نگاهی گذرا به رویدادهای تئاتر ایران در سال 1383

تئاترایران در سال ۱۳۸۳ با فراز و فرودهایی همراه بود. سال ۱۳۸۳ برای تئاتر ایران با درگذشت مهدی فتحی بازیگر صاحب نام تئاتر و سینمای ایران هم زمان شد.
در اوایل سال ۱۳۸۳ خسرو نشان جایگزین مجید شریف خدایی در سمت ریاست مرکز هنرهای نمایشی شد. خسرو نشان پیش از این مدیر کل اداره فرهنگ وارشاد اسلامی خوزستان بود. جشنواره ایران زمین در زمان مدیریت او پایه ریزی شد.
با رفتن مجید شریف خدایی از مرکز هنرهای نمایشی، وضعیت ریاست مرکز ملی تئاتر وابسته به یو نسکو(ITI) نیز مشخص نیست. گویا رئیس مرکز ملی تئاتر بایستی سمت دولتی نداشته باشد. در جامعه تئاتری این نظر که بهترین فرد برای ریاست مرکز ملی تئاتر، مدیرعامل خانه تئاتر می تواند باشد، بسیار رایج است.
از اقدامات خسرو نشان در مقام ریاست مرکز هنرهای نمایشی، تسویه حساب با گروههای نمایشی بود که طلب برخی از آنان بیش از دوسال به درازا کشیده شده بود.
اقدام دیگر مرکز هنرهای نمایشی، کاهش اجراهای تئاتری تا سقف ۱۵ روزبود تا نوبت اجرا به تمامی گروههای نمایشی که مدت طولانی در انتظار بودند، برسد.
بدین منظورقرار شد که تماشاخانه مهر متعلق به حوزه هنری و تالار مولوی متعلق به دانشگاه تهران با مرکز هنرهای نمایشی همکاری کنند، اما حوزه هنری از این همکاری سرباز زد و نمایش برفراز برجکها در تالار مولوی با مشکل روبرو شد.
شایعه اجراهای تئاتری با قرارداد گیشه از دیگر مسائلی بود که بازتابهای تندی را به همراه داشت که کار به اعتراض در نزد وزیر ارشاد در مراسم پایانی نخستین همایش آئین های عاشورایی کشید و خانه تئاتر نیز علاوه برصدور بیانیه اعتراض آمیز در مجمع عمومی آخر سال خود به شدت آن را محکوم کرد.
آخرین تصمیم مرکز هنرهای نمایشی در سال ۱۳۸۳ واگذاری سالن های نمایش به گروههای تئاتری بود.
جشنواره
در سال ۱۳۸۳ جشنواره های بین المللی تئاتر فجر- بین المللی عروسکی تهران(مبارک) – تئاتر دفاع مقدس و ایران زمین طبق روال سالهای پیشین برگزار شد.
برگزاری هفته چخوف با همکاری خانه تئاتربه مناسبت صدمین سالمرگ او و نخستین همایش آئین های عاشورایی در سال ۱۳۸۳ از دیگر اتفاقات تئاتری ایران بود.
در سال ۱۳۸۳ مقرر شد که ترتیب برگزاری جشنواره بین المللی عروسکی تهران (مبارک) از دوسالانه به سالانه تغییر پیدا کند و جشنواره بین المللی تئاتر فجر به شکل غیر رقابتی برگزار شد.
نکته قابل توجه اعتراض به نحوه برگزاری جشنواره ایران زمین در اهواز بود که پرونده آن هنوز در قوه قضائیه در جریان است.
اعتراض حمید سمندریان و جمعی دیگر از هنرمندان تئاتر به نحوه انتخاب نمایش ها در جشنواره فجر امسال نیزاز مسائل بحث انگیز این دوره جشنواره فجر بود.
خانه تئاتر
خانه تئاتر سال ۱۳۸۳ را با اقدامات واتفاقات زیر به پایان برد
• تحویل مکان خانه تئاتر
• انتخاب هئیت مدیره خانه تئاتر( حضور عزت اله انتظامی و حمید سمندریان در هئیت مدیره خانه تئاتر از مسائل قابل توجه این دوره بود)
• برگزاری نخستین جشن بازیگردر خردادماه توسط انجمن بازیگران خانه تئاتر
• انتشار سه شماره نشریه داخلی بازیگر با شکل حرفه ای با کمترین امکان و بودجه
• برگزاری جشن تئاتر با همکاری خانه تئاتر
• همکاری با خانه هنرمندان در برگزاری جشن عروسکها
• برگزاری جشنواره نمایشنامه خوانی با همکاری خانه هنرمندان و موسسه اندیشه سازان
• فراخوان اولین مسابقه نمایشنامه نویشی و ترجمه وتألیف آثاری در ارتباط با تئاتر از طرف کانون نمایشنامه نویسان ومترجمین و نویسندگان تئاتری خانه تئاتر.
درمجمع عمومی سالانه خانه تئاتر، چند تن از اعضای هئیت مدیره خانه تئاتر مانند ایرج راد، بهروز غریب پور و بهزاد فراهانی اعتراضات شدیدی را به طرح قرارداد گیشه مرکزهنرهای نمایشی کردند.
نمایش ها
پیش کسوتان تئاتر ایران در سال ۱۳۸۳ با نمایش های زیر فعال بودند:
باغ آلبالو به کارگردانی اکبر زنجانپور، زمستان به کارگردانی هما روستا ( که در این نمایش حمید مظفری پس از سالها به عنوان بازیگر بر روی صحنه حاضر شد) نوبت دیوانگی به کارگردانی هادی مرزبان – ۲۴۳۲ روز بد به کارگردانی بهروز غریب پور و سه گانه وانیک به کارگردانی سهراب سلیمی.
از نمایش های قابل توجه نسل جدید از نظر تازگی در شکل اجرا و محتوا می توان به نمایش هی مرد گنده گریه نکن جلال تهرانی اشاره کرد که از نوع نمایش معنا باختگی با حال وهوای ایرانی بود.
نکته قابل اشاره در نمایش های اجرا شده در سال ۱۳۸۳ استاده از رسانه تلویزیون و ویدئو پروجکشن در درصد قابل توجه ای از اجراهای تئاتری بود که به عنوان یک عنصر جایگاه ویژه ای را نزد نسل جدید تئاتر ایران باز کرده است.
افتتاح تالار فردوسی ویژه اجرای دائمی اپرای عروسکی و اجرای رستم و سهراب به کارگردانی بهروز غریب پور بر اساس موسیقی لوریس چکناواریان به عنوان اولین اپرای عروسکی تاریخ نمایش ایران به کوشش بهروز غریب پور وهمکاری بنیاد رودکی و مرکز هنرهای نمایشی و تالار تجربه با کوشش آتیلا پسیانی در مجموعه تئاترشهر از اتفاقات مهم تئاتری ایران در سال ۱۳۸۳ می باشد.