مروری بر تازه‌ترین فعالیت‌های آموزشی تئاتر در استان‌های کشور
ایران تئاتر: عدم دسترسی‌های کافی به آموزش‌های مطلوب مانع از آن نشده تا این مقوله در استان‌های کشور به طور کلی نادیده گرفته شود و همت فعالان تئاتری شهرستان‌ها در هر حال چراغ این ضرورت انکارناپذیر را در اندازه امکانات و بضاعت روشن نگه داشته است.
رصد دغدغه‌های هنرمندان و فعالان تئاتر در استان‌های کشور نشانگر آن است که آموزش‌های تئاتری یکی از دغدغه‌های اصلی این گروه از بدنه تئاتر کشور را تشکیل می‌دهد و این هنرمندان در هر فرصت و از هر تریبونی که در اختیارشان قرار گرفته بر این مهم تاکید داشته‌اند. به نظر می‌رسد تمرکز آکادمی‌ها، دانشکده‌های هنری و آموزش‌های جدی هنر تئاتر در مرکز یکی از دلایل عدم دسترسی کافی هنرمندان شهرستان‌ها به این امر باشد. به ویژه روزآمدی دانش‌های تئاتری مقوله‌ای است که به دنبال این تمرکزگرایی دست هنرمندان شهرستانی را از محتوای نوین آموزش‌های تئاتری کوتاه‌تر و کوتاه‌تر کرده است. با این وجود عدم دسترسی‌های کافی به آموزش‌های مطلوب مانع از آن نشده تا این مقوله در استان‌های کشور به طور کلی نادیده گرفته شود و همت فعالان تئاتری شهرستان‌ها در هر حال چراغ این ضرورت انکارناپذیر را در اندازه امکانات و بضاعت روشن نگه داشته است.
ایران تئاتر در گزارش‌هایی پی در پی پیرامون چنین فعالیت‌هایی قصد دارد تا تصویری واضح‌تر از کمیت و کیفیت آموزش‌های تئاتری در استان‌های کشور را با مخاطب خود به اشتراک بگذارد؛ تا به این ترتیب و با بازتاب کم و کیف آموزش‌های تئاتری در کشور تصویری واضح‌تر از آنچه در این مسیر جریان دارد به دست دهد. بر این اساس آنچه در گزارش پیش رو ارائه شده رخدادهای آموزشی جاری در استان‌های کشور را مرور می‌کند.
آموزش‌های عملی و تکنیک محور
یکی از عمومی‌ترین و رایج‌ترین سرفصل‌های آموزشی در تئاتر شهرستان‌ها آموزش‌های تکنیک محور و به ویژه آموزش‌ها در زمینه بازیگری است. رصد اجمالی فعالیت‌های یک ماه گذشته در این زمینه نیز بر تعدد بیشتر آموزش‌هایی با این سرفصل نشان دارد.
سومین دوره آموزشی فصل تئاتر استان یزد در حالی از نخستین روزهای مرداد ماه در چند شهرستان این استان آغاز شد، با استقبال قابل توجه دوست‌داران هنر نمایش رو به رو شد به طوری که برگزارکنندگان به دلیل کمبود فضای کافی آموزشی، ناچار به حذف شماری از علاقه‌مندان شدند. این دوره آموزشی که در شهر ابرکوه با حضور استاد علی شکاری برگزار می‌شود شامل سرفصل‌های بدن، بیان، حس و خلاقیت در بازیگری است .سومین دوره آموزشی فصل تئاتر استان یزد، در شهرستان‌های ابرکوه، اردکان، تفت، مهریز و میبد برگزار می‌شود.
کارگاه سه ماهه آموزش تخصصی بازیگری در شهرستان کارون استان خوزستان هم از دیگر آموزش‌ها با محوریت تکنیک‌های بازیگری تئاتر است که مشتمل بر سر فصل‌های بدن، بیان و حرکت خواهد بود. این ورکشاپ با حضور مدرس تئاتر ساسان ریاحی پور در دو بخش عملی و نظری برگزار می‌شود و در پایان به شرکت‌کنندگان مدرک معتبر اعطا می‌شود.
«ابزار تئاتر: بدن» هم عنوان کارگاهی دیگر در ارتباط با آموزش بازیگری است که به همت آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی «صورتک» و با حضور محسن موسوی‌خواه، در شهر برازجان استان بوشهر برگزار شد.این کارگاه که با الهام از روش برخورد اساتیدی چون گروتفسکی، یوجنیو باربا، ریچارد چیشلاک و مه‌یر هولد با «بدن» در بازیگری تئاتر و بر اساس حرکات و تکنیک‌های رقص معاصر، بیومکانیک، شمشیربازی و حرکات هوازی پایه‌ریزی شده است، به مدت سه روز میزبان هنرمندان بود.در این کارگاه سه روزه تمریناتی از جمله فوبیا، شناخت و استفاده از چاکراهای بدن، بیومکانیک، بادی پراکشن، شناخت و استفاده از ریتم در بدن، شمشیر بازی و تمرکز مورد تاکید قرار گرفت.
کارگاه آموزش سیاه بازی هم از جمله آموزش‌هایی است که بازیگری به یکی از شیوه‌های نمایش سنتی را مورد توجه قرار داده است. این کارگاه‌ها زیر نظر استاد نصرالله عبادی هنرمند پیش کشوت همدانی در این شهر برگزار می‌شود.
آموزش‌های تئوریک و متن محور
مباحث آموزشی متمرکز بر تولید متن و نمایشنامه از دیگر سرفصل‌هایی است که در میان آموزش‌های تئاتری عمومیت بیشتری دارد و با توجه به اهمیت کیفیت متن و محتوا در ارتقای تولیدات نمایشی نقش مهمی را ایفا می کند. اما در هفته‌های گذشته این بخش از آموزش‌های تئاتری تا چه اندازه در فعالیت‌های تئاتری استان‌ها مورد توجه قرار گرفته است؟
کارگاه فصلی نمایشنامه‌نویسی از ایده تا متن یکی از این رخدادها است که با حضور نویسندگان و اهالی هنر نمایش با همکاری انجمن هنرهای نمایشی در شهر لامرد استان فارس برگزار شد. در این کارگاه یک ایده نمایشی محور کار و در بوته تحلیل و پرورش قرار گرفت. همچنین طی اتودها و تمرین‌ها در این کارگاه یک متن نمایشی آماده شد و در حاشیه کارگاه نمایشنامه‌نویسی از ایده تا متن، متنی اقتباسی مورد خوانش قرار گرفت کهخوانش گران پس از قرائت متن به تحلیل ساختار، فرم و محتوای نمایشنامه پرداختند.
ورکشاپ« وقتی از دیالوگ حرف می‌زنیم، از چه چیز حرف نمی‌زنیم» با حضور میلاد اکبرنژاد هم از جمله این کارگاه‌های متن محور بود که در شهر قم برگزار شد. در این ورکشاپ که با استقبال هنرجویان تئاتر مواجه شد، اکبرنژاد درباره پاسخ به این سوال که چه چیز دیالوگ تئاتر نیست؟ سخن گفت. در این ورکشاپ همچنین نمایش «نمی‌رسد» نوشته علی صدیق سعی مبنا قرار گرفت تا مباحث ارائه شده مرور و تمرین شود.
کارگاه آموزشی «نمایش و آیین» دیگر کارگاهی از این دست بود که همزمان با برگزاری هفتمین جشنواره ملی آیین‌های نمایشی در فرهنگ رضوی در شهر یاسوج استان کهگیلویه و بویر احمد برگزار شد. در این کارگاه محمد حسین ناصر بخت، هوشنگ جاوید و اردشیر صالح پور اعضای هیات داوران حاضر در این دوره از جشنواره به بیان نظرات و عقاید خود در حوزه هنرهای نمایشی و آموزش اصول نمایش آیینی پرداختند.
آموزش‌های پایه‌ای در مقطع کودک و نوجوان
ناگفته پیداست که آموزش‌های تئاتری ویژه کودکان و نوجوانان با توجه به ضرورت پرورش نسل‌های آینده تئاتر کشور از اهمیتی دو چندان برخوردار است و لزوم برنامه‌ریزی های متمرکز در این زمینه قابل انکار نیست. در این راستا اگرچه در فعالیت‌های آموزشی هفته‌های گذشته در شهرستان‌های کشور رخدادهایی در این ارتباط به چشم می‌خورد، قدر مسلم نیاز کنونی گروه‌های سنی کودک و نوجوان به این آموزش‌ها بیش از این ها به نظر می‌رسد.
یکی از رخدادهای آموزشی در این ارتباط، برگزاری دوره مقدماتی کارگاه آموزشی نمایش خلاق ویژه کودکان توسط گروه فرهنگی هنری باغ ملی است که بر استعدادیابی، پرورش ذوق و تخیل کودکان زیر 14 سال متمرکز است. آشنایی با هنرهای نمایشی و نمایش خلاق، نحوه فعالیت و مشارکت در آماده‌سازی یک کار گروهی، آماده‌سازی بدن و بیان و راه‌های افزایش توانمندی در برقراری ارتباط بهینه و مؤثر با همسالان، پرورش و بکارگیری تخیل کودکان برای عبور از موانع و محدودیت‌های فکری و رسیدن به تخیل آزاد و ارائه خلاقیت‌های فردی از عناوین این کارگاه است که خودباوری و اعتماد به نفس کودکان را برای ارائه توانایی‌هایشان مورد توجه قرار می‌دهد.
در همین زمینه به منظور استعدادیابی و رشد نمایش کودک و نوجوان یک دوره کلاس آموزش مقدماتی بازیگری ویژه کودک و نوجوان نیز در بوشهر برگزار شد. در این دوره که زیر نظر خداداد رضایی- کارشناس ارشد و هنرمند نمایش استان طی 15 جلسه برگزار شد، آموزش‌های مورد لزوم در ارتباط با پرورش خلاقیت، قدرت بیان، اعتماد به نفس و کاهش اضطراب در روی صحنه، بالا بردن قدرت تمرکز و حس، بهبود رشد جسمانی با حرکات بدنی و بهبود مهارت‌های ارتباطی با مخاطب و شرکت در کار گروهی را دریافت کردند. در آئین پایانی این دوره نیز هنرجویان به اجرای برنامه دکلمه، استنداپ کمدی و موسیقی نمایشی پرداختند.
آموزش‌های ویژه
سرفصل‌های ویژه آموزش تئاتر برای افراد و گروه‌های خاص اجتماع، اگرچه عموماً کمترین میزان از فعالیت‌های آموزشی تئاتر را در بر می‌گیرند، اما با توجه به کارکردهای بسیار مهم و تعیین‌کننده‌شان، نقش با اهمیتی در ارتقای توانایی‌های این گروه ها ایفا می‌کنند. در این ارتباط اگرچه آنطور که انتظار می‌رود با تعدد این رخدادها در شهرهای کشور روبه رو نیستیم، اما اندک رخدادهای برگزار شده با این دست کارکردها همچنان واجد ارزش و قابل ذکر به نظر می‌رسد.
طی هفته‌های گذشته انجمن تئاتر معلولین استان بوشهر با همکاری و نظارت معاونت امور توانبخشی بهزیستی این استان کارگاه‌های آموزشی با محوریت تئاتر برگزار می‌کند. این انجمن در راستای فعالیت‌های خود در زمینه فرهنگی و هنری به معلولین و تلاش در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی این افراد در جامعه بر آن است تا با توجه به نقش مؤثر و ارزشمند هنر نمایش در ایجاد ارتباطی هماهنگ، تأثیرگذار، متقابل و پویا در جهت توانمندسازی افراد معلول و گسترش همکاری‌های مشترک خلاق، کارگاه آموزشی تئاتر درمانی، بازیگری، کارگردانی و نمایشنامه‌نویسی را دنبال کند.
