مردمان هر سرزمینی به انسان‌های فرهیخته شان می بالند

به گزارش ایران تئاتر، مراسم رونمایی کتاب «قطب‌الدین صادقی» سومین عنوان از مجموعه «ماندگاران صحنه» عصر روز چهارشنبه ۲۲ دی ماه در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر با حضور مدیر کل هنر‌های نمایشی و دکتر قطب‌الدین صادقی و جمعی از استادان ، فعالان عرصه تئاتر ، چهره‌های فرهنگی ، شاگردان و علاقه‌مندان این نویسنده و کارگردان باسابقه هنر‌های نمایشی برگزار شد.

در ابتدای این آیین که با خوشامدگویی علیرضا سعیدی مجری مراسم به حاضران در سالن آغاز شد، مدیر روبط عمومی تئاتر شهر با اشاره به حضور قابل توجه چهره‌های بنام و اهالی فرهنگ و علاقه‌مندان تئاتر، گفت: مدت‌ها بود به دلیل محدودیت‌های کرونایی شاهد برگزاری مراسمی با این شکوه نبوده‌ایم و خدا را شکر می‌کنم که رونق به عرصه تئاتر در حال بازگشت است و امکان دیدن دوباره این جمع فرهیخته فراهم آمده است.

او در ادامه از دکتر سعید اسدی مدیر دفتر پژوهش، آموزش و انتشارات اداره کل هنر‌های نمایشی دعوت کرد با حضور پشت‌تریبون به ارائه توضیحات خود درباره مراحل تالیف تا انتشار کتاب بپردازد.

سعید اسدی با اشاره به انبوهی حاضران در مراسم گفت: بسیار خوشحالم که فرهنگ دوباره ما را به رغم همه تنگنا‌ها و تلخی‌هایی که این روزگار بر ما مستولی کرده، گرد هم آورده است و ما این افتخار را داریم که به نام بزرگ دکتر قطب الدین صادقی، مرد فرهنگ، مرد فضل و مرد برومند ایرانی که همیشه در حوزه‌های متنوع و متفاوتی درخشان بوده‌اند و دانش وسیعی که در حوزه فرهنگ ایرانی و شناخت عمیق آن دارند و نیز جلوه درخشان او در حوزه تخصصی‌شان یعنی تئاتر و سینما دارند، سومین کتاب از مجموعه ماندگاران صحنه را رونمایی کنیم.

مدیر انتشارات نمایش در مورد محتوای کتاب هم افزود: آن چنان که کتاب را ملاحظه خواهید کرد، این اثر در واقع بخشی از تاریخ شفاهی تئاتر ایران است از منظر مردی که از غرب ایران زمین برخاسته و لحظات و روزگاران عجیب و منحصر به فردی را گذرانده و لابه‌لای داستان جذابی که در حین گفت و گو‌ها با دکتر صادقی آمده، بازخوانی و روایت جلوه‌هایی از تاریخ و فرهنگ چند دهه از این سرزمین را شاهد هستیم.

اسدی ادامه داد: باید سپاسگزار باشم از آقای ایرج افشاری اصل که زحمت اصلی تهیه این کتاب را متحمل شدند و همینطور قدردان زحمات دوستان عزیزی هستم که برای جایگاه بلند دکتر صادقی در عرصه هنر نمایش ایران زحمت نوشتن مقالات کتاب را کشیدند.

او در توضیح در مورد مجموعه ماندگاران صحنه گفت: پیش از این دو عنوان از این مجموعه منتشر شده که مورد استقبال هم واقع شد. جا دارد یادی کنیم از همه هنرمندان و بزرگانی که در این ایام کرونا از دست دادیمشان و امیدوارم این پروژه با توجه به ضرورت شناختن و پرداختن به شخصیت‌های ارزشمند و پرجایگاه در تئاتر ایران تداوم پیدا کند. دو عنوان دیگر از این مجموعه در حال برنامه‌ریزی، پیگیری و آماده‌سازی است که ان‌شاءالله آن‌ها هم با همین سیاق منتشر خواهند شد.

قادر آشنا مدیر کل هنر‌های نمایشی سخنران بعدی این مراسم بود. او با ستایش و تقدیر از فعالیت‌های هنری قطب‌الدین صادقی، گفت: من در صحبت‌هایی که با دکتر اسدی داشتم گفتم بسیار مشتاقم که این کتاب پیرامون کار و حضور ارزشمند دکتر صادقی در عرصه تئاتر هر چه زودتر و در مدت زمان باقیمانده مسئولیتم منتشر شود. دلم می‌خواست پیش از پایان دوره مسئولیتم از این مرد فرهیخته و بزرگ ایران زمین تجلیل بشود. خوشبختانه با تلاش دکتر اسدی و همکارانشان این امر اتفاق افتاد و الان نتیجه پروژه به بهره‌برداری رسیده است و ما امروز شاهد رونمایی از کتاب هستیم.

آشنا افزود: ما بر این باوریم که هر قوم و ملتی و هر کسی که از درون خانواده، بزرگ خانواده را تکریم کند، در واقع فرهنگ و هویت آن کشور را تکریم کرده است و معتقدیم آنچه از انسان‌ها و هستی و جهان به یادگار باقی خواهد ماند، فرهنگ و هنر میراث کهن و انسان‌های بزرگ هر سرزمینی است و آنچه مردمان هر سرزمینی می‌توانند به آن ببالند، انسان‌های فرهیخته، دنیادیده و بادانش جامعه‌شان است. ما مفتخریم که جزو کشور‌های معدودی هستیم که در عرصه‌های مختلف از انسان‌های بزرگ سرزمین‌مان بهره برده و خواهیم برد، بزرگانی که در عرصه فرهنگ قلم زدند و نوشتند. این افتخار را داریم که امروز در جمع بزرگان حضور داریم.

مدیر کل هنر‌های نمایشی همچنین اظهار امیدواری کرد که سنت پسندیده و ضروری تکریم بزرگان در همه عرصه‌ها تداوم داشته باشد.

در بخش بعدی این مراسم، دکتر ژاله آموزگار، استاد دانشگاه، پژوهشگر ، نویسنده و مترجم، محمودرضا رحیمی، استاد دانشگاه، مهندس جوادی، محمد سلطانی، دکتر اردشیر صالح‌پور و شهرام کرمی در مورد شخصیت و جایگاه علمی و حضور موثر دکتر قطب‌الدین صادقی در تئاتر ایران سخنانی را ایراد کردند.

در ادامه، دکتر قطب‌الدین صادقی با تشکر از همه کسانی که در تهیه کتاب نقش داشتند و نیز حاضران در مراسم اظهار داشت: شرمنده‌ام از این همه لطفی که این بزرگان و دوستان در حق من دارند و واقعا نمی‌دانم با چه زبانی تشکر کنم. من کار بزرگی نکرده‌ام، هر چه کرده‌ام وظیفه‌ام بوده و هر چه انجام داده‌ام برای رضایت درونی خودم بوده و سر هیچ کس هم منت نمی‌گذارم.

 او ادامه داد: من هر کاری کرده‌ام در واقع جوابکی بوده در پی آن سوال‌هایی که ذهن مرا از کودکی مشغول کرده بودند. من خودم را آدم خوشبختی می‌بینم و می‌دانم که این همه دوستان بزرگواری دارم که با سخاوت روحی در مورد من اینگونه سخن می‌گویند. تردید ندارم غلوی است پر از محبت و نگاهی پر از شفقت که من پاس می‌دارم. شاید همه این کار‌هایی که کردم آن کار‌هایی نباشد که می‌خواستم انجام بدم. حدود بیست نمایشنامه‌ام به چاپ نرسیده و کسی ندیده و شاید در آینده آشکار شود ولی هرچه هست محصول یک عشق است که جوشش درونی من است. من برای شهرت، ثروت، قدرت این کار‌ها را نکردم. سعی کردم برای نیاز درونی خود این کار‌ها را انجام دهم، طی این سال‌ها و این روند هیچ کس هیچ چیز را برایم پیشکش نکرد؛ هرچه کردم با عشق و تلاش و سخت کوشی خودم بوده است. آنچه من در پی‌اش بودم یک سودازدگی روحی بود، من باید با جان و روحم می‌اندیشیدم.

صادقی افزود: یک پزشک با مغزش دنیا را درک می‌کند یا یک مهندس همینطور اما کسی که کارش با فرهنگ و هنر است نمی‌تواند برود، چون دنیا را با قلبش می‌فهمد. من در شرایطی که همه امتیازات را داشتم که در قلب پاریس بمانم برگشتم و این درست‌ترین کاری است که انجام دادم و پاسخی است به هستی.

به رغم همه سختی‌های مالی، کاری و اجتماعی و تبعیض‌هایی که دیدم، هیچ واهمه‌ای ندارم، حدود ده سال پاریس بودم به اندازه ده روز ایران تبعیض ندیدم، همه جا من مورد ستم و تبعیض بوده‌ام و ادامه دادم و کارم را کردم. بزرگترین مشروعیت ما کار و توانایی ماست. نکته‌ای که من دوست دارم درباره کارم بگویم تعدد فن بوده، نمایش‌هایی که من کار کردم فقط نمایش‌های تاریخی یونان نبوده، شکسپیر یا مولیر نبوده، من نمایش‌های خیابانی کار کردم، عروسکی کار کردم، بر اساس نقوش سفالی تاریخ نمایش کار کردم، بر اساس نقوش جام زرین که مربوط به حسنلو است کار کردم، الان هم روی مفرغ‌های لرستان و نقوشی که بر بدنه و دیواره غارهاست، کار می‌کنم. من در این مسیر تدریس کرده‌ام، کارگردانی کرده‌ام، پنجاه و هشت نمایشنامه نوشتم، بالای دویست و پنجاه مقاله نوشتم. وقتی هم که خیلی بی‌پول بودم بازیگری هم کردم ولی من بیشتر کارگردانم. این فعالیت گسترده بخشی از تمام تعریف من درباره هنر است. سربلندم که در پیشگاه فردوسی هفت خان رستم را اجرا برده‌ام و از منابع حماسی عرفانی و از فردوسی بزرگ بسیار کمک گرفته‌ام.

صادقی در بخش دیگری از سخنانش گفت: من کاری کردم به نام صبرا و شتیلا، هیچ کس به من این کار را سفارش نکرده بود، هیچ کس به من پول نداد و هیچ کس من را تشویق نکرد، بلکه ناسزا هم شنیده‌ام. برای این کار هیچ زوری پشت سر من نبوده است و بر اساس یک احساس همبستگی با مظلومان جهان من این اثر رو کار کردم؛ جوشش درونی خودم بود، تمام عمرم را دنبال این چیز‌ها هستم.

او با اشاره به خصلت ایرانیان کفت: فرهنگ عمومی ما طرفدار مظلوم است و این در خون ماست و دست خودمان هم نیست. من هم بخشی از این مردمم و هرچیزی که دارم از مردم گرفته‌ام و مدیون آن‌ها هستم و ادای دین من نسبت به آن‌ها از طریق تئاتر است. من هیچ وقت هیچ هنر و فرهنگ ایرانی را دور از مردم ندیدم و متاسفم که امروزه بعضی نمایش‌ها را می‌بینم که حتی اسم آن خارجی است و هیچ ربطی به جامعه ایرانی و فرهنگ ایرانی ندارد. من همیشه سعی کردم به مردم دروغ نگویم، هرگز گندم نمای جوفروش نبوده‌ام و به هر کاری که انجام می‌دهم اعتقاد دارم.

پایان‌بخش این مراسم رونمایی از کتاب قطب‌الدین صادقی از مجموعه ماندگاران صحنه و گرفتن عکس یادگاری با مهمانان مراسم بود.

حسین مسافرآستانه، ایرج افشاری اصل(گردآورنده اثر)، منصور خلج، کوروش سلیمانی، امیریل ارجمند، اتابک نادری، سامان خلیلیان، منوچهر اکبرلو، حسن دادشکر، ناصر آویژه، مهدی ابدالی و ... از جمله حاضران در این مراسم بودند.

گفتنی است سومین کتاب از مجموعه «ماندگاران صحنه» از تازه‌ترین تولیدات دفتر پژوهش و انتشارات نمایش اداره کل هنر‌های نمایشی است. در این دوره از ماندگاران صحنه به زندگی فرهنگی - هنری دکتر قطب الدین صادقی پرداخته شده با تاکید بر وجوه تئاتری شخصیت او.