شرایط بیرونی بر نوع نگاه هنرمند بی تاثیر نیست

در نمایش «پناهگاه» هم شاهد فضاها و موقعیت های پینتری هستیم. فضاهایی که قهرمان و یا قهرمان ها را در برابر یک موقعیت قرار می گیرند.موقعیتی که از بیرون به یک باره تحمیل می شود و روند عادی زندگی را به هم می ریزد  و بر اثر همین نیروی خارجی است که بسیاری از روابط و وضعیت های موجود بین آدمها دارای تعریف و هویت می شود وهمه متوجه می شوند حضور یک عامل خارجی حساب نشده به منزله ابزاری است که نظم موجود را برهم می زند و زمانیکه نظم موجود به هم ریخت آدم ها نیات وتمایلات خود را نشان می دهند در واقع موقعیتی ایجاد می شود تا افراد روی دیگرشان را به هم عریان کنند.بخشی از مفهوم این نمایش شاید به نوعی  در خصوص نظم و قواعد بازی مربوط به آن باشد . نظم وقاعده مندی که آدم ها وشخصیت های نمایش به آن عادت کرده   وخو گرفته وخود را با آن وقف داده اند و به ظاهر راضی و خشنود از این نظم ایجاد شده هستند .ورود یک عامل موثر خارجی و هجوم بی نظمی به نظم موجود، امکان دارد که نظم موجود را بهم بزند وآنگاه است که درام ماجرا شکل می گیرد ودر ضمن می تواند یک مفهوم بالقوه دراماتیک را ایجاد نماید ویک موقعیت و وضعیت دراماتیک را خلق کند .نمایش پناهگاه به نویسندگی و کارگردانی فرید قادرپناه و رامین معصومیان اردیبهشت ماه در عمارت ارغنون به روی صحنه می رود.پناهگاه روایت رایان سرباز بزدلی است که از میانه یک جنگ آخرالزمانی می گریزد، اما فرار او از این مهلکه او را به جای بهتری نمی برد. او در سوراخی می افتد که زیستگاه انسان هایی است که سالیان دراز از تمدن دور بوده اند و در بدو ورودش و بی هیچ دلیلی تصمیم به اعدام او می‌گیرند. رایان تنها سه روز فرصت دارد تا زندگی اش را دوباره بخرد .در این نمایش حامد ادوای، آیدین بهاری، رامین جعفری، امین جلالی، مینا زرنانی، کاوه مرحمتی و آزاده مشعشعی به ایفای نقش می پردازند.با رامین معصومیان در باره فضای و شیوه اجرای نمایش پناهگاه گفت وگویی انجام داده ایم.

 

در اجرای نمایش قبلیتان به سراغ اقتباس از نمایش نامه نویس بزرگی مثل پینتر رفتید و در اجرای پناهگاه از متنی نوشته خودتان استفاده کردید. این تغییر رویکرد بر اساس چه شرایطی شکل گرفت؟

کار قبلیمان هم اقتباس نبود و ما از نمایش نامه پینتر یک گرته برداری آزادی انجام دادیم . در باره شکل گیری نمایش پناهگاه باید عنوان کنم .چند سالی بود که به همراه فرید قادر پناه کارگردان دیگر نمایش روی ایده اش کار می کردیم و سال قبل نوشتن متن را به طور مشترک آغاز کردیم . خیلی از دوستانی که نمایش ما را دیده اند به تشابهات فضایی و ساختاری نمایش با آثار پینتر اشاره می کنند . البته رویکرد ما به صورت غیر عمدی و ناخودآگاه بود.

 

نکته قابل اشاره پناهگاه وجود خط داستانی سر راست آن است؟

بله ،از لحاظ بیانی در حین نوشتن تلاش کردیم که نمایش نامه ای با خط سیر داستانی شفافی بنویسم و تلاش کردیم که در این نمایش بر خلاف کارهای قبلیمان اهمیت بیشتر به عنصر داستان پردازی بدهیم .

 

این بیس داستانی که آدمی وارد شرایط جدید می شود . تمی دراماتیک و جذاب برای مخاطب است؟

ایده اصلی ما هم بر  اساس این موقعیت شکل گرفت و تلاش کردیم فضایی را تصویر بکشیم که غریبه ای وارد زندگی تعدادی آدم می شود که سالها بسته زندگی کرده اند .

 

آیا می توان این استباط را داشت که شما تحت تاثیر فضایی پرتلاطم و آشوب زده سال های اخیر در کشورهای همسایه متن پناهگاه  را نوشته اید؟

شرایط بیرونی بر نوع نگاه هنرمند بی تاثیر نیست . مدام اخبار جنگها و آشوبها را در دور و اطرافمان می شنویم و این مسائل در نوع نگاه و کار من به عنوان یک نویسنده و کارگردان نقش مهمی دارد .

 

کارگردانی مشترک چه ویژگی ها و چالش هایی دارد؟

همیشه به کار گروهی در تئاتر اعتقاد دارم . من و فرید قادر پناه تلاش کردیم با کار مشترک بتوانیم هسته اصلی یک گروه تئاتری منسجم را به وجود بیاوریم. کارمشترک حسن های زیادی دارد و در ضمن باید کسانیکه که کار مشترک انجام می دهند روحیه گذشت و دوری از خودخواهی فردی را داشته باشند .

 

آیا در حین کار به تقسیم وظائف می پردازید؟

نه ، در جلساتی که باهم قبل از شروع کار داریم . دیدگاهمان را نزدیک به هم می کنیم و با هماهنگی کارگردانی را انجام می دهیم.

 

آیا جنگ بیس اصلی نمایش است و یا به عنوان موقعیتی مطرح می شود که شخصیت های نمایش در آن کنش هایشان را بروز بدهند؟

تلاشی نکردیم که خیلی مستقیم به جنگ بپردازیم. در هرصورت جنگی که شخصیتها در نمایش از آن صحبت می کنند می تواند حاوی مسائل زیادی باشد . سربازی که از مهلکه جنگ گریخته و به پناهگاه آمده و نمی خواهد از آنجا خارج شود . در نمایش ما در کلیت همه چیز تحت تاثیر فضای جنگ است .

 

به چه دلیل در نمایش به زمان و مکان خاصی اشاره نمی شود؟

در کارهای قبلیمان هم چنین رویکردی در باره اشاره به زمان و فضای خاصی نداشتیم و اعتقادی به مستقیم گویی نداریم. تنها اشاره مستقیم ما انگلیسی بودن سرباز است .

 

در اغلب کارهایی که درباره جنگ و تاثیراتش است شاهد فضاهای تیره ، یاس آمیز و آخر الزمانی هستیم و در فضای نمایش شما هم چنین رویکردی دیده می شود. این نوع نگاه برآیند چه مسائلی است؟

اگر در نمایش فضایی سورئال و فانتزی دیده می شود به  دلیل شیوه کارگردانی من و همکارم است و زیاد تحت تاثیرفضاهایی که در سوالتان مطرح کردید نیستیم.

 

آیا نمایش هایی از جنس پناهگاه می خواهد عنوان کنند که انسان مدرن و تکنولوژی زده این روزگار برای رسیدن به آرامش و مکان امن راه سختی را در پیش دارد؟

تلاش کردیم نمایش مان را علی رغم اینکه مکان وقوعش در زیر زمین است. جایی نشان بدهیم که تکنولوژی در آنجا وجود دارد . منتهی آدم ها برای استفاده از تکنولوژی طبق قوانین موجود در آنجا باید بهایی را پرداخت کنند. بنابراین به سراغ نفی و یا تایید تکنولوژی نرفتیم.

 

معمولا آدم هایی که ادعای شجاعت را دارند موقعی که در شرایط سخت و یا در دل جنگ قرار می گیرند تبدیل به آدم های بزدل و ترسویی می شوند. چقدر این مسئله در قهرمان نمایش پناهگاه (رایان) قابل تعریف است؟

آدم هایی که در پناهگاه حضور دارند همگی دچار ترس و استرس و تشویش هستند و هیچکدام در آرامش کامل زندگی نمی کنند و به جبر در کنار هم قرار گرفته اند و خودشان را با شرایط موجود منطبق کرده اند و سربازی که وارد پناهگاه می شود . تا لحظه ای که راه خروج را پیدا می کند دارای دلهره و ترس است .

 

گفتگو از احمد محمد اسماعیلی