گزارشی از نشست خبری تئاتر ایران و جهان با حضور مدیران فرهنگی و هنری فرانسه

شیما بهره‌مند
: نشست خبری ایران و جهان با حضور فابین ژانر، مدیر تئاتر در فرانسه، دومنیک ژامبون، مدیر تئاتر اسپیس مالرو، آنجلینا ففورینی، مدیر تئاتر در فرانسه روز جمعه نهم بهمن ماه در کافه تریای تالار چهارسو برگزار شد.
آنجلینا ففورینی در مورد تئاتر ایران گفت:« تئاتر ایران تلفیقی از تئاتر مردمی و هنری است و برای قضاوت در مورد تئاترهای ایرانی زود است چون من هنوز به تعداد کافی نمایش ایرانی ندیده‌ام. اما در همین اجراها برای من به عنوان یک مدیر هنری شاهد حضور تماشاگرانی از طبقات مختلف اجتماعی و هنری چه تماشاگر آماتور تئاتر و چه اهالی تئاتر بودم که این بسیار جالب و تحسین برانگیز است و حضور مردم در تمام سالن‌ها چشمگیر بود.
ففورینی در مورد کیفیت تئاترهای داخلی اجرا شده در بیست‌وسومین جشنواره تئاتر فجر گفت:« من به عنوان یک مدیر هنری به این جشنواره آمدم و انتقاد کار من نیست. حضور ما در این جشنواره تنها به منزله پلی است برای تبادل دیدگاه‌ها و ارتباط تئاتر ایران و اروپا. ما این‌جا آمده‌ایم تا نمایش‌های ایرانی را برای اجرا در اروپا انتخاب کنیم.»
ازجمله برنامه‌ها و سیاست‌های مرکز هنرهای نمایشی خصوصی‌سازی تئاتر و عدم وابستگی مالی تئاتر به سازمان‌های دولتی است و شاید استفاده از تجربیات تئاتر اروپا گامی برای رسیدن به این هدف باشد. فابین ژانر در مورد سازماندهی و قراردادهای مالی تئاتر فرانسه گفت:« دولت حدود 85 درصد هزینه تئاتر فرانسه را تامین می‌کند بخشی از این بودجه از سوی شهرداری و فرمانداری‌ها پرداخت می‌شود که البته بودجه‌ای مستقل از دولت دارند. برخی از تئاترها در پاریس تئاترهای تجاری هستند که به آن خصوصی می‌گویند و اصلاً قابل قیاس با تئاترهای هنری نیست. این گونه تئاترها بودجه‌ای از دولت نمی‌گیرند اما در دیگر نقاط فرانسه دولت بیشترین حمایت مالی را در زمینه تئاتر انجام می‌دهد.
”فابین ژانر” تئاتر فرانسه را کاملاً سیاسی دانست و در مورد سازماندهی تئاتر در فرانسه گفت:« از سال 1960 که من به عنوان وزیر فرهنگ در فرانسه فعالیت داشتم برنامه‌ریزی و ساماندهی تئاتر به طور جدی آغاز شد. این سازماندهی به گونه‌ای بود که تئاتر ملی و کلاسیک فرانسه رونق گرفته، تئاتر مدرن فرانسه شناخته شود و همچنین امکان دسترسی به تئاتر دیگر کشورهای دنیا برای مردم و هنرمندان فرانسه فراهم شود.
وی ادامه داد:« با وجود سیاسی بودن تئاتر در فرانسه حمایت مالی دولت به این معنی نیست که دولت اعمال قدرتی داشته باشد. دولت هیچ گونه اعمال نظری روی نمایش‌ها نمی‌کند و ممیزی و کنترل روی این نمایش‌ها انجام نمی‌شود هنرمند و گروه هنری کاملاً آزادانه عمل می‌کنند. اما تئاترهای خصوصی در فرانسه بیشتر در معرض سانسور و اعمال نظر و کنترل قرار می‌گیرند.»
وی همچنین در مورد اسپانسرهای خصوصی گفت:« در فرانسه اسپانسرهای خصوصی علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در تئاتر ندارند چون درآمد زیادی ندارند و تنها یک درصد از هزینه‌های مالی تئاتر از سوی اسپانسرهای خصوصی تامین می‌شود. اسپانسرهای خصوصی بیشتر علاقمند به سرمایه‌گذاری در نمایشگاه‌های نقاشی، کنسرت‌های موسیقی و میراث فرهنگی و هنری(موزه‌ها) هستند و البته حمایت اسپانسرها با اعمال نظر همراه است چون آنها به فکر کسب درآمد بیشتر هستند و این اعمال نظرها به نوعی سانسور است و هنرمند را محدود می‌کند.»
وی در مورد انواع تئاتر گفت:« برخی از تئاترها تجاری و برای تفنن و سرگرمی است که البته نمی‌توان به آن انتقادی کرد و تئاترهای هنری که مبتنی بر فلسفه و فرم و تفکر است و هدف آن رشد و ارتقای سطح فکر تماشاگر است.»
دومنیک ژامبون یکی از مدیران هنری فرانسه نیز در زمینه منابع مالی تئاتر در فرانسه گفت:« در کشورهای آنگلو ساکسون بنیادهای بسیار بزرگ و پیشرفته‌ای وجود دارد که در زمینه تئاتر سرمایه گذاری بسیاری می‌کند و به همین دلیل شرکت‌های خصوصی در آمریکا و انگلیس امکان فعالیت ندارند و برای فعالیت‌ هنری به فرانسه می‌روند. شرکت‌های خصوصی چون پژو از جمله اسپانسرهایی است که با وجود اینکه درآمد مالی بسیاری از تئاتر به دست نمی‌آورند تنها به منظور رشد فرهنگی و فعالیت هنری در تئاتر سرمایه‌گذاری بسیاری می‌کنند.»
ژانر در مورد امکان تبادل دانشگاهی و آکادمیک تئاتر ایران و فرانسه گفت:« این تبادل‌ها مربوط به توافق‌های فرهنگی دولت‌هاست. به عنوان مدیر فرهنگی و هنری تنها می‌توانیم تئاترهای ایرانی را انتخاب کرده و گروه‌های ایرانی را برای تبادل و گفتگوی تئاتر ایران و اروپا به فرانسه دعوت کنیم.»
وی در پایان تاکید کرد:« ما ابداً میهمان جشنواره نیستیم و تنها برای شناخت و دعوت نمایش‌های ایرانی و معرفی به اروپا به ایران آمده‌ایم. ما خودمان علاقمند به حضور در این جشنواره و تماشای نمایش‌های ایرانی بودیم و به همین منظور به سفارت ایران در فرانسه رفته و از سفیر فرهنگی ایران در فرانسه درخواست کردیم که در این جشنواره حضور داشته باشیم.»