گزارشی از مراسم تجلیل از جمشید مشایخی

رضا آشفته:
مراسم تجلیل از جمشید مشایخی، تحت عنوان"پنجاه سال سایه‌ دوست داشتنی" توسط اهالی تئاتر و سینمای ایران به منظور بزرگداشت 50 سال فعالیت هنری وی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این مراسم که چهارشنبه گذشته برگزار شد، هنرمندانی مانند جعفر والی، محمدعلی کشاورز، عزت الله انتظامی، آیدین آغداشلو، رویا تیموریان، مسعود رایگان، خسرو شکیبایی، حمید سمندریان، جهانگیر الماسی، اصغر بیچاره، علی دهکردی، اسماعیل شنگله، داریوش اسدزاده، پروین سلیمانی داوود رشیدی، مرتضی احمدی، مهین شهابی، ایرج راد، مهدی میامی، داریوش فرهنگ، هادی مرزبان، مهتاج نجومی، پرویز پورحسینی، جمشید لایق، گوهر خیراندیش و حسین خانی‌بیک شرکت کرده بودند.
جعفر والی: چیزی که هنر را زیبا می‌کند
سعادتی بود که در این مدت با مشایخی همکاری می‌کردم، ما پا به پای هم پیر شدیم. این جور زندگی کردن قشنگ است. ما خاطرات خوبی با هم داریم. وی همیشه همراه و مشاور من در تمام کارهای هنری‌ام بوده و هست. چیزی که هنر را زیبا می‌کند همین دوستی‌هاریال یگانگی‌ها و همدلی‌ها است.
50 سال قلب کسی که با مردم تپیدن و در شادی و غم مردم شریک بودن بسیار مساله مهمی است و سرافرازی ما این است که کسی با این خصوصیات، اکنون در میان ماست.
حمید سمندریان: یک استعداد کشف کردم
خوشحالم این جمع را می‌بینم که برای تقدیر از یکی از قدرتمندترین بازیگران تئاتر دور هم جمع شده‌اند. مشایخی در طول زندگی خود نمایش‌های زیادی را بازی کرده است.
اما یکبار وقتی که سال‌ها پیش در تئاتر"آندورا" برای من بازی می‌کرد، استعداد غریبی را در او کشف کردم و آن استعداد این بود که او فرهنگ بیگانه را به خوبی می‌فهمید و اجرایش را می‌کرد. در حالی که خیلی از بازیگران فقط شخصیت‌های ایرانی را به خوبی اجرا می‌کنند و نمی‌توانند شخصیت‌های خارجی را به خوبی بازی کنند اما مشایخی به راحتی چنانکه گویی نفس می‌کشد، فرهنگ بیگانه‌ای را در آن نمایش بود به خوبی درک کرد و توانست آن را تبدیل به نمایش قابل لمسی برای مخاطبان ایرانی کند.
مشایخی در هر نمایشنامه‌ای این قدرت را به خوبی عیان می‌کرد و هر فرهنگی را بدون تجربه آن به شکلی عملی و باورپذیر به تماشاچی ارائه می‌کرد.
نکته دیگر اینکه، جمشید عادت دارد هر بار که روی صحنه می‌آید آن را ببوسد. بعضی‌ها فکر می‌کنند که این کار را از روی تظاهر یا ریا انجام می‌دهد. اما من بارها دیده‌ام که وقتی هیچکسی در سالن نمایش نیست این کار را تکرار می‌کند و معلوم است که او واقعا عاشق این کار است.
آیدین آغداشلو: در زمان حیات خود اسطوره شد
اولین باری که جمشید مشایخی را دیدم، سال‌ها پیش در زمان فیلمبرداری"کمال‌الملک" بود. علی حاتمی از من خواست به عنوان مشاور سر صحنه حاضر باشم و در صورت لزوم در مورد کار نقاشی تذکراتی به مشایخی بدهم. وقتی که اولین بار او را دیدم و حرکت قلم را در دستانش تماشا کردم، به علی حاتمی گفتم این مرد خود کمال‌الملک است من چه به او بیاموزم.
مشایخی هم چون کمال‌الملک از بزرگان کار خود بود و هر دو در زمان حیات خود اسطوره شدند. بنابراین می‌توان گفت که چنین تجلیلی در خور جمشید مشایخی است. بسیاری از افراد پس از مرگ خود اسطوره می‌شوند و خوشا به حال کسانی که در زندگی خود اسطوره شدند اما برای اسطوره شدن در طول زندگی تنها هنرمندان خلاقیت و منحصر به فرد شدن کافی نیست.
درست زندگی کردن، درست کار کردن، کنار نیامدن با ابتذال و کار کردن در جای لازم و کار نکردن درجای نالازم، چیزهایی است که یک هنرمند را در طول زندگی خود اسطوره می‌کند.
محمدعلی کشاورز: ایران دوستی را از او آموختم
تمام کسانی که اینجا هستند استادان و دوستان خوب من هستند که از جمشید مشایخی تعریف کردند. اما من می‌خواهم از همسر جمشید مشایخی بگویم. او با همراهی و همیاری خود این شخصیت هنری را به اینجا رسانده است. او فرزندی شایسته چون نادر مشایخی را تربیت کرده و امیدورام همیشه در کنار جمشید پایدار باشد. همچنین باید بگویم که اگر فن تئاتر را از دیگر دوستانم یاد گرفتم، انسانیت و ایران دوستی را بیش از هر کسی از جمشید مشایخی آموختم.
عزت الله انتظامی: دوستان من ستاره‌های بزرگی هستند
آرزو می‌کنم این‌گونه تجلیل‌ها همیشه در زمان زنده بودن این افراد برگزار شود. گرچه فکر می‌کنم امروز هم برای مشایخی برگزار کردن این مراسم دیر است و باید زودتر چنین برنامه‌ای را برای وی برگزار می‌کردیم.
سال 36 به اداره هنرهای دراماتیک آمدم و آنجا برای اولین بار دوستان و هنرمندانی چون جعفر والی، عباس جوانمرد، علی نصیریان و جمشید مشایخی را دیدم. در آن سال‌ها همه با هم کار تئاتر می‌کردیم و از سال 38 تا 44 نیز هر هفته یک نمایش را به طور زنده در تلویزیون اجرا می‌کردیم. بعدا با افتتاح تالار سنگلج هم با هم همکاریمان را ادامه دادیم، و آن دوران بهترین دوران زندگی من بود. اولین کار سینمایی ما گاو بود که آن را با هم انجام دادیم اما بعد از آن هر کدام به دنبال زندگی خود رفتیم و اکنون دوستان آن زمان من همه ستاره‌های بزرگی در عالم سینما هستند.
جمشید مشایخی:
کوروش می‌گوید من بدان گونه که در این زمین زنده زاده شدم روزی نیز تن خسته‌ام در این زمین ماندگار می‌شود اینجا سرزمین مادری من ایران است. از بدو تاسییس ایران دلاورانی برای حفظ ناموس این سرزمین در آن جنگیدند و به شهادت رسیدند و بزرگانی در این خاک آمدند که با آثارشان به ماندگاری این خاک غنا دادند.
دیگران
رویا تیموریان هم برای اهدای لوح تقدیر روی صحنه آمد و پنجاه سال زندگی هنری را به جمشید مشایخی تبریک گفت. داوود رشیدی هم احساس خرسندی کرد از اینکه در مراسم تقدیر دوست، برادر و همکاری هنری‌اش حضور دارد، و برای او عمر دراز و سال‌ها فعالیت‌ هنری را آرزو کرد. پروین سلیمانی هم به ذکر خاطره‌ای از همکاری خود با مشایخی پرداخت که در فیلمی مشایخی نقش پسر او را بازی می‌کرده است.
خسرو شکیبایی هم به خاطر تقدیر از مشایخی، تشکر کرد و این تجلیل را تبریک گفت. او با احساس افتخار از اینکه سال‌ها در کنار مشایخی همکاری کرده است، یاد کرد.
اکبر عالمی، استاد دانشگاه هم که از راه دور خود را به مراسم رسانده بود، با هیجان گفت: ما در ایران نام‌آورانی داریم که به نظرم میراث فرهنگی ما هستند و برای همین خودم را برای پابوسی استاد به اینجا رساندم.
پس از پایان این مراسم فیلم مستندی که درباره زندگی‌ و شخصیت و آثار هنری جمشید مشایخی شده بود، برای حضار پخش شد. در این فیلم که به کارگردانی امیر مهرتاش مهدوی ساخته شده، عده‌ای از هنرمندان کشور درباره مشایخی صحبت می‌کنند.
در این مراسم لوح تقدیری به خط استاد امیرخانی از طرف خانه تئاتر و خانه هنرمندان ایران توسط عزت‌الله انتظامی، و همچنین لوح تقدیری از طرف انجمن بازیگران خانه سینما توسط رویا تیموریان، خسرو شکیبایی و داوود رشیدی به جمشید مشایخی اهدا شد.
از طرف دکتر محمدباقر قالیباف، شهردار تهران هم لوح سپاس به این هنرمند کشورمان توسط محمدعلی کشاورز اهدا شد.