مدیرکل ارشاد استان یزد در گفت و گو با ایران تئاتر:
جشنوارههای ملی و بین المللی ایران نباید تهرانیزه باشد
اگر رویدادها به شهرهای دیگر بیاید زیرساختها هم شکل خواهد گرفت
عصر امروز آیین افتتاحیه چهلمین دوره جشنواره بینالمللی تئاتر فجر در شهر یزد برگزار میشود. برگزاری این رویداد میسر نمی شد مگر با حمایت هنرمندان و مدیران دغدغهمند استانی.
مجید جوادیان زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد که خود در حوزه نمایش دستی بر آتش دارد و نمایش «رگال» نوشته او و کارگردانی احمد ندافی امسال در بخش صحنه ای غیر رقابتی جشنواره فجر حضور دارد. یکی از همین افراد است. به همین بهانه با او گفت و گویی انجام داده ایم که در ادامه میخوانید:
امروز آیین افتتاحیه بزرگ ترین رویداد تئاتر کشور در شهر جهانی یزد برگزار میشود. به نظر شما دلیل انتخاب یزد برای برگزاری این رویداد چیست؟
استان یزد در چند سال اخیر یک بازتعریفی از هویت فرهنگی و تاریخی خودش را در کشور ارائه کرده است. چهره جدیدی که عمدتا بر محور فرهنگ و هنر بوده یزد به عنوان میراث بشریت به ثبت جهانی رسید. یزد اولین شهر ایرانی بود که به این برند ارزشمند دست پیدا کرد. این افتخار تنها میتواند بر مبنای ظرفیت و داشتههای فرهنگی باشد که گذشتگان ما برای ما از دل کویر ساختهاند.درواقع یزدیها از همان ابتدا دارای ذاتی هنرمند بودهاند. هنر یزدیها عمدتا در معماری نهفته است و کوچههای یزد برای خود هر کدام تماشاخانه و نگارخانه است. یک زیست بوم فرهنگی و هنری برای جامعه یزد تعریف شده است. این موضوع نیاز به این دارد تا ما مراوداتمان را با خارج از مرزهای جغرافیایی خودمان گسترش دهیم. اساسا در گذشتهها هم مردم در شهر یزد به دلیل فقدان منابع آبی به تجارت میپرداختند.
همین امر باعث شده تا مراودات فرهنگی گستردهای در این استان شکل بگیرد. از این جهت میخواهیم یزد را مرکز بسیاری از همایشها و رویدادهای مختلف فرهنگی و هنری قرار دهیم. یک سری اقدامات در این زمینه انجام شده است و ما در جلسهای که با انجمن نمایش و هنرمندان پیشکسوت و همچنین دفتر هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و هنر اسلامی داشتیم به این نتیجه رسیدیم که بخشی از جشنواره تئاتر فجر در استان یزد برگزار شود. علاوه بر آن؛ در جلسهای که سال گذشته با دبیر جشنواره و اعضای دیگر مجموعه برگزار شد این تصمیم بزرگ نهایی شد و با انتقال تفاهمنامه بین ما قرار بر این شد که بخشهای از جشنواره از جمله آیین افتتاحیه،تعدادی از اجراهای خیابانی و نمایشگاه پوستر و عکاسی فجر در شهر یزد برگزار شود.
در کنار مراسم افتتاحیه، فعالیت های دیگری هم قرار است در استان یزد برگزار شود؟ به عنوان مثال کارگاهی هم برنامه ریزی شده است یا خیر؟
با همفکری دبیر جشنواره برنامههای زیادی داشتیم اما با توجه به شرایط کرونا و قرمز بودن شهر یزد نمیتوانیم برگزار کنیم. اما نمایشگاه عکس و پوستر جشنواره تئاتر در حال برگزاری است و به برگزیدگان در این جشنواره جوایزی اهدا خواهد شد و اولین بار است که این نمایشگاههای کشوری در شهر تاریخی یزد برگزار میشود.
به نظر شما اساسا برگزاری چنین رویدادهایی خارج از پایتخت و در شهرستانها چه دستاوردهایی دارد؟
پایتختها در همه جای دنیا به عنوان پایتخت سیاسی محسوب میشوند. اما در کشور ما تهران علاوه بر اینکه پایتخت سیاسی است پایتخت فرهنگی،اجتماعی،دینی و دانشگاهی هم محسوب میشود. از این جهت باید این تمرکز زدایی در این زمینه انجام پذیرد و انتظار بر این است که رویدادها در شهرهای دیگر هم اتفاق بیافتد و فرصت تجربه کردن برای هر استان وجود داشته باشد. پیشنهاد بنده بر این است که ما در هر شهر یک دبیرخانه دائمی جشنواره فجر داشته باشیم تا بتوانیم از طریق این دبیرخانه فعالیتها و برنامههای جشنوارههای مختلف فجر اعم از موسیقی،تئاتر،نقاشی،شعر و.... را انجام بدهیم. تمامی جشنوارههای ملی و بین المللی ما نباید تهرانی یا میتوان گفت تهرانیزه باشد. درست است که تمرکز همه امکانات بیشتر در تهران محیا شده است اما ما مطمئن هستیم که اگر رویداها به شهرهای دیگر بیاید زیرساختها هم شکل خواهد گرفت. از این نظر من از این پویش استقبال میکنم که میتواند تحولی نو در این زمینه را ایجاد کند. در واقع جشنواره در هر شهری هم که برگزار شود قطعا رنگ و طراوت آن منطقه به آن شهر میبخشد. در مجموع تجلی فرهنگی آن شهر بیشتر به نمایش گذاشته میشود.
حالا که این رویداد در اولین دوره برگزاری خارج از پایتخت، به شهر یزد آمده است، فرصتی است که قابلیتهای شهر یزد هم دیده شود. در این مورد چه برنامه ریزیهایی دارید؟
قطعا شرایط کرونا محدودیتیهای برای ما ایجاد میکند. اما در مجموع استان یزد چنین ظرفیتی را اعلام کرده و قرار است که از تعدادی از آثار نمایشی هم میزبانی کند و همچنین تعدادی از هنرمندان برجسته کشور هم مهمان شهر ما هستند. در واقع به فراخور شرایط و بنا بر پروتکلها یزد هم به طبع رعایت میکند اما تلاش بر این است تا بتوانیم بهترین شرایط را ایجاد کنیم. وقتی ما بتوانیم فضای فرهنگی یزد و فضای معماری و فضای کوچههای آشتیکنان یزد معماری بدیع و بافت تاریخی و یکپارچه یزد را ارائه و معرفی کنیم. قطعا اینها میتواند دستمایه کارهای دیگر هنری شود. گفت و گوهایی که میتواند بین هنرمندان و اساتید و فعالان تئاتر کشوری که به یزد میآیند صورت گیرد،سبب میشود تا نیاز به گفت و گو فرهنگی بیشتر احساس شود. ما امید داریم این گفت و گوها جرقه ایدههای بدیع و نو شود و اساسا مسیر تئاتر و هنر کشورمان را تغییر دهد. اگر این جریان فراگیر شود میتواند چنین برکاتی را به همراه داشته باشد.
امسال یزد به سه اثر در جشنوره فجر حضور دارد، به نظر میرسد تئاتر یزد خیلی ارتقا پیدا کرده و کم کم جایگاه خودش را پیدا میکند و همچنین میزبان خوبی بای برگزاری جشنواره ها به شمار میرود، شما تئاتر یزد را چطور ارزیابی میکنید؟
تئاتر یزد در سالهای اخیر توانمندی قابل توجهی را از خود نشان داده است. ما هم جشنواره تئاتر خیابانی چتر زندگی را پایه گذاری کردیم و الان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در طی این چند دوره تلاش کرده است که با همکاری نهادهای دیگر یک جریان قدرتمند و قابل قبول هنر نمایش را در کشور با مرکزیت ایرانگردی ایجاد کند. در هر دوره شاهد این هستیم که تعداد زیادی از علاقهمندان به هنرهای نمایشی حوزه خیابانی برای شرکت در این جشنواره ابراز علاقه و تمایل میکنند،حتی برخی از این علاقه مندان از قبل هم پیگیری میکنند. قاعدتا جشنوارهها مخاطبین خودش را پیدا میکند و کمک میکند به مردم تا با هنر نمایش پیوند عمیقتری را پیدا کنند.خوشبختانه قبل از ایام کرونا و در حال حاضر در خصوص تئاتر سالنی هم ما تقریبا هر روز آثار نمایشی را بر روی صحنه داشتیم. حتی پیشکسوتانی که در گذشته کم کارتر شده بودند با خبر شدند و به صحنه برگشتند و در کنار جوانترها مشغول به کار هستند. با تمام سختیها در این دو سال کرونایی مجددا بازار تئاتر گرم شده و امسال هم ما سه اثر در جشنواره بین المللی تئاتر فجر هم در بخش خیابانی و هم در بخش فرعی داریم. هرچند ما قرار نیست که مسیر جشنوارهزدگی را پیگیریم. جشنواره همه چیز نیست اما بخشی از هنرهای نمایشی جشنوارههای نمایشی هستند. جشنواره ها مکانی هستند برای ارائه محصولات و دست آوردهای هنر نمایش، جایی هستند برای گفت و گو و رقابت سازنده و در واقع تبادل تجربیاتی که در یک سال به دست آمده و انباشتن این تجربیات در کنار هم است.
شما نویسنده یکی از آثار یزدی شرکت کننده در بخش غیر رقابتی جشنواره فجر امسال هستید و این یعنی تئاتر دغدغهتان است،آثار دیگری هم در فجر داشتهاید؟
بله؛ من همیشه به تئاتر علاقهمند بودم و آثاری هم در این زمینه داشتهام. یکی از آثار من در سال نود و پنج در جشنواره شرکت کرد و جوایزی هم در جشنوارههای منطقهای و استانی دریافت کرد. به طور کلی تئاتر علاقمندی و دغدغه من است.