گفت‌وگو با کارگردان نمایش «بیداری به وقت خون»
احسان جانمی: تئاتر نجیب‌زاده‌ای است که در سکوت به مسیر خود ادامه میدهد
احسان جانمی
تئاتر نجیب زاده ایست که علیرغم وجود جنگ، بیماری و... همچنان به مسیر خود ادامه میدهد 2
تئاتر نجیب زاده ایست که علیرغم وجود جنگ، بیماری و... همچنان به مسیر خود ادامه میدهد 3
تئاتر نجیب زاده ایست که علیرغم وجود جنگ، بیماری و... همچنان به مسیر خود ادامه میدهد 4
احسان جانمی موسس گروه نمایشی کاوش و کارگردان نمایش «بیداری به وقت خون» می‌گوید در طول زمان ثابت شده است که حتى با از رونق افتادن سینما و تلویزیون، مردم همچنان تئاتر را دوست دارند؛ چون تئاتر اصیل است؛ تئاتر نجیب‌زاده‌ای است که همیشه در سکوت و آرامش راه خود را تا امروز طى کرده است.
به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در اصفهان، از گروه نمایشی کاوش به سرپرستی احسان جانمی می‌توان به‌عنوان یکی از فعال‌ترین گروه‌های نمایشی استان اصفهان نام برد. اجراهای مستمر و حضور در جشنواره‌های کشوری گواهی است بر این ادعا. یک‌صدو‌یازدهمین اثر گروه نمایشی کاوش به نام «بیداری به‌وقت خون» همزمان با هفته هنر اصفهان هم‌اکنون در اصفهان در حال اجراست. این نمایش که پیش از این در سی‌و‌دومین جشنواره تئاتر استان اصفهان به‌عنوان اثر برگزیده موفق به دریافت جایزه در هفت بخش شده بود، در جشنواره‌های تئاتر فجر و مقاومت نیز حضور موفقی داشته است.
اجرای دوباره این اثر بهانه‌ای شد تا با احسان جانمی به گفت‌وگو بنشینیم و با او از درونمایه و سویه‌های فرهنگی و بومی و نحوه تعامل اعضای این گروه حرف بزنیم.
نمایش «بیدارى به‌وقت خون»، به بررسى برهه‌ای خاص از تاریخ شهر اصفهان می‌پردازد؛ آیا می‌توان این اثر را منبعث از فرهنگی بومی دانست و اجراى این‌گونه آثار تا چه حد در تئاتر ضرورت دارد؟
به نظر من نمایش «بیدارى به‌وقت خون» یک نمایش با مضمون بومى نیست... هرچند این نمایش در بطن زندگى مردم اصفهان روایت می‌شود و درباره زاینده‌رود است اما نباید این مسئله مهم را از خاطر برد که همیشه مهم‌ترین و اثرگذارترین نمایشنامه‌های جهان با مضامین به نظر بومى یا مربوط به واقعه‌ای خاص، بسترى مناسب براى حرف‌های جهانى و همه‌شمول هستند. من در این نمایش با در نظر گرفتن بوم اصفهان و با دستاویز کردن برهه جنگ جهانى و اشغال شهر اصفهان توسط قواى روس و انگلیس، در حقیقت سعى در پرداختن به هدف اصلى، یعنى وجوه روان‌شناختی و جامعه‌شناسی مردم اصفهان داشتم که بخشى از کل ملت ایران هستند؛ اینکه ملت ایران چه واکنشى در برابر ظلم و ستم و استعمار داشته‌اند.
با وجود اینکه در متن به «زاینده‌رود» پرداخته می‌شود؟
باید توجه داشت مسئله زاینده‌رود امروز دیگر یک مسئله ملى است و به اصفهان محدود نمی‌شود؛ خوزستان، چهارمحال بختیارى، یزد و به‌طورکلی فلات مرکزى ایران را دربرمی‌گیرد؛ شاید وجود این مسائل، باعث توجه ویژه به نمایش «بیدارى به‌وقت خون» شده است.
در نمایش «بیدارى به‌وقت خون» از چه شیوه‌های اجرایى استفاده شده است؟
در ساخت این اثر تلاش بر استفاده یک فیوژن و درواقع تلفیق سبک‌ها داشتم؛ استفاده همزمان از نمایش ایرانى به همراه تکنیک‌هایی نظیر تئاتر اپیک آلمان به‌ویژه در بخش طراحى صحنه، آشنایی‌زدایی‌ها و بیگانه‌سازی‌های پی‌درپی سبب بسترسازی مناسب جهت رساندن مضمون اصلى اثر شدند. درواقع با کمک طراحى صحنه و همچنین استفاده از المان و نشانه، گردآورى صحنه‌های گوناگون با حوادث و مکان‌های مختلف در طول زمان اجراى اثر میسر شد. البته طراحى نور هم سبب ایجاد یک هارمونى و هماهنگى در طول نمایش شده است.
«بیدارى به‌وقت خون» صد‌و‌یازدهمین اثر نمایشى گروه کاوش است؛ نحوه تعامل شما با گروه‌تان چگونه است که سال‌هاست همکاری‌تان پایدار مانده است؟
در سال ٨٠ و بعد از حدود پنج سال فعالیت فردی در زمینه هنرهاى نمایشى گروه کاوش را تأسیس کردم و این گروه محل بازى و هنرنمایی بازیگران بزرگى در اصفهان بود. بسیار بازیگرانى بودند که در این سال‌ها همچنان همراه گروه هستند و بازیگرانى که به گروه‌های دیگرى رفتند. گروه کاوش در حال حاضر یکى از بزرگ‌ترین گروه‌های اجرایى در کشور است با حدود ٨٠ عضو پیوسته و ١٥ عضو دائم به عنوان اعضاى اصلى گروه. خوشحالم که در این سال‌ها اعضای گروه مانند یک خانواده حرف مرا می‌فهمند و من کاملاً با قلق بازى و زیست هنرى آن‌ها آشنا هستم؛ در کاوش هدف اصلى کار کردن براى لذت بردن از خود تئاتر است. در این روزگار که تئاتر رقباى بسیارى دارد و اصلی‌ترین رقیب هم فضاى مجازى است، در طول زمان ثابت شده است که حتى با از رونق افتادن سینما و تلویزیون، مردم همچنان تئاتر را دوست دارند؛ چون تئاتر اصیل است؛ تئاتر نجیب‌زاده‌ای است که همیشه در سکوت و آرامش راه خود را طى کرده است؛ در بازه زمانی به قدمت 2500 سال. چیزى جلودار این سیر چندهزارساله نیست؛ حال آن عامل، جنگ باشد یا کرونا و بیمارى و موانع دیگر، تئاتر همچنان ارتباطش را با مخاطب حفظ کرده است. در حال حاضر کاوش یک گروه ریشه‌دار با مخاطبان بسیار است و من به‌عنوان یکى از اهالى تئاتر در اصفهان وظیفه خود می‌دانم تا همیشه براى دوستداران تئاتر نمایش‌های درخور، دغدغه‌مند و باکیفیت تولید کنم.
بازیگران و سایر عواملی که در این اثر با شما همکاری کردند چه کسانی بودند؟
در این نمایش در بخش گریم از جناب آقای صادقى و گروهش استفاده کردیم. در طراحى لباس خانم شفق کاظمى ما را یارى کردند و در موسیقى محمد نادرى و گروهش ما را همراهى کردند. جناب آقاى رسول هنرمند و سرکار خانم مائده وحید، خانم الهام رضایى و خانم رزیتا کروندى و آقاى امین پناهى، آقاى محسن احمدى نیک، آقاى حسین نصر اصفهانی و آقاى محمدجواد پاک‌نژاد و آقاى مهدى هادیان و تعداد دیگرى از بازیگران به ایفاى نقش پرداختند. طراحى نور و صحنه اثر را شخصاً بر عهده داشتم همچنین دستیاران من، صفیه اشجع و محمدحسین سلطانى همچنین سید محمدرضا نیلی‌پور به‌عنوان مدیر تولید. مهنوش امیری، سحر سلیمیان به‌عنوان منشی صحنه. همچنین محمد خسروی به‌عنوان مدیر صحنه، مهدی صادقی به‌عنوان طراح گریم، نرگس بسحاق و مرتضی صادقی مجری گریم علی نوروزی به‌عنوان طراح تیزر سایر عوامل این نمایش هستند؛ و بقیه عواملى که ما را در ساخت نمایش همراهى کردند. باید بگویم دفتر تخصصى هنرهای نمایشى سازمان فرهنگى شهردارى اصفهان براى بازتولید این اثر نمایشى به مناسبت هفته فرهنگى اصفهان کمک‌های شایانى داشتند.
و حرف آخر؟
تئاتر هیچ‌وقت تعطیل نمی‌شود، همان‌طور که ٢٥٠٠ سال ادامه داشت و بعد از ما هم ادامه خواهد داشت حتى با غلبه فضاى مجازى و رسانه‌های دیگر.
