مروری بر کم و کیف پوسترهای جدول نمایش مهر ماه
نمایشهای روی صحنه به روایت طراحان پوستر
ایران تئاتر: پوسترهای نمایشهایی که این روزها روی صحنه رفتهاند از چه شیوههایی برای انتقال محتوای نمایشها سود جستهاند و تا چه میزان در این زمینه به موفقیت دست یافتهاند؟
اگر مهمترین ویژگی پوسترهای تئاتر را در قدرت تاثیرگذاری، همچنین هم راستا بودن با ویژگیهای آثار نمایشی بدانیم، طرحهای ارائه شده در پوسترهای نمایشی ما تا چه اندازه از این خصلتها برخوردارند؟ بدیهی است که عموماً این تصاویر به نسبتهای مختلفی واجد چنین ارزشهایی هستند و بهره داشتن از چنین ویژگیهایی شاید کمتر به شکل مطلق در پوستر نمایشها جلوهگر شود. اما پوسترهای نمایشهایی که این روزها روی صحنه رفتهاند به چه شکل و تا چه میزان در این زمینه به موفقیت دست یافتهاند و از چه شیوههایی برای انتقال محتوای نمایشها سود جستهاند؟
پوسترهای فوتوگرافیک
طراحی پوسترها بر اساس عکسهایی از نمایش، بازیگران و شخصیتها یکی از گرایشهای رایج میان طراحان در فصلهای نمایشی اخیر است. این گرایش که تا اندازه زیادی متأثر از شیوه پوسترسازی در سینما است، همانطور که گفته شد اغلب متکی بر مطلع کردن مخاطب از چگونگی ترکیب بازیگران حاضر در نمایشی خاص است. پوستر نمایش «فصل فراموشی» از امیرعلی رادی یکی از این دست پوسترها است که تصویری از بهاره رهنما بازیگر این نمایش را به عنوان عنصر اصلی به کار گرفته است. پوستر نمایش «مده آ» از مریم حبیبی و عبدالله حاجی پور هم اثری از این دست است؛ با این تفاوت که عکسی که در این پوستر مبنای طراحی قرار گرفته به واسطه فرمهای ویژه بازیگران از زیبایی شناسی قدرتمندتری بهره میبرد. پوستر نمایش «مثل من، مثل تو» از امیرحسین جعفری مجموعه ای از عکسهای مربوط به اجرای نمایش و شخصیتها را کنار هم قرار داده که ظاهراً این رویکرد در ارتباط با ساختار مستند این نمایش اتخاذ شده، اما نتیجه کار به واسطه عدم هدفمندی در این چیدمان چندان تاثیرگذار نیست.
پوسترهای طراحیمحور
پوسترهای بر مبنای جلوههای طراحانه و بیان بصری در میان آثار مرتبط با نمایشهای روی صحنه در مهر ماه هم نمایندگان متعددی دارد. این دست از پوسترها از طیفهای متنوع تری در شیوههای بیانی برخوردارند. در این میان پوسترهای سه نمایش به نامهای « خدایگان»، « تئاتر بد»، « مثل شلوار جین آبی» و « درخت میشم میوه میدم برات انجیر» به ترتیب از عقیل حسینیان، بهرام رامه، امیر صداقتی و مریم برادران رویکرد پاپ آرت را برای ارائه اثر برگزیدهاند و در میان پوسترهای این فصل از اجراهای نمایش از شاخصترینها محسوب میشوند. طراحیهای نشانه محور گروه دیگری از پوسترهای نمایشها در این فصل را در بر میگیرند که از میان آنها میتوان به «مسئله غامض» از بهزاد صمدی، « اتاق» از حامد هاشمی و « هامان کشان» از مهدی نقاش زاده اشاره کرد. طراحی نشانه محور با وجود اینکه به دلیل خصلتهای معماگونه قابلیت تاثیرگذاری بالایی در جلب توجه مخاطب دارند، اما درآثار یاد شده به دلیل ضعف در چیدمان و لیآوت پوسترها کم اثر و بی رمق جلوه کردهاند. پوستر نمایش « دلفینها» از عباس طباطبایی و نادر بدرلو از همین دست آثار اما تا اندازه ای به موفقیت در بیان بصری از طریق نشانهها دست پیدا کرده و ترکیب بندی مناسب طرح هم بر تاثیرگذاری آن افزوده است.
دسته ای دیگر از پوسترهای این فصل که بیان طراحانه را در پیش گرفتهاند، جلوههای طراحی را به صورت خالص مورد استفاده قرار دادهاند. پوستر نمایش « قوی تر» از محمدحسین خسروی تمامیت اثر را با طراحی خطی عناصر ساده ای به سرانجام رسانده که بازتابی از درونمایه نمایش را ارائه میدهد و از این حیث متفاوت و تاثیرگذار است.
پوسترهای مفهوم محور
مفهوم سازی ارز محتوای نمایش ها هم یکی دیگر از گرایش های طراحی پوستر های نمایش است. این شکل از پوسترسازی ها عموماً از حیث تاثیرگذاری و ارتباط با درونمایۀ آثار نمایشی از قدرت تاثیرگذاری بیشتری برخوردارند و بیننده را به تامل وا می دارند؛ هرچند در این زمینه قدرت مفهوم سازی در پوسترها عاملی تعیین کننده در انتقال سریع مفاهیم مورد نظر طراحان به حساب میآید.
پوستر نمایش « درد» از عطیه حسینی یکی از این دست آثار است که با ساختن تصویری مبتنی بر درونمایه نمایش بر بازتاب مفهومی آن تمرکز دارد. کلمه درد که در اینجا بر تصویری پیکرنما حک شده،قصد دارد تا به نحوی تاثیرگذار بیانگر این مفهوم باشد، هر چند از ظرافت های اجرایی در ساختن تصویری قدرتمند به اندازهکافی برخوردار نیست. پوستر نمایش « اضطراری » از امین یاوری هم با رویکردی مفهوم محور شکل گرفته و تصویر گرافیکی یک جنین کودک را به عنوان عنصر اصلی طرح در نظر گرفته است. پوستر نمایش « پروانه و یوغ» از سینا سرمدی از دیگر آثاری که بیان مفهومی را برای بازتاب درونمایه نمایش پیش گرفته، نمونه ای قابل قبول تر از اجرا و ایده پردازی به این شیوه است و در بیان تصویری مفهوم مورد نظر موفق تر به نظر می آید.