نگاهی به پیشپردهخوانی جواد رفیعی و علی فتحعلی
پیشپردهخوانی به عنوان نمایشی جنبی معمولاً در فواصل پرده‌های نمایش که به عوض کردن دکور اختصاص داشته یا بین برنامه‌های تفریحی گروه‌هایی از مطر‌ب‌ها اجرا می‌شده است. همین کاربری اجمالی بعضی از ویژگی‌های این نوع نمایش را آشکار می‌سازد.
حسن پارسایی:
پیشپردهخوانی به عنوان نمایشی جنبی معمولاً در فواصل پرده‌های نمایش که به عوض کردن دکور اختصاص داشته یا بین برنامه‌های تفریحی گروه‌هایی از مطر‌ب‌ها اجرا می‌شده است. همین کاربری اجمالی بعضی از ویژگی‌های این نوع نمایش را آشکار می‌سازد. اول این که نمایش بسیار کوتاه است و ظرفیت زمانی آن در همان محدوده آنتراکت بین پرده‌های نمایش اصلی می‌گنجد و از این نظر الزاماً نمایشی بسیار کوتاه محسوب می‌شود. ضمناً چون در زمان آنتراکت یا به زمان بین برنامه‌ای اختصاص داشته، وجوه کمیک و شادی بخش جزء ویژگی‌های اصلی آن بوده است.
پیشپردهخوانی به جز وجه داستانی نمایش، به طور نسبی دارای سایر وجوه و عناصر نمایش است، اما نباید فراموش کرد که همه این عناصر به شکلی بسیار استقرایی و مجمل به کار گرفته می‌شوند؛ یعنی پرسوناژ، موضوع، لباس، چهره‌آرایی، موسیقی و نور در آن لحاظ شده است. فقط فضا و مکانی که به معادل‌ها و داده‌های موضوعی نمایش مربوط باشد و بتوان آن را از روی دکورها تشخیص داد، وجود ندارد. اما از طریق دیالوگ‌ها یا اشعار هجایی موزون که خودشان بحر طویل می‌نامیده‌اند، مکان و فضای نمایش خود به خود به فضا و مکان واقعی بیرون از سالن نمایش ارجاع داده می‌شود، پس به گونه‌ای مجازی، فضا و مکان هم در این نمایش هست که در نمایه‌ای از جامعه بیرون خلاصه می‌شود.
نمایش پیشپردهخوانی در انتخاب موضوع محدودیت ندارد و می‌تواند همه موضوعات و حوادث جامعه را در حد اشاره و انتقادی گذرا و البته شادی بخش شامل شود.
این نمایش بسیار کوتاه، که ما را یاد داستان بسیار کوتاه یا فیلم کوتاه چند دقیقه‌ای می‌اندازد، به کمک بازیگر یا بازیگرانش در قالب طنز و کمدی کلامی ذهن تماشاگران را به واقعیت‌های عارضه‌مند، ناموزون و غیر عادی جامعه ارجاع می‌دهد و همواره برای مخاطبان جذاب و دلچسب است؛ در آن بازیگر یا بازیگران می‌توانند متناسب با میزان مهارت عملی و قابلیت ذهنی‌شان از بداهه‌گویی و بداهه‌نمایی نیز استفاده کنند. گرچه ممکن است کارگردان در متن و حرکات سفارش‌های لازم را بکند، اما این نمایش قابلیت آن را دارد که خود بازیگر یا بازیگران آن را کارگردانی کنند و معمولاً هم چنین است.
گاهی بازیگران پیشپردهخوانی نوازنده هم هستند و از این لحاظ موسیقی را هم متناسب با میل و سلیقه ذهنی خویش به کار می‌گیرند. آنان براساس ملودی ترانه‌ها و تصنیف‌های مورد علاقه مردم شعرهایی می‌سرایند که مضمون آ‌ن‌ها مشکلات جامعه و انتقادهای اجتماعی یا فردی است.
این اشعار که به صورت ترانه اجرا می‌گردد، اشعاری هجایی یا به عبارتی در بحر طویل است؛ چون در قالب موسیقی به مخاطب ارائه می‌شوند، آمادگی و اشتیاق او را برای شنیدن برمی‌انگیزند.
بازیگران شبیه به نمایش تخت حوضی مضمون‌های خنده‌دار و تند و تیز انتقادی را بر زبان می‌آورند؛ موضوعی مفرح و کمیک را برمی‌گزینند و به همان اکتفا می‌کنند. این نمایش حدوداً 10 یا 15 دقیقه در فواصل نمایش(آنتراکت) شاد و مشعوف نگه می‌دارد.
اگر نمایش پیشپردهخوانی با مضمون نمایش اصلی همخوانی داشته باشد، تأثیر آن بیشتر است. این نوع نمایش در آغاز یک نفره و بدون موسیقی در جلو پرده به اجرا درمی‌آمده است. بعدها به صورت دو نفره و سپس چند نفره اجرا می‌شده و همراه با موسیقی بوده است. در این نمایش بسیار کوتاه، در بعضی پیش‌پرده‌خوانی‌ها بازیگر زن نیز حضور داشته است.
در نمایش پیشپردهخوانی که جواد رفیعی و علی فتحعلی در سالن انتظار چهارسو و تالار سایه اجرا می‌کنند، چنین ویژگی‌هایی مشاهده می‌شود. بازیگران هر دو متناسب با معضل‌ها و مشکل‌های اجتماعی اشعاری را با ملودی تصنیف‌های معروف و مورد علاقه مردم اجرا می‌کنند که در آن یکی از پرسوناژها برای اعتراض، به گرانی و مشکلات زندگی اشاره می‌کند و پرسوناژ دیگر برای جوابگویی با جوابیه‌هایی کوتاه به او دلداری و امید می‌دهد. آنان درونمایه نمایش کوتاه خود را حتی تا اشاره به دلار و ارز و بعضی مسائل و شرایط کلی و جهانی ارتقاء می‌دهند و در مدتی بسیار کوتاه موفق می‌شوند که حاضران در سالن انتظار را کاملاً مجذوب و شیفته نمایش بکنند. نکته قابل توجه در این مورد آن است که آنان بسیار ساده چهره‌آرایی می‌کنند. یکی از آنان سبیل مصنوعی می‌گذارد و جامه معینی را نیز می‌پوشد.
این نمایش طرب انگیز که حضور نوازندگان را از تعریف مطرب فراتر می‌برد و به آنان حضور و موقعیتی هنرمندانه و نمایشی می‌دهد، به سبب تأثیرگذاری آنی و بی‌واسطه‌اش بر تماشاگران و به سبب بن‌مایه‌های کمیک، طنزآمیز و انتقادی‌اش می‌تواند به صورتی چندگانه، مثلاً با اجرای ده پیش‌پرده در قالب نمایشی ساعته، به عنوان یکی از نمایش‌های مفرح و جذاب روی صحنه اجرا شود، زیرا بسیار تماشاگر پسند است و می‌تواند با بازخورد فرهنگی اصیل خودش نشاط جامعه ایرانی را به طور نسبی تضمین کند.
این نمایش کوتاه اکنون به علت این که اغلب افرادی از دل جامعه بر اساس ذوق و ذهنیت‌های خاص خودشان آن را شکل می‌دهند، علاوه بر جنبه نمایشی از وجوهی فرهنگی و حتی سنتی برخوردار است که باید از آن حمایت شود تا بماند.