قصد داشتم نوع نگاه دیکتاتورمآبانه ترامپ را به چالش بکشم

آیلین کیخیایی کارگردان جوان تئاتر در اثرش می کوشد این نوع نگاه را در قالب طنز به نقد بکشاند. کیخایی فعالیت حرفه ای تئاتریش را از دهه هشتاد با حضور در کارهای محمد یعقوبی آغاز کرد.  مسئول صدا در نمایش"یک دقیقه سکوت" به کارگردانی"محمد یعقوبی"؛ تهران،‌ تئاترشهر؛ 1380،طراحی و اجرای گریم در فیلم کوتاه"ماه عسل" به کارگردانی"آیدا کیخایی"؛ 1383- 1384،بازی در نمایش"ماه در آب" به کارگردانی"محمد یعقوبی"؛‌ تهران، تئاترشهر،‌ تالار سایه؛ 1385،منشی صحنه در نمایش"قرمز و دیگران" به کارگردانی"محمد یعقوبی"؛ تهران،‌ تئاترشهر، تالار چهارسو،طراحی لباس در نمایش"تنها راه ممکن" به که کارگردانی"محمد یعقوبی"؛ تهران، تئاترشهر،طراحی پوستر و برشور در کنسرت پیانو و ویلن توسط"ستار جواهرحقیقی"؛ تهران، فرهنگسرای نیاوران، حضور درنمایش "یک دقیق سکوت"؛ نویسنده و کارگردان: محمد یعقوبی؛ مجموعه تئاتر شهر تهران، کارگردانی نمایش "ستاره‌های دارچینی"؛ جشنواره تئاتر فجر؛"خداحافظ"؛ نویسنده: محمد یعقوبی؛ کارگردان:آیدا کیخایی؛ سالن اصلی تئاتر مولوی جهد دانشگاهی تهران، نمایش «تو با همه فرق داری»؛ نویسنده: محمد یعقوبی؛ کارگردان:جواد تورانی؛ سالن پارین، نمایش نامه خوانی "زمستان ۶۶"؛ نویسنده: محمد یعقوبی؛ کارگردان: آیلین کیخایی؛ تئاتر باران، نمایش "نوشتن در تاریکی"؛ نویسنده :محمد یعقوبی؛ کارگردان :آیلین کیخایی؛ پردیس تئاتر شهرزاد؛ آبان ماه، نمایش "در اینجا" نویسنده و کارگردان: آیلین کیخایی؛ تماشاخانه پایتخت (کنش معاصر) از جمله کارهای مهم کارنامه کاری کیخایی هستند. این نمایش داستان زندگی زوجی است  که با مشکلات مالی مواجه هستند و در جنوب شهر زندگی می‌کنند ودر لاتاری مهاجرت به آمریکا برنده می‌شوند . نمایش رویایی امریکایی به نویسندگی و کارگردانی آیلین کیخایی اردیبهشت وخرداد ماه  در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر روی صحنه است و بازیگران آن کیوان محمودنژاد، نازنین بابایی، خشایار مرادی، مازیار مویدی و آیلین کیخایی و بازیگر ویدیویی این نمایش آیدا کیخایی است دیگر عوامل این اثر نمایشی عبارتند از: گروه کارگردانی: سمانه اسماعیلی و الهام هادیان، مدیر چهره پردازی: ماریا حاجیها، طراح گریم: عاطفه ابیضی، مدیر تولید: اسرافیل قاسمی و مازیار مویدی، طراح صحنه و انتخاب موسیقی: آیلین کیخایی، طرح پوستر و بروشور: مهرشاد عیوضی فر، اجرای گریم: عاطفه ابیضی و حمیدرضا قاسمی، ساخت تیزر: حسین تشکری، روابط عمومی: رامتین مقدادی، سرمایه‌گذار دکور: پانته آ امداد، ساخت دکور: رضا محمدی و سعید نوروزی، عکاس و ساخت دکور: اسرافیل قاسمی، سرمایه‌گذار ساخت دکور: پانته آ امداد، ساخت تیزر: کیوان محمودنژاد و حسین تشکری، طراح پوستر و بروشور: مهرشاد عیوضی فر وهمراه گروه: محمد قدس. با کیخایی در باره اجرای نمایشش گفت وگویی انجام داده ایم.

 

در بیشتر آثاری که به عنوان کارگردان روی صحنه اجرا کرده اید از متن نوشته های محمد یعقوبی استفاده کرده اید. در اجرای نمایش رویای آمریکایی متنی از خودتان را استفاده کردید. بر اساس چه ویژگی هایی متن ها را برای اجرا انتخاب می کنید؟

نکته مهم در زمینه رویکردم به انتخاب آثار محمد یعقوبی وجود مختصات تراپ درمانی در ساختارآثارشان است . از طرفی به سبک نوشتاری ایشان علاقه خاصی دارم . از دوران نوجوانی و جوانی در سر تمرینات اغلب نمایش های محمد یعقوبی حضور داشتم و در سمت های مختلفی هم در آنها فعالیت داشتم. بنابراین موقعی که رفتم به سمت کارگردانی ترجیح دادم با متن های نام آشنای ایشان که با آنها از نزدیک آشنا بودم کار کنم و از حضور در پروژه های مختلف گروه محمد یعقوبی تکنیک درست هدایت بازیگران را نیز آموختم و این در کارهایم به من کمک کرد و اجرای نمایشهایی که کار کرده ام باعث شده بر تجربیاتم افزوده شود و درست مثل یک کلاس درس در ارتقا سطح کاریم بسیار موثر بوده است .

 

سال قبل هم یکی از بهترین متن های محمد یعقوبی را توانستید روی صحنه ببرید؟

 بله، برای اجرای این کار ( نوشتن در تاریکی ) مدتها درگیر گرفتن مجوز بودم وبا کمک همسرم ، اعضا گروه و قاسم جعفری مدیریت تماشاخانه شهرزاد و تعامل اداره کل هنرهای نمایشی باعث شد بتوانم مجوز این اجرا را به دست بیاورم.

 

متن های دیگری هم به جز آثار محمد یعقوبی را برای اجرا انتخاب کرده اید؟

 بله دو سال و نیم قبل متنی نوشتم که بر اساس در بروژ مارتین مک دونا اقتباس شده بود و وارد فضای فانتزی شدم .

 

در نوشته های مارتین مک دونا طنز تلخ و فانتزی ظریفی در لایه های ظاهری روابطی که بر اساس خشونت بین آدمها وجود دارد دیده می شود؟

 بله و تلاش کردم در نمایش دربروژ از فضای متن های محمد یعقوبی دور شوم. این کار به نوعی اولین تجربه جدی من در ارائه یک کار حرفه ای بود .

 

خودتان هم به عنوان نویسنده متن هایی نوشته اید؟

 بله و چند تایی از آنها را نمایشنامه خوانی هم کرده ام.

 

در دنیای مدرن امروزی اغلب آدمها به امید داشتن زندگی بهتر تن به مهاجرت می دهند. در نمایش رویای امریکایی هم این زوج قصد مهاجرت دارند. تم مهاجرت چقدر به عنوان تم اصلی در اجرایتان نقش و سهم داشت؟

اولویت اصلی من در اجرای این نمایش تم مهاجرت نبود و قصدم نشان دادن تبعات سوء فرمان و قانون یک شخص دیکتاتور ماب که عنوان رئیس جمهوری امریکا را یدک می کشد بود . قبل از ریاست جمهوری ترامپ 8 سالی امریکا یک دوران معتدل حکومتی را تجربه کرد که خبری از این نوع تصمیمات عجیب و غریب و دیکتاتوری بدون منطق نبود .اولین فرمان مه مترامپ در زمان تصدی گریش در پست ریست جمهوری امریکا همیت اعمال قانون منع حضور اتباع 7 کشور دنیا منجمله ایران  به امریکا بود. در وهله اول که این خبر را شنیدم تصورم کردم دوستم این خبر را به شوخی به من گفته و جنبه واقعیت ندارد. البته موقعی می شود در باره این فرمان و قانون ترامپ کار کرد که به پدیده ای به نام مهاجرت هم فکر کرد که با اعمال این قانون امکانش از بین می رود . البته خود من هیچگاه دغدغه مهاجرت نداشته ام و دوست دارم در جایی زندگی کنم که مردمش به زبان مادریم حرف می زنند .

 

درحالی که این قانون منع مهاجرت مربوط به اتباع 7 کشور است. شخصیتهای نمایش شما ایرانی هستند؟

 دوست داشتم ایرانی بنوسیم و شخصیتهایم ایرانی باشند . البته می شد این آدم ها متعلق به 6 کشور دیگر درگیر این قانون باشند.

 

خاستگاه این زن وشوهر چقدر در درگیر شدنش با این قانون و میل به مهاجرت موثر است؟

زوج داستان من به لحاظ مالی در وضعیت نامناسبی قرار گرفته اند و شغل هایی هم دارند که اصلا از آنها لذتی نمی برند و به جبر مشغول به آن هستند تا بتوانند امرار معاش کنند . این ویژگی برای خیلی از ماها و منجمله خودم رخ داده و بارها در یک و یا دوسال شغل هایی را برای امرار معاش انتخاب کرده بودم که از آنها به هیچ وجه احساس لذت نداشتم. بنابراین موقعیت و شرایط این زوج را درک می کردم و به همین دلیل آنها را جزو طبقه متوسط اجتماع قرار دادم و این زن و شوهر تصور می کنند که با مهاجرت اوضاعشان خوب می شود و زندگی و شغل مطابق میلشان را به دست می آورند .

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی