آیا تئاتر خصوصی گیشه محور است؟

به گزارش ایران تئاتر، در این میزگرد علی منتظری، دکتر محمدرضا خاکی و مصطفی کوشکی درباره تئاتر خصوصی، ظرفیت‌هایی که در بخش غیردولتی وجود دارد و تجربیات خود پیرامون این مسائل سخنرانی کردند.

علی منتظری:

اشکالی ندارد تئاتر خصوصی از دولت کمک بگیرد

علی منتظری رئیس پیشین مرکز هنرهای نمایشی ( پیش از تبدیل به اداره کل)، در ابتدای جلسه به‌عنوان اولین سخنران میزگرد گفت: «نزدیک به ربع قرن پیش من مدیریتی در حوزه تئاتر بر عهده گرفتم. فکر می‌کنم تئاتر خصوصی در کشور ما تازه شکل نگرفته و شاید اصلاً اول تئاتر خصوصی بوده بعد دولتی شده باشد!».

او افزود: «بخشی از تئاتر خصوصی در لاله‌زار شکل گرفت و بعد از انقلاب که عمر تئاتر لاله‌زار تمام شد، بخش جدیدتری به تئاتر خصوصی افزوده شد. صاحبان سینما وقتی می‌دیدند که نمی‌توانند خوب کار کنند، از ما می‌خواستند سالن را تبدیل به تئاتر کنند و ما هم کمک می‌کردیم. البته در آن دوران و شرایط آن روزها ما هم به هر دلیلی هر کاری می‌کردیم که سینما نداشته باشیم!».

او در مورد نقش دولت در حمایت از بخش خصوصی گفت: «دولت تنها باید حمایتگر باشد. در تعاملاتی که با مدیران فرانسوی داشته‌ایم، دیدیم که آن‌ها هم به این صورت عمل می‌کنند. اشکالی ندارد تئاتر خصوصی از دولت کمک بگیرد».

دکتر محمدرضا خاکی:

ما در حال شکل دادن به تئاتر خصوصی هستیم

دکتر محمدرضا خاکی که تحصیلات تئاتری خود را در فرانسه گذرانده است، درباره ظرفیت‌های بخش غیردولتی و تئاتر خصوصی در ایران توضیح داد: «نمی‌دانم چرا فکر می‌کنیم تئاتر خصوصی وجود دارد! ما باید خودمان را با نمونه‌های خارجی مقایسه کنیم. درواقع ما در حال شکل دادن به تئاتر خصوصی هستیم. ابتدا باید بپرسیم تئاتر خصوصی چیست؟! در هر حرفه‌ای باید مختصاتش به‌روشنی مشخص باشد. تئاتر خصوصی امروز تعاریف بسیار متفاوتی دارد. اولین کوشندگان تئاتر در ایران آن را به‌عنوان وسیله مدنیت معرفی کردند. اولین کسانی که تئاتر روی صحنه بردند تحصیل‌کردگان این رشته نبودند و بیشتر موضوعات آموزشی را از طریق تئاتر بیان می‌کردند. تا حدود دهه 30 تئاتر خصوصی در ایران فعال بود».

او افزود: «کودتای سیاسی سال 32 ضربه بزرگی به تئاتر وارد کرد. بعدازاین کودتا تئاتر خصوصی رنگ باخت. از حدود دهه 40 هم که می‌خواست شکل بگیرد، نظام‌های اداری روی کارآمدند. امروز بعد از گذشت سال‌ها دستگاه فرهنگی ما با سؤال بزرگی رو به رواست. اینکه این‌همه فارغ‌التحصیل رشته تئاتر قرار است چه‌کار کنند؟!».

خاکی گفت:‌«اجرای تئاتر در آپارتمان‌ها و طبقه دوم یک‌خانه و... تئاتر نیست! این نوع تئاتر خصوصی مسافرخانه‌ای است و تداوم نخواهد داشت. تئاتر باید از استاندارد کافی برخوردار باشد. باید حقوق افراد به‌روشنی تعریف شود».

او گفت: «من باور دارم تئاتر وظیفه اصلی دولت است. همان‌طور که دولت‌ها وظیفه دارند خیابان بسازند، باید به فکر تئاتر باشند. این تئاتر خصوصی که در حال حاضر داریم واقعی نیست. بازیگر، طراح، نویسنده و ... باید مثل یک کارمند حقوق و ساعت کاری و... داشته باشند».

مصطفی کوشکی:

تئاتر خصوصی ترسو بار آمده!

مصطفی کوشکی که این روزها مدیریت سالن تئاتر مستقل تهران را بر عهده دارد، نزدیک به 160 شب نمایش «رویای شب نیمه تابستان» را در این مجموعه به صحنه برده است.

او درباره تئاتر خصوصی و مدیریت یک سالن غیردولتی گفت: «ابتدا باید تعریف کنیم تئاتر خصوصی به چه معناست؟! آیا تئاتر خصوصی همان تئاتر گیشه محور است؟ تئاتر دولتی هم گیشه دارد، پس تعریف دقیق تئاتر خصوصی چه می‌شود؟».

او گفت: «امروز پای سرمایه گزاران خارجی به تئاتر کشور بازشده است و ما هنوز مشکلات زیادی داریم. استیجاری بودن مکان اجراها از بزرگ‌ترین مشکلات تئاتر خصوصی است. با یک ضربه سادگی می‌توان تئاتر خصوصی را از پا درآورد. من همیشه فکر می‌کردم چطور می‌شود در بین سایر تئاترهای غیردولتی، مستقل و خاص عمل کرد؟! ابتدا سراغ کسانی رفتم که مدت‌ها بود کار نمی‌کردند. در وضعیت فعلی تئاتر خصوصی ما مجبور هستیم گیشه را عنصر اول بدانیم».

او افزود: «من در یک سالی که مدیریت تئاتر مستقل تهران را بر عهده گرفتم، خیلی سعی کردم از مهدی شفیعی و نهادهای دولتی تقاضای کمک نکنم. فشاری که به تئاتر خصوصی وارد می‌شود واقعاً خطرناک است. سرمایه‌های ما باید بازگشت داشته باشد تا بتوانیم سالن را اداره کنیم. زمانی ما از الگوهای دولتی پیروی می‌کردیم و حالا آن‌ها از ما پیروی می‌کنند. تا زمانی که پاسکاری به این صورت ادامه داشته باشد نمی‌توانیم به بهبود اوضاع امیدوار باشیم. فعلاً تئاتر خصوصی ترسو بار آمده. به دلیل اینکه ترس گیشه دارند، می‌ترسند حرف‌های منتقدانه بزنند و مدام چهره‌هایی می‌آورند که نمایش بفروشد».

گفتنی است این نشست باحضور علی مرادخانی، مهدی شفیعی، ایرج راد، قطب‌الدین صادقی، مجید جعفری، بهزاد صدیقی، آندره پورچدو، لوون ختاگوری، آگنس کارولینا باک، طذلان رسول اف و... برگزار شد .

سمینار بین المللی تئاتر و ظرفیت های بخش غیر دولتی از 15 تا 17 اسفند ماه 1395 در مجموعه تئاتر شهر برگزار می شود.