کارگردان «اسب آبنوس» حاضر در هفدهمین جشنواره نمایش عروسکی در گفتوگو با ایران تئاتر
رقابتی بودن جشنواره، انگیزه فعالان تئاتر عروسکی را دوچندان میکند
ایران تئاتر:مریم ضیایی که در هفدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران- مبارک نمایش «اسب آبنوس» را برای مخاطب بزرگسال اجرا خواهد کرد، معتقد است؛ رقابتی بودن جشنواره بهترین اتفاقی میتواند هم باعث افزایش شور و نشاط شده و هم انگیزه فعالان تئاتر عروسکی را دوچندان میکند.
مریم ضیایی از کارگردانهای فعال و شناخته شده تئاتر عروسکی امسال نمایش «اسب آبنوس» را در بخش بزرگسال هفدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران- مبارک روز جمعه 2 شهریورماه سال جاری در دو سانس 17 و 19 در تالار هنر اجرا میکند،نمایشنامهایکه به عنوان اثر برگزیده مسابقه نمایشنامهنویسی جشنواره تئاتر کودک و نوجوانهمدان انتخاب شده و منصوری با تغییراتی که در آن ایجاد کرد آن در اختیار ضیایی قرار داد تا نمایش را برای مخاطب بزرگسال اجرا کند.
هفدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران- مبارک امسال در حالی کار خود را آغاز میکند که سه مقوله توجه به عنصر نوآوری و شگفتی بهعنوان ویژگی نمایش عروسکی، توجه به مخاطب بهعنوان یکی از ارکان اصلی هنر نمایش و توجه ویژه به ساختار درست و منسجم و وجوه دراماتیک نمایشنامه، در انتخاب آثار بسیار مورد توجه قرارگرفته است، مریم ضیایی کارگردان نمایش «اسب آبنوس» در گفتوگو با ایران تئاتر درباره روند شکلگیری و تولید این اثر نمایشی گفت: با توجه به اینکه این متن جزو آثار برگزیده جشنواره کودک و نوجوآنهمدان بود پس ازنظر چارچوب در سطح بسیار خوبی قرار داشت و وقتی ما تصمیم گرفتیم که این متن را برای بزرگسالان اجرا کنیم با استفاده از داستانهای «هزار و یکشب» تغییراتی در متن ایجاد کردیم به این شکل که شهرزاد و یکسری از مفاهیمی که مدنظر من بود را به کار اضافه کردیم تا جایی که تِم عشق در اثر پررنگتر شد. چراکه تِم اولیه متن که در همدان کارشده بود فِراق بود.
ضیایی ادامه داد: علاوه بر این در داستانهای پریان معمولاً یک ویژگی وجود دارد و آن این است که خیلی چیزها و اتفاقهای جادویی هستند که قهرمان قصه را با خود به جاهای مختلف میبرند و در این نمایش نیز برای اسب آبنوس این اتفاق میافتد. همچنین ویژگی دیگر در قصههای پریان این است که معمولاً موجودات و حیواناتی بر سر راه قهرمان قصه قرار میگیرند که در داستان ما نیز این موجودات گاهی در قالب پریزاد و گاهی در قالب عفریت سفید جلوی راه هرمز که هدفش رسیدن به عشق است قرار میگیرند.
این کارگردان تئاتر درباره داستان این نمایش همچنین اضافه کرد: نکته دیگری که باید بگویم این است که در داستان اولیه این قصه در کشور روم اتفاق میافتاد و پادشاه روم، پریزاد را زندانی میکند اما ما طبق داستانهایی که در «هزار یک شب» داریم فضای داستان را تغییر دادیم بطوریکه اتفاقهای در یمن رخ میدهد.
کارگردان نمایش «اسب آبنوس» تصریح کرد: درواقع ما یک نمایشنامه پایه و اولیهی خوب داشتیم و آن را در راستای اینکه قرار است برای چه مخاطبی اجرا بکنیم با حفظ چارچوبهای اصلیاش، سعی کردیم با استفاده از المانهای متعددی که در داستانهای هزار و یک شب وجود دارد، به نمایشنامهای برای مخاطب بزرگسال برسیم.
او در ادامه درباره تکنیک اصلی نمایش «اسب آبنوس» و مسئله تلفیق نیز گفت: تکنیک اصلی نمایش ما ماریونت اتریشی است یک تکنیک شناخته شده در دنیا است. درواقع این تکنیک اصول و فرمول مشخص خودش را دارد و وقتی شما در هر جای دنیا میگویید که تکنیکتان ماریونت اتریشی است شیوه آن مشخص است و اصول ثابتی دارد. یعنی ما روی پل کار میکنیم، نخها کاملاً معلوم است، اندازه عروسکها و متراژها همه مشخص هستند. اما بهاینعلت که ما کارمان از تکنیک سایه نیز بهره گرفتیم و همچنین تصاویر و اسلایدهایی نیز از ویدئو پروجکشن پخش میشود، با توجه به تأکیدی که در فرم جشنواره آمده بود ما در قسمت تکنیکها گزینه تلفیقی را انتخاب کردیم.
ضیایی همچنین یادآور شد: البته من این کار را برای اجرا در تالار فردوسی در نظر گرفته بودم و این درخواست را هم کردم اما گفتند که فعلاً مقدور نیست که این سالن را در اختیار ما بگذارند. به همین خاطر مجبور شدم که شخصیت شهرزاد را که یک بازیگر زنده است به کار اضافه کنم. همچنین امیدوارم شرایط به شکلی پیش برود که یک سالن فقط در اختیار یک شخص خاص نباشد و سایر هنرمندآنهم بتوانند از امکانات آن سالن استفاده بکنند.
کارگردان نمایش «اسب آبنوس» همچنین در پاسخ به این سؤال که اگر اثرش برای عموم اجرا بشود چقدر مطمئن هست که میتواند مخاطب را جذب کند، اظهار کرد: درباره کار خودمان مطمئن هستم که این ظرفیت را دارد که با مخاطب ارتباط بسیار خوبی برقرار کند، چراکه همه ما داستانهای اساطیری را دوست داریم و فرقی هم نمیکند که در چه سن و سالی باشیم. نمونه بارز آنهم تماشای انیمیشنهای هالیوودی است که بااینکه در ظاهر یک ساختار کودکانه دارد اما در پشت آن ساختار ظاهری، مفاهیم عمیقی وجود دارد که هم برای مخاطب کودک و هم برای مخاطب بزرگسال جذاب است و همه افراد میتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.
مریم ضیایی که به همراه گروهش از روز 7 فروردینماه سال جاری تمرینات این کار را آغاز کرده، درباره جشنواره تئاتر عروسکی تهران- مبارک معتقد است؛ رقابتی بودن جشنواره بهترین اتفاقی است که میتواند حال و هوای جشنواره را خیلی پرشور و نشاطتر بکند و قطعاً با رقابتی شدن جشنواره انگیزه بچههای فعال در تئاتر عروسکی نیز دوچندان خواهد شد.
او در پایان با ابزار خوشحالی از اینکه مرضیه برومند سه سال پیاپی دبیری جشنواره را بر عهده داشته و بیان این آرزو که او برای سالهای بعد نیز دبیر جشنواره بماند، به ایران تئاتر گفت: مهمترین ویژگی خانم برومند این است که ازنظر شخصیتی انسانی واقعاً هیچ فرقی بین افراد نمیگذارند و نگاه نمیکنند که مثلاً فلان فرد دوستش است یا مثلاً فلان فرد هنرمند قدیمیتری است و این مسئله در شرایط فعلی جامعه که کسی بین شما و دیگران هیچ تبعیضی قائل نشود و فقط کیفیت کارها را مدنظر قرار بدهد، بسیار ارزشمند است.
در خلاصه داستان نمایش «اسب آبنوس» آمده: حکیم پارسی در بار عام ملک پارس، اسب آبنوس را به او هدیه میدهد تا شاید بتواند در ازای آن، دخترش را از او خواستگاری کند. هرمز، پسر پادشاه، سوار اسب میشود تا آن را آزمایش کند. اما شیوهی حرکت اسب را نمیداند. حکیم پارسی به آن نزدیک میشود و گوش اسب را میپیچاند. اسب بلند میشود و هرمز را هم با خودش میبرد. هرمز در آسمان راز حرکت اسب را کشف میکند. او در کاخ پادشاه یمن فرود میآید و از قضا، یک دل نه صد دل، عاشق پریزاد، دختر پادشاه یمن میشود و این آغاز داستانی پر عشق و پر سفر و پر آه و پر حسد است...
لازم به یادآوری است، نمایش «اسب آبنوس» نوشته مریم منصوری با کارگردانی مریم ضیایی، روز جمعه دوم شهریورماه در دو سانس 17 و 19 به مدت 60 دقیقه برای مخاطب نوجوان و بزرگسال در تالار هنر اجرا میشود.
هفدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی تهران- مبارک با دبیری مرضیه برومند از 1 تا 7 شهریورماه 97 در تهران برگزار میشود.