تلاش ما دور شدن از انزوا و کار آفرینی برای بچه های معلول است
مخاطبان از توانمندی های گروه شگفت زده می شوند

مهدی خجستگی هنرمند توانای تئاتر با درک درست از چنین شرایط و لزوم حمایت از بچه های معلول سال ها است که با معلولان تئاتر کار می کند . نمایش هدیه سحر آمیز او که این روزها در تالار هنر روی صحنه رفته است با درخشش در بخش‌های مختلف، ۱۲ جایزه برترجشنواره ملی آفتاب و زاگرس منجمله جایزه کارگردانی اول برای مهدی خجستگی و نویسندگی سوم برای حمزه اقبالی را از آن خود کرد.

این گروه نمایشی جمعی از معلولین را در خود دارد که با توانمندی بالایی نسبت به اجرای نمایش های خلاقانه اهتمام دارند.با مهدی خجستگی درباره اجرای نمایش و کار با هنرمندان معلول گفت وگویی انجام داده ایم.

یکی از نکات ارزشمند اجرای نمایش شما حضور هنرمندان توانمند معلول است. چقدر حضور در تئاتر برای معلولین می تواند روحیه بخش و امید آفرین به زندگی بهتر باشد؟

تئاتر برای این بچه ها بسیارمهم و جدی است. اغلب معلولان در اجتماع دچار انزوا هستند و برآیندش منجر به گوشه گیری می شود و حضور در تئاتر و تمرینات و معاشرت با دیگران و اعضای گروه در آنها انگیزه، دلگرمی و تشویق به کارهای اجتماعی ایجاد می کند و این امکان را پیدا می کنند توانمندی های خودشان را به بروز و ظهور برسانند.این حضور اعتماد به نفسشان را هم افزایش می دهد . اغلب بچه هایی که با ما در این نمایش همکاری کردند چنین شرایطی داشتند وحالا در وضعیت خوبی هستند.

قطعا وجود این انزوا فقط مربوط به روحیه این بچه ها نیست؟

نگاه جامعه هم بی تاثیر نیست و احساس می کنند با حضور در جامعه مشکلاشان بیشتر دیده می شود و مردم هم به این قضیه توجه بیشتری دارند . به همین دلیل رفته رفته اعتماد به نفسشان پایین می آید.

چگونه توانستید برای آنها اعتماد سازی کنید که بیایند و در میان مردم نمایش اجرا کنند؟

خود من هم از جنس این بچه ها هستم و می دانستند که من با تلاش وصرف فعل خواستن توانسته ام نمایش روی صحنه ببرم و در جشنواره های مختلف با سایر شرکت کنندگان که شرایط عادی دارند رقابت کنم.

پروسه انتخاب و کار کردن با این هنرمندان  چگونه انجام شد؟

چند سالی که با بچه های دارای معلولیت جسمی و حرکتی تئاترکار می کنیم و در ادامه بچه های ناشنوا هم وارد گروه ما شدند ودر نمایش قبلی مان «پای خانم هزار پا » حضور داشتند و اولین گروهی از معلولین بودند که توانستند در بخش بین الملل جشنواره تئاتر کودک همدان حضور داشته باشند واجراهای موفق زیادی در سطح کشور داشتند . در نمایش هدیه سحر آمیز این دوستان در کنار بازیگران عادی که تئاتر کار کرده اند ومهمان گروه ما هستند حضور دارند.

واکنش مخاطبان نمایش موقعی که برای دیدن نمایش به سالن می آیند ومتوجه می شوند نمایش هدیه سحر آمیز حاصل تلاش ستودنی بچه های معلول است چگونه است؟

مخاطب بعد از دیدن نمایش و تا موقعیکه متوجه معلولیت بچه ها نشده واکنش عادی وخوبی دارند و بعد از متوجه شدن این مسئله که  نمایش محصول کار بچه های معلول است شگفت زده می شوند واحترام زیادی برایشان قائل می شوند ونکته جالب این است که اصلا نمی توانند بین بازیگران معلول و غیر معلول نمایش تفاوت قائل بشوند و خیلی ها بعد از خاتمه به اتاق تمرین می آیند و تشکر می کنند که باعث اجرای چنین نمایشی شده ام . همیشه در نمایش هایم برای بچه های معلول نقش های اصلی را در نظر می گیرم .

آیا به واسطه حضور بچه های معلول است که نمایش بی کلام است ویابه واسطه فرم اجرایی نمایش است که از چنین ساختاری استفاده کردید؟

بر اساس ساختار اجرایی نمایش بدون کلام است . اجرای قبلی گروه با کلام بود .

بهر حال مخاطب کودک نیازمند دیدن شادی و حرکت در صحنه تئاتر است تا دیدن گفت وگوهای طولانی در متن نمایش؟

بله ، من هم به چنین مسئله ای فکر کرده بودم .

در باره تکنیک اجرایی استفاده از عروسک در کنار  بازیگران برایمان بگویید؟

نکته ای که برای مخاطب کودک در حین دیدن نمایش جذاب است حضور عروسک است و با عروسک ها ارتباط خوبی برقرار می کنند .به همین دلیل در متن داستان موازی مورد استقاده قرار دادیم و در این داستان موازی عروسک ها حضور محوری و دراماتیکی دارند.حضور عروسک ها به صورت میله ای و تن پوش در نمایش است .تعداد محدودی عروسک دستکشی هم در بخش هایی از نمایش حضور دارند .

نکته ارزشمند در نمایش حضور موفقش در جشنواره ملی آفتاب است. این موفقیت برایتان چه ویژگی هایی دارد؟

برای من انگیزه بسیار بالایی در جهت کار کردن در این حوزه را به وجود آورد.جشنواره ملی آفتاب ویژه بچه های معلول است . نمایش ما در این جشنواره 12 جایزه اصلی را به دست آورد و به عنوان نمایش برگزیده معرفی شد. در تمام اجراهای گروه همیشه با حداکثر کیفیت کار کرده ایم و معتقدم تمرینات باید مستمر طولانی باشد و تمرینات روزانه ما  از زمان تمرینات بچه های عادی بسیار بیشتر است و در تمرینات مصصم هستند ضمن پوشاندن ضعف های کارشان به کیفیت حداکثری برسند . گروه ما هیچگاه به حضور صرف در جشنواره های ویژه معلولین راضی نیست و به حضور در سایر جشنواره ها هم فکر می کند و حضور موفقی در جشنواره بین المللی  تئاتر کودک همدان داشتیم.

نکته ارزشمند دیگر گروه ما تا قبل از شیوع کرونا درآمد زایی برای بچه های گروه بود و به بچه ها بابت اجراهای مستمرشان در شهرهای مختلف حقوق می دادیم و به نوعی برای بچه های معلول کار آفرینی هم انجام داده ایم. در همین راستا امیدواریم با بهبود شرایط کرونا و عادی شدن اجرای نمایش در تمام کشور دوباره بتوانیم برای بچه های گروه این درآمد زایی را ادامه بدهیم. اکثر بچه ها در طول سال مدام درگیر تمرینات گروه هستند و تنها ممر درآمدشان همین اجرای نمایش در سطح کشور است و با توجه به عزم جدی بچه ها بسیار خوشبین هستم که با گروه های عادی هم رقابت سازنده ای داشته باشیم و درخشش ما در سایر جشنواره ها ادامه پیدا کند و نمایش های پر مخاطبی به خصوص برای کودکان که آینده ساز مملکت هستند روی صحنه اجرا کنیم.

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی