گزارشی از سمینار تئاتر پداگوژی (تعلیم و تربیت) در دانشگاه تربیت مدرس

رضا آشفته:
سمینار تئاتر پداگوژی(تعلیم و تربیت) صبح دوشنبه 19 آذرماه با سخنرانی پروفسور ندین گیزه، استاد دانشگاه اوسنابروک با موضوع کاربرد تئاتر پداگوژی در زمینه‌های مختلف اجتماعی در دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
این استاد دانشگاه در زمینه تئاتر پداگوژی در موسسات آموزشی فرهنگی(از قبیل مدارس هنری جوانان، مراکز خلاقیت، موزه‌ها) ، مدارس، پیش‌دبستانی، تالارهای نمایش و اپرا، مدراس عالی، مراکز و شرکت‌های اقتصادی، کلیساها، عرصه‌های اجتماعی(کار با نوجوانان، مهاجران و سالمندان، بخصوص در برنامه‌های تربیتی، ارتباطی و بازیگردانی و جذب به جامعه در بخش‌های پرتنش اجتماعی، کار نمایشی و پژوهشی در زندان و بازداشتگاه‌ها)، در بخش‌های پزشکی و درمانی (تئاتر درمانی، روانپزشکی و توانبخشی) و معماری و فضاهای زندگی سخنرانی کرد، و در موارد فوق با پخش اسلاید و فیلم توضیحات کامل را برای دانشجویان و استادان دانشگاه کشورمان ارائه کرد.
یکی از موارد پداگوژی ارتباط گرفتن با افراد بیکار جامعه است، تا این افراد با حمایت مسوولان اداره کار آلمان، ضمن شرکت در جلسات تئاتر پداگوژی، و شناسایی استعدادها و خلاقیت‌های فردی خود، آمادگی حضور و فعالیت اجتماعی را پیدا کنند. همچنین در زندان‌های زنان نیز از آنان دعوت می‌شود، تا بر روحیه فردگرا و مردم گریز خود غلبه کنند، و با پیوستن به یک گروه ضمن برقراری ارتباط، بر توانمندی‌های خود آگاه شوند. در این زندان‌ها سعی می‌شود تا سلسله مراتب ارتباطی از بین برود، و با جلوگیری از اجتناب افراد در حضور در ملا عام، امکان حضور اجتماعی آنان را فراهم سازند. چون در بین این زندانیان افراد زیادی هستند که اصلا تمایل به برقراری ارتباط با دیگران ندارند، و تلاش نمایشگران شیوه پداگوژی از بین بردن ترس موجود در افراد است.
البته در تمام این عرصه‌ها، در وهله اول زیبایی‌شناسی شیوه پداگوژی به عنوان اصل بیان می‌شود که در وهله بعدی ارتباط گرفتن با آدم‌ها در موقعیت‌ها و عرصه‌های اجتماعی به عنوان یک امکان اولیه برای ایجاد ارتباط و تولید اثر هنری ملاک و معیار عمل به شمار خواهد آمد.
تئاتر تعلیم و تربیت در مراکز پزشکی و روانپزشکی نیز نه به عنوان درمان، بلکه به عنوان یک مسکن و فضاسازی فرهنگی به کار می‌آید. حضور دلقک‌ها یکی از راه‌هایی است که تا از این طریق در بیماران ایجاد روحیه شود تا زودتر مراحل درمانی خود را امیدوارانه پشت‌سر بگذارند.
روز یکشنبه 18 آذرماه هم، پروفسور آندره‌آس پویه، استاد دانشگاه اوسنابروک درباره تئاتر پداگوژی صحبت کرده بود که این تئاتر نوعی کار فرهنگی و هنری است، و در وهله بعدی به کار روی شخصیت‌ افراد می‌پردازد تا خودشان را بشناسند، توانایی‌های خود را پیدا کنند و آن‌ها را پرورش دهند. بازتاب آن هم در نهایت به جامعه دیده خواهد شد.
درباره رشته تحصیلی تئاتر- آموزش
انستیتوی تئاتر در تعلیم و تربیت مدرسه عالی اوسنابروک رشته تحصیلی تمام وقت تئاتر تعلیم و تربیت را تا مرحله کارشناسی(B.A)، در 6 نیمسال در شهر لینگن برگزار می‌کند. تمرکز این رشته تحصیلی به ایجاد توانایی از طریق تئاتر و اجرا در عرصه‌های آموزشی اجتماعی، مدرسه‌ای، هنری و اقتصادی و همچنین بر ایجاد پایه‌های علمی- نظری و تاریخی آن‌هاست.
در دوره کارشناسی(B.A) به شکل‌گیری هویت یک مربی تئاتر تعلیم و تربیت کار می‌شود تا قادر باشد در محل‌های کار، آموزش و صحنه‌های بازی انسان‌ها، مبتکر و توسعه دهنده این شغل باشد.
مربی تئاتر در تعلیم و تربیت برای این منظور بر مبنای پژوهش‌های قوم شناختی، جامعه شناختی و تاریخی برای صحنه‌پردازی و بیان نمایش ارتباطات از روش‌های کارگردانی، دراماتورژی،‌بازیگری، فعالیت‌ صحنه‌ای و نیز جست و جوی واقعیت‌ها از طریق تئاتر استفاده می‌کند.
در نگاه نخست، محتوا و رسانه‌ واژه تئاتر تعلیم و تربیت(theaterpadagogik) پویشی است در تجربه‌ کارگاهی به عنوان عکس‌العمل اجتماعی- زیباشناختی.
تاکنون در این مرکز دانشگاهی 120 نفر در مقطع کارشناسی پایان‌نامه خود را ارائه کرده‌اند که در آینده نزدیک برای ارتقای موقعیت آکادمی شهر لینگن، دوره کارشناسی ارشد تئاتر تعلیم و تربیت در بخش‌های آموزشی، مدیریت و هنر- تئاتر طرح‌ریزی خواهد شد.
هدف از برگزاری سمینار
هدف از برگزاری این سمینار معرفی رشته تحصیلی تئاتر تعلیم و تربیت (پداگوژی) در مراکز دانشگاهی ایران است، و در این‌باره یک سفر نیز توسط دکتر محمدرضا خاکی و دکتر مسعود دلخواه به کشور آلمان و حضور در دانشگاه اوسنابروک در آبان ماه امسال صورت گرفته است.
بنابر گفته مسعود دلخواه، این رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد تا سال 2009 در دانشگاه تربیت مدرس برپا می‌شود و مسوولیت راه‌اندازی آن هم با محمدرضا خاکی خواهد بود. تاکنون نیز به این منظور حمایت‌هایی هم از طرف دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفته است، تا در آینده شاهد این اتفاق باشیم.