تئاتر ، دانش است نه قوانین نقل شده شفاهی همولایتی ها

با هدف توجه به تلاش هنرمندانی که که در این شرایط سخت بیماری کرونا نگذاشتند چراغ تئاتر خاموش شود خبرنگار ایران تئاتر در کهگیلویه و بویراحمد برای گپ و گفتی صمیمی به سراغ وحید محمدخانی جوان 26 ساله دانش آموخته تئاتر رفته است.

وحید محمدخانی، متولد بهمن۱۳۷۴،دانش آموخته رشته بازیگری- کارگردانی از دانشگاه شهید باهنر کرمان. در حال حاضر به عنوان مربی فن بیان و گویندگی و بازیگری در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول به کار است و دو سه سالی است در استان کهگیلویه و بویر احمد مستقر شده‌ و تئاتر کار می‌کند و در در سی و سومین جشنواره تئاتر استان کهگیلویه و بویراحمد نیز حضور داشت.

 از چگونگی ورود خود به عرصه تئاتر بگویید؟

اولین کارم در سن شش سالگی در یک کار کودک بود که به عنوان بازیگر حضور داشتم و بعد از آن به سبب علاقه ذاتی و جو خانوادگی که پیگیر هنر بودند،فعالیت‌های فرهنگی هنری را در مدرسه دنبال می کردم‌. مثل همین الان که تنور رقابت برای مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی داغ است برای من و خانواده هم آن زمان مهم بود ، اما اکنون که نگاه می‌کنم ورود نکردن من به این نوع مدارس و رفتنم به مدرسه پیروزی نعمت بزرگتری برای من بوده و هست چون در مدرسه پیروزی علاوه بر این که سطح علمی شدیدا بالا و همسنگ مدارس خاص بود فعالیت‌های هنری به همان اندازه مهم تلقی می شد.

در دوران راهنمایی استعداد من در زمینه تئاتر شکوفا شد و به خاطر توجه خانواده‌ام و مربیان و معلمانم حدود شش تئاتر دانش آموزی را کارگردانی کردم و حتی در آن سن آثار اقتباسی هم انجام دادم؛ نمونه‌اش در کلاس اول راهنمایی به عنوان اولین کار موش گربه عبید زاکانی را به زبان امروزی درآوردم و با بچه‌های مدرسه تمرین و اجرا کردیم که همان کار در مدرسه باعث محبوبیت گروه ما شد.  در دوران راهنمایی نیز دوبار مقام شهرستانی تئاتر را گرفتیم.‌ با اتمام دوره راهنمایی و متاسفانه ورود به دبیرستان و آن هم مدرسه نمونه دولتی خلاقیت‌ها و محفل بروز استعداد‌های هنری جمع شد و نتوانستم کار تئاتر دانش آموزی انجام بدهم. اما در دوره دبیرستان به سینما و نویسندگی علاقه مند شدم و آن چهار سال را به مطالعه تئوری سینما و فیلمنامه‌نویسی گذراندم. بر حسب یک اتفاق نیز روزنامه نگاری و نویسندگی برای نشریات استانی را به مدت چهار سال دنبال کردم و از حدود ۱۵ سالگی به دنبال چاپ مطالبم بود و معمولا هم بدون هیچ موردی چاپ می‌شدند.

اما هنگام ورود به دانشگاه با وجود مخالفت اکثر اطرافیان و بصورت پنهانی کنکور رشته هنر را پیگیری کردم و سرانجام در دانشگاه شهید باهنر کرمان،رشته بازیگری-کارگردانی پذیرفته شدم. در آنجا نزد اساتیدی چون دکتر یدالله آقا عباسی،استاد فرشاد منظوفی نیا،استاد سکینه عرب نژاد،استاد مازیار رفعتی،استاد علی سلطانی افتخار شاگردی داشتم و نیز دکتر پیروز ارجمند که تاثیر زیادی بر روی دیدگاه‌های من نسبت به هنر و مقوله اجرا گذاشتند.

شهر کرمان نیز پر از مشاهیر و بزرگان عرصه هنر و ادبیات بودند و در خارج از دانشگاه با اساتیدی چون رضا زنگی آبادی و کانون داستان و سید محمد رضا ملکی و گروه شعر آدور مفاهیم مدرنیسم را تجربه کردم که هنوز تاثیرات آن را در کارهایم می‌بینم. در دوران دانشگاه با اهالی تئاتر بیرون تعاملات خوبی داشتم و در چندین کار مانند؛ رسم عاشقی آب‌ها،لوطیان مرد رند،چوب خدا و.... به عنوان عوامل حضور داشتم و یاد می‌گرفتم.

معیار شما برای انتخاب یک نمایشنامه چیست؟

یک هنرمند نمی‌تواند معیار ثابتی در طول فعالیت خود داشته باشد. شاید تا همین پنج سال پیش غیر از کارهای دراماتیک نمی‌توانستم کاری انجام دهم ولی  با گذشت زمان وقتی با اندیشه‌های نو‌تر و آرای مدرن‌تری آشنا شدم سبک کاریم بدون آنکه خودم مستقیما انتخاب کنم عوض شد. چیزی که در معیارم در انتخاب نمایشنامه مهم است رشد درونیات خودم هست که صادقانه با ژرف ساخت و اندیشه بنیادین متن کنار بیایم. هیچگاه به صرف اینکه کاری را انجام داده باشم متنی را انتخاب نکردم. موضوعی که معمولا بین تجربی کار‌های تئاتر می‌شنوم ضرورت اجرایی متن است که می‌گویند این متن در شرایط فعلی ضرورت اجرایی ندارد کاملا با آن مخالفم‌. همه‌ی متن‌های خوب که نوشته شده‌اند ضرورت اجرایی دارند . ساحت نوشتار با ساحت اجرا کاملا متفاوت است. این شمای کارگردان هستید که باید ضرورت اجرایی و اندیشه بنیادین متن را در هر شرایطی دریابید و اجرایی کنید. البته مولفه هایی برای انتخاب متن از دیگران یا پرداخت خودم از نمایشنامه داشتم که خب با مطالعه بیشتر یا تغییر کرده‌اند یا حذف شده‌اند یا بهبود پیدا کرده‌اند ‌اما هیچگاه پایبند به شرایط زمانه نیستم.

یعنی از نظر شما نمیتوان  معیاری برای کارگردانی معرفی کرد؟

شاید بتوان محدوده مشخص کرد اما معیار نه! معیار محصور در اندیشه خشک است اما و…

تحصیلات آکادمیک چه تاثیری روی ارتقا تولید تئاتر دارد؟

در سال‌های اخیر تعدادی از جوانان به نسب دهه‌های پیشین بیشتر وارد بدنه آکادمیک تئاتر شده‌اند و حتی دوستان قدیمی‌تر هم در مقطع ارشد تحصیل می‌کنند و این نوید بخش است. شما چه بخواهی چه نخواهی حضور در محیط آکادمیک دید شما نسبت به تئاتر را علمی می‌کند و می‌پذیرید تئاتر یک دانش است نه برخاسته از قوانین نقل شده شفاهی هم ولایتی‌ها. امیدوارم در آتیه برای ساخت پیکره تئاتر استان از افراد تحصیل کرده بیشتر استفاده کنند تا در دراز مدت به تئاتر تولید محور نزدیک شویم نه تئاتر مصرفی که استعداد‌ها را خرد می‌کند.

هیچگاه از مسئولین درخواست مستقیم نداشته‌ام که بگویم حمایت کنید و...، به رسم ادب هر گاه اجرا داشته باشم آن‌ها را دعوت می‌کنم و خیلی‌ها نمی‌آیند. بنظرم خودشان ضرر می‌کنند و فرصت دوستی با نسل جوان را از دست می‌دهند. دوست دارم همکارانم و هم صنف‌های هنری به خصوص تئاتر در تولید آثارشان دقت نظر بیشتری داشته باشند تا سلیقه‌ی مخاطب به کج راهه نرود. این باعث عقب گرد زحمات همه می‌شود تفاوتی در موسیقی و نقاشی و فیلم نیست همه سوار یک قایق هستیم.