورد نحوه نوشتن و اجرا و تمرین نمایش‌ها برایمان بگویید.

 نمایش خیابانی «در سوگ خورشید» نمایشی آیینی است و به آیین عزاداری قوم لر در محرم می‌پردازد، به همین دلیل نوشتن این نمایشنامه نیازمند به تحقیق و پژوهش و گردآوری اطلاعات در خصوص چگونگی اجرای این مراسم بود. خوشبختانه مقاله‌ای با همین موضوع برای چاپ نوشته بودم که مراجعه به آن مقاله برای نگارش این نمایشنامه بسیار کمک کرد. تحقیق، گردآوری، اطلاعات حضور در مراسم‌های عزاداری روستا‌های اطراف لرستان برای هرچه موفق‌تر کردن این نمایشنامه در حوزه نگارش و اجرا بال‌های من برای پرواز در این گونه نمایشی بود.

ایده اولیه نمایش «در سوگ خورشید» از کجا آمده و نوشتن متن چقدر زمان برده؟

 همواره به دنبال آزمون و خطا و کشف شیوه‌های مختلف اجرایی در تئاتر خیابانی هستم و به این اعتقاد دارم که ما می‌توانیم بنیانگذار شیوه‌ای نو در این هنر متعالی باشیم به دنبال ایده‌ای نو برای نگارش و اجرا بودم لاجرم سراغ بخش آیینی رفته و مناسبات و رسوم‌های استان لرستان را مورد تحقیق و پژوهش قرار دادم و جنبه‌های نمایشی این آیین را پیدا و سپس مجموعه جنبه‌های مختلف این رسم را به قابلیت‌های نمایشی تبدیل کردم و سپس به ایده‌ اولیه رسیدم. در کارگردانی این اثر نیز از تصویر‌سازی بهره بردم. از آنجا که بنده در خصوص این آیین مقاله‌ای نگاشته بودم نوشتن این نمایشنامه حدوداً یک ماه زمان برد که البته تولید آن به واسطه شیوه اجرای خاص این نمایش مدت زمان بیشتری را در بر گرفت.

با توجه به شرایط محدود کننده کرونا مراحل آماده سازی و تمرین را چطور پیش بردید؟

با وجود این‌که کرونا مهمان ناخوانده این روز‌های هنرمندان تئاتر بوده و لطمه‌های سنگینی به تولید و اجرای نمایش وارد کرده به علت اینکه ما عزم مان را برای ادای نذر فرهنگی خود جزم کرده بودیم تمامی تمرین‌های این نمایش با ۱۰ بازیگر و ۵ عوامل اجرایی آن در محیط باز صورت می‌گرفت. به یاد دارم که چندین بار در یکی از پارک‌های شهرستان بروجرد تمرین می‌کردیم زیرا نمی‌خواستیم از قافله اجرا جا بمانیم و مغلوب کرونا شویم؛ البته با خواست خداوند و رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برای هیچ کدام از بازیگران و عوامل نمایش اتفاقی نیفتاد.

در واقع عوامل محدودکننده در نهایت نتوانستند بر تصمیم‌تان موثر باشند.

بنده با اینکه درگیر یک پروژه سنگین تئاتر بودم اما به محض رویت فراخوان یازدهمین دوره همایش تئاتر صاحبدلان در اتاق فکر گروه نمایش شهر آشوب، جلسه‌ای ترتیب دادیم و با حداکثر رای، گروه برای حضور در این جشنواره اعلام آمادگی کرد. بر همین اساس مراحل نوشتن متن، تولید و فیلمبرداری اثر را به صورت مستمر و شبانه روزی ادامه داده و به هدف خود که همان نذر فرهنگی امسال گروه شهرآشوب بود دست پیدا کردیم.

تجربه های قبلی شما از ارتباط تماشاگران با نمایش‌های حاضر در تئاتر صاحبدلان چه بوده؟

یکی از ویژگی‌های تئاتر خیابانی علاوه بر ایجاد سرگرمی در بین مخاطبانی که در حال عبور و مرور هستند تاثیرگذاری آن و وادار نمودن مخاطب به تفکر و همراه شدن با نمایشی است که در حال اجراست و این خصوصیت تئاتر خیابانی سبب می‌شود که مخاطب به صورت عمیق درگیر نمایش شده و با آن همراه شود. تئاتر خیابانی در تمام دنیا این رسالت را به دوش می‌کشد که فرهنگ‌ساز بوده و هست و باعث تفکر می‌شود. در کشور ما نیز حتی در دوران کرونا نمایش خیابانی در گوشه گوشه کشورمان با رعایت پروتکل‌ها اجرا شد تا هنرمندان این هنر شریف در خط اول هنر کشورمان در روز‌های کرونا قرار بگیرند و به مردم شور و نشاط برای مقابله با غم و اندوه تزریق کنند که بنده از همین جا از همه هنرمندان تئاتر خیابانی و مسئولین برگزار‌کننده اجرا‌های زنده تئاتر خیابانی چه در جشنواره‌ها و چه در اجرا‌های عموم تشکر می‌کنم.

رویداد تئاتر صاحبدلان را چقدر در امر فرهنگ سازی و ارتباط مستمر با جامعه و عموم مردم موثر می‌دانید؟

 طبق تعریف درست و اصولی مسئولین برگزاری همایش صاحبدلان در خصوص موضوعیت همایش صاحبدلان، نمایش‌های پذیرفته شده و هنرمندان تولید‌کننده آثار می‌دانند که برای چه، چگونه و چرا به تولید اثر برای همایش تئاتر صاحبدلان می‌پردازند. هیچ نقطه مبهمی در تئاتر صاحبدلان به واسطه مدیریت جناب آقای محمود فرهنگ وجود ندارد لذا اجرای این آثار برای مخاطبان نیز در زمان مشخص و مکان مشخص صاحب اندیشه و تفکر است و مخاطب ما می‌داند با چه نمایشی رو به رو خواهد شد؛ پس می‌ایستد و در کنار تمام دغدغه‌های روزمره خود نمایشی دینی را مشاهده می‌کند و قطعاً لذت می‌برد و این همان هدف همایش تئاتر صاحبدلان است و از خصوصیات مهم آن غیر‌رقابتی بودن این همایش است اجرا‌ها در سطح بالایی انجام می‌گیرد و با حذف رقابت، هنرمندان فقط و فقط به تاثیرگذاری و رضایتمندی مخاطبان می‌اندیشند.

این‌که در این رویداد آثار داوری نمی‌شوند و در واقع عرصه‌ای برای تولید و اجرای آثار نمایشی در سراسر کشور محسوب می‌شود، چه ویژگی به این رویداد می‌دهد؟

همایش تئاتر صاحبدلان از رویداد‌های موفق تئاتری کشور است که اتفاقاً برای مردم به تولید و اجرا می‌رسد. مخاطب در همایش تئاتر صاحبدلان در اولویت قرار دارد و این رمز موفقیت این همایش در طول یازده دوره می‌باشد. لازم به یادآوری است که هیچ موفقیتی اتفاقی نیست و برای هر موفقیت باید برنامه‌ریز و مسئول کاربلد و صاحب اندیشه وجود داشته باشد. خوشبختانه در این همایش سال‌هاست به مدیریت جناب فرهنگ این اتفاق می‌افتد. دغدغه ایشان رضایتمندی مردم، آشنایی با تئاتر دینی، محو نشدن تئاتر دینی از تئاتر بدنه‌ کشور، رونق این گونه تئاتر در کشور، بها دادن به هنرمندان مجری در تئاتر دینی کشور می‌باشد. مادام که مدیر دغدغه‌مند در راس جشنواره یا همایش یا هرگونه اجرایی دیگر از تئاتر قرار گیرد نتیجه آن همین می‌شود که هم هنرمندان مجری رضایت کافی و وافی دارند و هم مخاطبانی که نمایش‌ها را مشاهده می‌کنند.

در این دوره شرایط برای حضور و اجرا آثار چطور بوده است؟

همان‌طور که عرض کردم یکی از مشخصه‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد این همایش، غیررقابتی بودن آن است و همین ویژگی باعث می‌شود که هنرمندان به تولید اثری متعالی و دارای ویژگی‌های بارز هنری با رویکرد دینی و مذهبی بیندیشند و نمایش خود را تولید کنند. بار‌ها هنرمندان مطرح سراسر کشور اعلام کرده‌اند که رقابتی بودن در جشنواره‌های تئاتر ضربه مهلکی به کیفیت آثار وارد می‌کند و حتی تبعات آن پس از اختتامیه‌ها تا مدت‌ها بر روی هنرمندان محو ناشدنی است و از آنجا که سلیقه در تئاتر ایران همواره در انتخاب‌ها موج می‌زند این امر سبب می‌شود تا هنرمندانی که آثارشان به دید داور خوش نیامده است عطای تئاتر را به لقایش ببخشند و شاید دیگر طرف این گونه تئاتری نیایند اما در همایش تئاتر صاحبدلان با حذف رقابت اولویت انتخاب‌ها را در کیفیت آثار قرار داده و همین باعث می‌شود که آثار اجرایی به دور از هرگونه رقابت منفی صرفاً برای مخاطب و نه داور به اجرا درآید و کیفیت آثار در اجرای خوب آن‌هاست نه تعداد جوایزی که کسب می‌کند. همین امر باعث شده است که همایش تئاتر صاحبدلان یکی از منحصر به فرد‌ترین رویداد‌های تئاتری کشور باشد.

باید بگویم حمایت تئاتر صاحبدلان همواره مطلوب بوده و جناب آقای فرهنگ تمام تلاش خود را در حمایت از هنرمندان انجام داده و می‌دهند اما خاطرنشان می‌کنم که تمامی هنرمندانی که در این همایش شرکت می‌کنند دغدغه مادی را نداشته و ندارند و همانگونه که عرض کردم نگاه آن‌ها به این رویداد تئاتری به صورت یک نذر فرهنگی است که قطعاً برکات آن در طول سال هنری آن‌ها به وضوح قابل رویت می‌باشد.

امسال نمایش خیابانی خود را در کدام منطقه از بروجرد اجرا خواهید کرد؟

 طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده توسط گروه اجرایی و اداره ارشاد شهرستان بروجرد و معاونت هنری این شهرستان جناب آقای حمید آقایی برنامه اجرا‌های نمایش خیابانی «در سوگ خورشید» در محل‌های مشخص اجرای تئاتر خیابانی شهرستان بروجرد انجام خواهد شد. اداره ارشاد این شهرستان به واسطه داشتن محوطه تئاتر خیابانی، دارای جایگاه مناسبی جهت اجرای هر ساله تئاتر صاحبدلان بوده و هست و امسال نیز با حفظ پروتکل‌های بهداشتی و نگاه سیدالشهدا(ع) اجرای نمایش در سوگ خورشید نیز با حضور علاقه‌مندان برگزار خواهد شد.

 در آخر سپاسگزارم از زحمات شبانه‌روزی جناب استاد محمود فرهنگ و همکارانشان در طول سالیان متمادی که با تلاش‌هایشان نگذاشتند چراغ تئاتر دینی در این سرزمین به خاموشی برسد.