در سن 91 سالگی
استیون سوندهایم درگذشت
استیون ساندهیم، یکی از تاثیرگذارترین چهره تئاترهای موزیکال در نیمه دوم قرن بیستم در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
به گزارش ایران تئاتر استیون سوندهایم، آهنگساز سرشناس « درون جنگل»، «سوئینی تاد»، «کولی»، «یکشنبه در پارک با جورج» و دیگر آثار مشهور تئاتر موزیکال صبح جمعه درگذشت. تهیه کنندگان آخرین نمایش سوندهایم «کمپانی» خبر را تایید کردند.
سوندهایم به عنوان ترانه سرا،آهنگساز، هنرمند مفهومی و نیروی خلاق، شاید در تئاتر مدرن آمریکا بی نظیر بود. آثار او طیف شگفتانگیزی را در بر میگرفت: رمان عاشقانه به روز شده «رومئو و ژولیت» در «داستان وست ساید» (که اشعار آن را نوشت)، زحمات یک گروه مدرن از دوستان و عاشقان در «کمپانی»، حتی مصائب قاتلان ریاست جمهوری. (و اقدام به قتل) در نمایش موزیکال «قاتلان».
او در طول زندگی حرفهای خود برنده جایزه اسکار، پولیتزر، هشت جایزه گرمی، هشت جایزه تونی، یک بزرگداشت در مرکز کندی و مدال آزادی ریاست جمهوری شد. تئاتر استیون سوندهایم در منطقه تئاتر منهتن به نام او نامگذاری شده است.
ترانه او معیار طلایی هنر تئاتر بود، خواه نافرمانی (نوبت رز)، غمگین (فرستادن دلقک ها)، شوم (بچه ها گوش خواهند داد) و یا به سادگی هوشمندانه (آه، اما در زیرین) باشند.
سوندهایم به ویژه در بیان اشتیاق و فقدانهای عاشقانه مهارت داشت. آهنگهایی مانند «فرستادن دلقکها»(از نمایش یک موسیقی شبانه کوچک)، «از دست دادن فکر»(از نمایش دیوانگان) و «جایی»(از داستان وست ساید) در بیان احساسات دلخراش هستند.
گری نون در گاردین می نویسد: «برای بسیاری از عاشقان تئاتر، موزیکال وجود دارد، سپس موزیکال سوندهایم وجود دارند. موزیکالهای سوندهایم یک مقوله خاص خود است، زیرا سوندهایم روی تک تک کلمات، هر ریتم تا حدی کار کرده است که شیریون و گویا هستند (حتی اگر کمی گنگ باشد).»
در واقع، اگرچه گاهی اوقات کار سوندهایم به ناچیز بودن مورد انتقاد قرار میگرفت، اما او میگفت که لذت تئاتر تحت تاثیر قرار دادن تماشاگران است.
او در سال 2010 به برنامه هوای تازه شبکه رادیویی ان پی آر گفت: «من به تئاتر علاقه مند هستم زیرا به برقراری ارتباط با تماشاگران علاقه مند هستم. تئاتر را به اندازه موسیقی دوست دارم، و این ایده که با تماشاگران آشنا شوم و آنها را بخندانم، آنها را به گریه بیاورم - فقط ایجاد احساس در آنها - برای من بسیار مهم است.»
اسکار همراشتاین دوم یکی از دوستان پدر استیون بود که ترانهسرای مشهور گروه همراشتاین و برنستاین بود و او با آنها دوره مسترکلاس نمایشنامه نویسی را گذراند. سپس دستیار همراشتاین شد.
او در مصاحبهای به مجله پاریس ریویو گفته بود: «همراشتاین به من یاد داد که چگونه ساختار یک آهنگ را بسازم، یک شخصیت چیست، یک صحنه چیست؛ او به من یاد داد که چگونه داستان بگویم، چگونه داستانی را تعریف نکنم، چگونه کارگردانی صحنه را عملی کنم. من همه نکات را فرا گرفتم، و هنوز هم اصولی را که در آن بعد از ظهر به من آموخت، تمرین می کنم.»
سوندهایم در کالج ویلیامز در ماساچوست تحصیل کرد و در آنجا بورسیه ای را برای رشته موسیقی خود دریافت کرد که به او امکان ادامه تحصیل را داد. پس از مدت کوتاهی در لس آنجلس - جایی که او فیلمنامههایی را برای سریال تلویزیونی "تاپر" نوشت، به لطف راهنمایی همراشتاین - به نیویورک بازگشت و در تئاتر شروع به کار کرد.
نخستین موفقیت حرفهای او در سن 27 سالگی برای نمایش «داستان وست ساید» اتفاق افتاد که ترانه سرای این نمایش شد و موسیقی اثر برنشتاین بود.در ادامه ترانهسرای «کولی»(1959) شد که درباره کولی به نام رز لی بود، آهنگساز این نمایش ژول استاین بود. برای نمایش «اتفاق خندهداری که در راه تالار نشست رخ داد» ترانه سرا و آهنگساز بود.نمایش «کمپانی» در سال 1970 یک سال روی صحنه بود و جایزه تونی را برای سوندهایم به همراه داشت.
نمایش «کمپانی» آغازگر همکاری او با تهیه کننده و کارگردان هال پرینس شد که یازده سال این همکاری تدوام داشت که شامل نمایش «دیوانگان»(1971)، «یک موسیقی شبانه کوچک»(1973) و «سوئینی تاد»(1979) میشد.
در دهه هشتاد سوندهایم در برادوی «یکشنبه در پارک با جورج» را روی صحنه برد که برای آن در سال ۱۹۸۵ جایزه پولیتزر را گرفت.آخرین نمایش موزیکال او «سفر جادهای» بود که سال ۱۹۹۹ در شیکاگو به روی صحنه رفت و چند سال بعد به برادوی رسید.این آهنگساز برنده چندین جایزه گرمی برای آلبوم نمایشنامه های موزیکال و برنده آهنگ سال در 1975 برای "فرستادن دلقک ها" شد.
او سازنده ترانه برای فیلمهای سینمایی هم بود از جمله فیلم «استاویسکی» برای آلن رنه در سال ۱۹۷۴ و «دیک تریسی»و «سرخها» ساخته وارن بیتی، برای ترانه «دیرتر یا زودتر» از فیلم «دیک تریسی» توانست اسکار بگیرد.
اخیرا استیون اسپیلبرگ باری دیگر «داستان وست ساید» را بازسازی کرده است که هنوز به نمایش عمومی درنیامده است.
ترجمه:ارغوان اشتری