خانه عروسک به بازیابی ارزش‌های زنان می‌پردازد

نمایش «کنشی اشتباه از خانه عروسک» اثر هنریک ایبسن به کارگردانی احمد ارجمندی در سالن انتظامی خانه هنرمندان ایران روی صحنه رفته است. نمایشنامه «خانه عروسک» نوشته هنریک ایبسن، کندوکاوی درباره نقش زنان در جامعه و خانواده و بازیابی ارزش‌های آنان است.

احمد ارجمندی در گفت و گو با ایران تئاتر در خصوص اجرایی که از این متن ارائه کرده اظهار کرد: این نمایش به صورت تلفیقی اجرا می‌شود؛ به این ترتیب که بخش‌هایی از نمایشنامه به صورت واقع‌گرایانه روایت می‌شود و در بخش‎هایی دیگر بیان به شیوۀ فرم است که نمایش را پیش می‌برد. یکی از دلایل انتخاب چنین شیوه‌ای برای اجرای این اثر، طولانی بودن نمایشنامه هنریک ایبسن است و با توجه به محدودیت‌هایی که در زمان اجرای نمایش‌ها وجود دارد، تصمیم بر این شد تا با تلفیق این شیوه‌ها متن را در زمان کوتاه‌تری روی صحنه ببریم.

او در همین زمینه افزود: حتی‌الامکان سعی شده تا در اجرا به دیالوگ‌های متن وفادار باشیم و محتوای مورد نظر نویسنده به درستی در اجرا انتقال پیدا کند. به این ترتیب در صحنۀ این نمایش با دو گروه از بازیگران روبه‌رو هستیم؛ یک گروه بازیگرانی که آنچه در متن نمایشنامه آمده اجرا می‌کنند و گروه دیگر متشکل از بازیگران فرم است که بخشی از تصویرسازی‌ها را بر عهده دارند. بازیگران فرم در این نمایش در جاهایی در قالب همزاد شخصیت‌های نمایش ظاهر می شوند و تصورات ذهنی آن ها را به تصویر در می آورند.

این هنرمند در ارتباط با پروسۀ آماده‌سازی این اثر برای اجرا نیز بیان کرد: از حدود یک سال قبل تمرین‌ها را با گروهی که تشکیل داده بودم شروع کردیم و در آخرین مراحل آماده‌سازی اثر بود که با ورود شخصی به عنوان تهیه‌کننده به گروه که با وعده‌هایی از سوی او همراه بود، در نهایت بدون نتیجه ماند و همین عامل از هم پاشیدن گروه شد. اما بالاخره با تلاش فراوان موفق شدیم در فرصت ناچیز باقیمانده به سرعت گروه تازه‌ای را شکل دهیم و اثر را برای اجرا آماده کنیم. اگرچه این اتفاق موجب لطمه‌های سنگینی شد و تا اندازه‌ای هم کیفیت اجرای ما را تحت‌الشعاع قرار داد، با این وجود نهایت تلاشمان را به خرج دادیم تا اجرای قابل قبولی را ارائه دهیم و بازخوردها نشان می‌دهد در این زمینه تا حدودی موفق بوده‌ایم.

این کارگردان تئاتر همچنین در خصوص علت انتخاب این متن برای اجرا بیان کرد: هنریک ایبسن نمایشنامۀ « خانۀ عروسک» را در دوره‌ای نوشت که نیاز به یک تحول فرهنگی در زمینۀ حقوق زنان احساس می‌شد و انتشار این نمایشنامه هم در این جهت از تاثیرگذاری بالایی برخوردار شد. این مسئله امروز در جامعۀ ما هم به طور مشخص موضوعیت دارد و با وجود اینکه در ظاهر امر از توجه به حقوق زنان سخن به میان می‌آید، اما این نگاه در عرصه رفتار و عمل اجتماعی چنان که باید نهادینه نشده است. این موضوعی است که به نظر من می‌بایست به طور جدی مورد توجه قرار بگیرد و پیامی است که در شرایط حاضر نیز باید به جامعۀ ما گوشزد شود. به همین دلیل سعی کرده‌ام در نمایش هایم به سهم خود در این زمینه تلاش کنم. سال گذشته نیز در همین ارتباط نمایشنامه «افرا» را روی صحنه بردم که باوجود متن بسیار سخت و خاصش که به سراغ آن رفتم .این متن از معدود نمایشنامه‌هایی است که به سراغ بخشی فراموش شده از تاریخ ما یعنی زنان که بسیار مورد ظلم واقع شده‌اند، رفته است.

 این هنرمند دچار معلولیت جسمی  در پایان سخنانش با اشاره به نبود حمایت‌های کافی از هنرمندان درگیر با محدودیت‌های جسمی  و حرکتی گفت: در شرایطی که تئاترهای ما اغلب به دنبال استفاده از چهره‌ها است، به هنرمندان دارای معلولیت‌های جسمی به ویژه هنرمندان نسل جوان بیش از پیش کم توجهی می‌شود. در این زمینه رسانه‌های ارتباط جمعی می‌توانند تا اندازه زیادی تاثیرگذار باشند و توجه مخاطبین و جامعه تئاتری را به آثار این گروه از هنرمندان و فعالان تئاتری بیشتر جلب کنند. واقعیت این است که تداوم فعالیت در تئاتر به خودی خود با دشواری‌های زیادی برای فعالان این عرصه همراه است و نبود حمایت‌های معنوی می‌تواند عاملی دلسردی و بی‌رغبتی این هنرمندان به استمرار فعالیت‌هایشان شود.

گفتنی است؛ احمد ارجمندی که تاکنون ۵۸ کار تئاتر و ۱۲ فیلم بلند را در کارنامه هنری خود دارد، از 12 سالگی به فعالیت‌های هنری روی آورده است. در کارنامه هنری این هنرمند دریافت جوایزی از جشنواره فیلم یونیکا و جشنواره فیلم اتریش نیز دیده می‌شود.  

عکس:حسن مطهری