وقتی راه درمان از تئاتر میگذرد
حامد حجامزاده*: ما دراماتراپیستها با دراماتراپی یا نمایشدرمانی چشمان جان مراجع را با بازیهای تخیلی و مشکلاتی که خود آنها پیشنهاد میدهند و با بهرهگیری از تکنیکهای دراماتراپی روی صدها حقیقت زیبای درونشان باز میکنیم. به او کمک میکنیم زیباییهای درونش را بشناسد و ببیند. ما با دراماتراپی مراجع را به کشور پهناور وجود خودش راهنمایی میکنیم و صدها شگفتی و زیبایی درونش را نشانش میدهیم؛ چرا که او فقط اختلال و مشکلات درونش را میبیند ولی ما دراماتراپیستها با اجرای خلاقانه و بازسازی داستانهایی که خود مراجع واگویه میکند و جزو نشخوارهای فکری و باعث آزار و اذیت اوست، شگفتانگیزترین زیباییهای درون جان مراجع را به او میشناسانیم؛ که او فقط مشکلات و اختلالات را نبیند بلکه عظمت و زیباییهای شگفتانگیز درونش را هم ببیند. به تعبیری او را به خودشناسی دعوت میکنیم.
هنر و تمام آنچه از آن پدید میآید حاصل برتری ناکامی ماست؛ راهی که هنرمندان برای التیام بخشیدن به دردهای جانسوزشان انتخاب میکنند نقاشی، شعر، ادبیات، موسیقی، تئاتر، مجسمهسازی و هنرهایی از این قبیل، هنرهایی هستند که به واسطه آرزوهای سرکوبشده هنرمندان به وجود آمدهاند و کسانی که پا به عرصه هنر میگذارند و هنرمند محسوب میشوند به دلیل شدت تمایلات و انگیزهشان درصدد کسب قدرت، مکنت، شهرت و حیثیت هستند.
در مورد لئوناردو داوینچی هنرمند ایتالیایی گفته میشود علت ترسیم بیش از حد حضرت مریم توسط این نقاش و خلق تصاویری متعدد از او، پاسخ دادن به یک نیاز طبیعی است که همان دریافت و بازآفرینی محبت مادرش محسوب میشود که چون او را در دوران طفولیت ترک کرده، این احساس نیاز در لئوناردوی کودک تا آخر عمر باقی مانده است.
داوینچی برای بازسازی ذهنی و یادآوری دوران کودکی و خندههای مادرش، اثر درخشان مونالیزا را با هنر نقاشی خلق کرده است. این موضوع را فروید و ژان ژاک لکان کشف کردند.
ما در نمایشدرمانی با بازسازی و بازآفرینی داستانهای ذهنی، دنیای ذهنی تازه و گویای درونیات مراجع را خلق میکنیم و میسازیم( چون مراجع ما هنرمند نیست). در این فرایند به نوعی تصویرهای ذهنی مراجع عملیاتی میشوند مثل بازی با توهمات مراجع که یا توسط همکاران درمانگر یا مراجعان دیگر بازی میشود.
در این شرایط، مراجع تصویر را عینا میبیند و لمس میکند و به آرامش میرسد و احساس برتریطلبی میکند و حال مراجع به تعبیری بهتر میشود؛ چون تصویرهای ذهنی او به حقیقت تبدیل میشود و برای او قابل لمس هست.
در نمایشدرمانی حس هنری و مکانیزم برتریطلبی مراجع را تحریک کرده و باعث پرورش استعدادهای نهفته در او و التیام بخشیدن به آرزوهای سرکوبشده آنها میشود.
نمایش درمانی بهترین کمک درمانی برای همه مدل مراجعین و مخصوصا بیماران اعصاب و روان در کنار دارودرمانی محسوب میشود زیرا یکی از مهمترین مکانیزمهای دفاعی یعنی حس برتریطلبی در مراجع پرورش مییابد و به امیال سرکوبشده او مجال بروز میدهد و خشم، کینهها و عقدههای مراجع با مکانیزمهای دیگر بروز میکند و فرد به آرامش میرسد.
* رئیس انجمن دراماتراپی استان مازندران