فعالان تئاتری از جشنواره می‌گویند:

نیلوفر رستمی
بیست‌وسومین جشنواره تئاتر فجر به اتمام رسید، با همه خوبی‌ها و بدی‌هایش. این جشنواره نیز مانند بقیه جشنواره‌ها بحث‌های حاشیه‌ای زیادی به همراه داشت. از جمله می‌توان به غیررقابتی شدن جشنواره و بازبینی‌های مجدد اشاره کرد .در آخرین روز جشنواره به پای صحبت برخی از تئاتری‌های فعال نشستیم و درباره چندوچون این جشنواره از آنها سه سوال پرسیدیم:
ـ نظرتان راجع‌به جشنواره امسال چیست؟
ـ آیا با مشکل عمده‌ای در اجرا مواجه شدید؟
ـ چه نمایش‌هایی را در جشنواره دوست داشتید؟
نغمه ثمینی
اجازه بدهید من در این باره صحبت نکنم چون امسال درگیر کارهای دیگری بودم و در برنامه‌های جشنواره حضور نداشتم و اگر بخواهم به شایعات که غالباً نیز منفی بود اکتفا کنم نه درست است و نه عقلانی.
آروند دشت‌آرای1ـ
به نظر من جشنواره خوبی امسال داشتیم یکی از دلایل‌اش غیر رقابتی شدن آن بود. در سالهای قبل جوایزی که داده می‌شد معمولاً ناعادلانه و برحسب دلایل دیگری داده می‌شد. همچنین نمایش‌های بین‌المللی از لحاظ کیفی بهتر از سالهای قبل بود و بخش خوب دیگر البته به خاطر اینکه من شرکت کردم اضافه شدن بخش کارگاه نمایش بود بخشی که وزنه اصلی جشنواره‌های تئاتر دنیاست و تازه‌ به جشنواره کشور ما اضافه شده است.مسئله ناراحت کننده بازبینی‌های قبل از اجرا بود که غالباً به مشکل عمده گروه‌ها تبدیل شده بود البته به خاطر حساسیت‌های چند ماه قبل این بخش اضافه شده بود.
2ـ همه کارهای بخش کارگاه به عهده خود گروه بود و کمکی از تئاتر شهر گرفته نمی‌شد من به طور کل مشکلی نداشتم جز برق رفتن تئاتر شهر که آن شب نتوانستم دکورم را نصب کنم و مجبور شدم فردا با مریضی‌ای که داشتم با عجله و اضطراب زیاد این کار را انجام دهم. مشکل عمده دیگر هم بخش بازبینی قبل از اجراها بود که با توجه به حساسیت‌های موجود، آن را پذیرفتم.
3ـ من تنها کارهای ایرانی را در بخش کارگاه نمایش دیدم، می‌توانم فقط درباره این بخش اظهار نظر کنم که نمایش وحید رهبانی به نظرم اجرای خوبی بود.
منیژه محامدی
1ـ جشنواره امسال هیچ فرقی با جشنواره‌ سالهای قبل نداشت.
2ـ خیر هیچ مشکلی در اجراهایم نداشتند و عوامل تئاترشهر خیلی همکاری کردند.
3ـ هیچکدام از نمایش‌هایی را که دیدم، دوست نداشتم البته من سه یا چهار کار بیشتر ندیدم.
روزبه حسینی
1ـ نظم ظاهر اجراها خیلی خوب بود اما خیلی از نمایش‌ها نمی‌دانم چطور وارد جشنواره شدند. من می‌دانم که برخی از این نمایش‌ها کار دانشجویی است و بدون متن و بازبینی وارد لیست اجراهای جشنواره شده است. دوم اینکه جشنواره خوشبویی نبود در مرحله بازخوانی و بازبینی و بازبینی سوم دچار مسائلی شد که یک کم مسئله ساز است. اما اتفاق غیررقابتی شدن جشنواره خیلی خوب است و باید خیلی زودتر از این‌ها اتفاق می‌افتاد اما امیدوارم این مسئله به انگیزه و تلاش دیگران لطمه وارد نکرد.
2ـ اصولاً اجراهای کارگاه نمایش غیر از نمایش ما تمرین اجرا بودند اما نمایش ما چون در جشنواره عروسکی هم اجرا شده بود یک اجرای کامل به روی صحنه بردیم. ولی مشکلات فنی وجود داشت مثلاً لحظه آخر دکور و نور را می‌بندد.
3ـ اسرار شبانه، البته من بیشتر کارهایی که دیدم در بخش کارگاه نمایش بود که چون به طور کامل آماده نبود نمی‌توان در حال حاضر از آنها صحبت کرد.”روز تولدت را به یاد آر” نیز دارای نقاط اجرای تجربی قوی بود...
بهزاد فراهانی1
به نظر من جشنوارة خوبی نبود. آثار انتخابی فرنگی بسیار ضعیف بود البته به جز کار کشور لهستان که در محوطه باز تئاترشهر به اجرا رفت. کارهای بخش داخلی نیز بی‌سروسامان بود. من این احساس را داشتم که تجربة این دوره جشنواره موفق نبود و فقط ربطی به مدیریت نداشت بلکه به نحوه انتخاب متون بازبینی‌ها به خصوص بازبینی قبل از اجرا مربوط می‌شد. شکل بازبینی‌های آخر متاسفانه رنگی از فرهنگ نداشت. همچنین بازبینی‌ها در چند ساعت قبل از اجرا باعث خستگی و به هدر رفتن انرژی گروهها می‌شد.
2ـ به نظر شما من مشکلی نداشتم! با رفتن برق تئاترشهر من یک سانس از اجرایم را از دست دادم در حالیکه می‌توانستند به جبران این مسئله یک اجرای دیگر در کافه‌تریا یا صبح در یکی از سالنها برایمان در نظر بگیرند که اجازه این کار داده نشد و من از این بابت گله‌مندم.
3ـ به جز کار کشور لهستان که در محوطه باز اجرا شد از کارهای دیگر خوشم نیامد.
هما روستا1
روز اول جشنواره بسیار با سروسامان بود. جمع کردن دکور نمایش قبلی دو روز طول کشیده من کارگر از بیرون آوردم و فقط دو روز تمیز کردن سالن و جمع شدن دکور قبلی طول کشید به این دلیل ما یکبار هم فرصت نکردیم با دکور تمرین کنیم. همه چیز رو هوا بود.
3ـ به دلیل اضطراب شدید روز اول من دیگر حسی به دیدن تئاتر نداشتم. من هیچ نمایشی ندیدم.
بهروز غریب‌پور
1ـ من به دلیل اجرای نمایش ”رستم و سهراب” که همزمان با جشنواره در تالار وحدت به اجرا می‌رفت فقط موفق شدم اجرای کشور لهستان”کارمن فونبر” را ببینم بنابراین نمی‌توان درباره کیفیت نمایش‌های امسال اظهار نظر کنم. اما یک نکته برای همه روشن شد که غیر رقابتی شدن جشنواره اصلاً از استقبال مردم نمی‌کاهد بلکه مثل سالهای قبل جشنواره با استقبال چشمگیری مواجه شد.
2ـ من هیچ مشکلی نداشتم به هر صورت در همه کشورها جشنواره دارای مشکلاتی است. من هم با توجه به این موضوع طوری کار را طراحی کرده بودم که دچار مشکل نشوم.
احمد ساعتچیان
1ـ بهتر است درباره چیزی صحبت کنم که همیشه در جشنواره وجود داشته است. شتابزدگی در اجراها که شامل همه قسمت‌های جشنواره می‌شود که البته این تقصیر شخص خاصی نیست اما اگر جشنواره را طوری برگزار کنیم که شتابزدگی وجود نداشته باشد یا حداقل کمتر باشد، انسانی‌تر است. وگرنه بسیار بد، پر از اضطراب و عصبیت است و اصلاً کار هنری با این فضا شکل نمی‌گیرد و به همین دلیل هیچ وقت فضای جشنواره‌ها به دلم ننشسته است.
2ـ مشکل عمده سرکار نمایش کیومرث مرادی بود که شب قبل اجرای ما برق تئاترشهر رفت و نصب دکور به روز بعد موکل شد که مجبور شدیم با تاخیری نیم ساعته از زمان اعلام شده نمایش را اجرا کنیم که البته باعث دلخوری مردم هم شد. در این جریان نکته‌ای دل من را چرکین کرد و آن حضور یکی از مسئولان تئاتر شهر بود که در دقایق آخر که ما تند تند کارها را انجام می‌دادیم تا سریعتر به اجرا برویم آمد به ما گفت پس تا حالا داشتید چه می‌کردید! این نشان می‌داد که چقدر مسئولان تئاتری ما از فضای تئاتر دور هستند.
3ـ یک نمایش در کارگاه نمایش دیدم به نام” در انتظار گودو” که بسیار از آن خوشم آمد.
کیومرث مرادی
1ـ هر جریان و حرکتی ضرایب خطا و موفقیت‌های متفاوتی دارد اما جشنواره امسال از بدو شروع متفاوت بود چون از ابتدا به صورت غیررقابتی شدن شروع شد. بنابراین باید درباره این جشنواره با تامل و فرصت بیشتری قضاوت کرد.
2ـ مشکل عمده‌ای نداشتم جز قطع برق در تئاتر شهر که در همان شب ما نتوانستیم دکور نمایش‌مان را نصب کنیم و موکل شد به صبح فردا که بالطبع با شتابزدگی بسیار روبرو بود. اما این مسئله هم تقصیر هیچ کس نبود.
3ـ اکثر نمایش‌های اجرا شده در بخش کارگاه نمایش کارهای خوبی بودند همچنین در بخش بین‌المللی نیز دو نمایش دیتر کومل بسیار خوب بود.
هدایت هاشمی
1ـ نظر خاصی ندارم. جشنواره‌ها متاسفانه همیشه دچار شتابزدگی است بنابراین گروهها به سختی و تلاش مضاعف نمایش‌هایشان را اجرا می‌کنند. اما به دلیل غیر رقابتی شدن جشنواره، امسال کمی فضا از لحاظ اضطراب کمرنگ شده است. اما بی‌حرمتی همیشگی به هنرمندان همچنان مانند سالهای قبل به قوت خود باقی مانده است. این حق مسلم هنرمندان است که نمایش‌ها ـ به خصوص اجراهای بخش بین‌الملل را ببینند اما نه دعوتی از آنها به عمل می‌آید و نه بلیط بهشان داده می‌شود.
2ـ مشکل عمده‌ای به لحاظ اجرا وجود نداشت اما چون سالن‌ها دیر در اختیار گروهها قرار می‌گیرد، گروهها دچار مشکل می‌شوند. مثلاً برای نمایش”دن کیشوت” بازیگرها احتیاج به هماهنگی با ویدئو پروجکشن و به خصوص لباس‌ها داشتند. لباس من بسیار سنگین بود و چون تمرینی با لباس‌ها تا روز اجرا نداشتم بسیاری از حرکات را از من گرفت در حالی که اگر فقط یک هفته فرصت تمرین با لباسها را داشتیم، می‌توانستیم یک بازی قابل قبول مثل روزهای تمرین خودمان ارائه دهیم.
3ـ متاسفانه من چهار سال است که در جشنواره شرکت نمی‌کنم. چهار سال پیش یکی از نگهبانها جلوی همسرم به من حرف زشتی زد. از آن به بعد دیگر تصمیم گرفتم نمایشی در جشنواره را نبینیم.
کتایون فیض مرندی
1ـ چون خودم درگیر کار بودم، به جز نمایش‌های خارجی فرصت تماشای نمایش‌های ایرانی را پیدا نکردم بنابراین در مقام داوری درباره کارهای جشنواره‌ نیستم. تنها چیزی که می‌توانم بگویم درباره بازبینی‌ها، مشروط شدن و بازبینی مجدد است که همه گروهها را ناراحت کرد و به نظرم باید یک سیاست کلی در این باره در نظر گرفته می‌شد.
2ـ هیچ مشکل خاصی نداشتم.
3ـ من بخش نمایش‌های بین‌المللی را بیشتر دیدم و از بین آنها از نمایش” شب خواهران برونته” خوشم آمد و از اجرای آن علیرغم نداشتن بروشور، از نوع طراحی و بازیها خوشم آمد.
کاظم هژیر آزاد
1ـ جشنواره‌های تئاتر فجر بیشتر حالت تزئینی دارد اما اگر می‌خواستیم شکل عاقلانه‌تری به آن بدهیم باید گزید‌ه‌ای از کارهای یک سال در جشنواره شرکت کند. هر سال جشنواره‌ها کم و بیش شبیه به هم برگزار می‌شود با این تفاوت که یک سال کمرنگ‌تر و سال دیگر پررنگ‌تر برگزار می‌شود. یک سال ما انتظار معجزه از مدیران نداریم. هر مدیری روند مدیر قبلی را به الجبار طی می‌کند. باید اصل و ریشه تئاتر در کشور و جشنواره درست شود.
3ـ من کار ایرانی متاسفانه ندیدم. ولی از میان کارهای خارجی از اجرای لهستان و 2 اجرای کشور آلمان بسیار خوشم آمد.
مهدی ساکی
1ـ از لحاظ غیر رقابتی شدن جشنواره امسال، اتفاق بسیار خوبی افتاد. انتخاب کارهای بخش بین‌الملل نیز نسبت به سالهای قبل بهتر بود به طور کل به نظرم وضعیت جشنواره نسبت به سالهای قبل بهتر بود.
2ـ خیر. مشکل عمده چندانی نداشتم.
3ـ در بخش بین‌الملل نمایش‌های ”تولدت مبارک دن کیشوت” ،” سیرک” ،” کارمن فونبر”، ” منطقه اشغال شده” و بقیه نمایش‌های خارجی را بسیار دوست داشتم. در بخش داخلی هم هیچ نمایشی ندیدم.