زبان موسیقی بسیار جهان شمول است

در تئاتر روزگار مدرن و بعد از شکل‌گیری سبک‌های برشتی، پینتری، ابزورد، فرمی و غیر و ذالک تعاریف بازیگری دستخوش تغییرات زیاد و مهمی شده است. در نمایش های آلترناتیوی مثل پرومته/طاعون بازیگر نقش فراتری از تعریف کلاسیکش دارد و با اجراگری فضای متفاوتی را خلق می کند. سارا اکبری که از اعضا اصلی گروه تئاتر بین است؛ به خوبی در این کار و سایر اجراهای گروه این اجرا گری را با تکیه بر توانمندی بدنی و آوایی انجام داده است. نمایش پرومته/طاعون آخرین اثر گروه تئاتر بِین است که در جریان پرداختن به پروژه تراژدی انسان معاصر تولید شده است و اقتباسی‌ است از نمایش پرومته در زنجیر اثر آشیل و طاعون اثر آلبرت کامو محسوب می شود. این اثر از دریچه الگوی پرومته به آثار و علل خشونت در زیست انسان معاصر می‌پردازد. پرومته خدای آتش در اساطیر یونان باستان است، او کسی است که آتش را از زئوس دزدید و برای انسان ها آورد. زئوس او را بر روی قله کوه به بند می کشد و عقابی را مامور می کند تا هر روز جگر او را بخورد و روز بعد جگر پرومته دوباره ترمیم می شود. سرانجام هراکلس عقاب را می کشد و پرومته را نجات می دهد.از عوامل این اثر می‌توان به طراح موسیقی: نوید گوهری، دراماتورژ: میثم خوئی، طراح صحنه و لباس: شیما میرحمیدی، اجراگران: سارا اکبری، طاهره هزاوه، محمد مجد طاهری، نیلوفر ندایی، طراح نور:رضا خضرایی، ساخت کلاه گیس و مشاور گریم: ثمین سالک، مدیر اجرایی: احسان تارخ، مدیر صحنه:امیرحسین حیدری، منشی صحنه:سحر یوسف زاده، طراحی آکسسوار: استودیو زیرزمین، آلاله امیری، هانیه شجاع و غزل عباسی، دستیار طراح لباس: غزل عباسی، دستیاران طراحی صحنه: هانیه شجاع و آلاله امیری، ساخت آکسسوار: استودیو زیرزمین، دوخت لباس: اصغر حاجوی، عکاس: البرز تیمورزاده، ساخت تیزر: سیاوش نقشبندی، مدیر روابط عمومی: عسل عباسیان و مدیر تبلیغات: امیر قالیچی اشاره کرد. پرومته/طاعون اثری اسطوره‌ای است که آذر و دی ماه به صحنه رفت. با سارا اکبری درباره اجراگریش در این  نمایش گفت وگویی انجام داده ایم.

 

در گروه تئاتری بین به جای کلمه بازیگر از لغت اجراگر استفاده می شود؛ این مسئله برای شما چه ویژگی هایی دارد؟

از بدو شروع فعالیت های گروه تئاتری بین در نه سال قبل تلاش کردیم کارهای متفاوتی ارائه کنیم و ترجیح می دهیم نمایش‌هایمان مبتنی بر تحقیق و پژوهش باشد.

 

آیا برای کارتان الگویی هم داشتید؟

در حقیقت پرفورمر بودن برای ما برای بیشتر از آکتور بودن مهم بود. در برخی از نقاط دنیا این شیوه کاری پیگیری می شود و ما نیم نگاهی به کارهای گروه‌های  پست گروتفسکی در لهستان و از جمله تئاتر گارجنیسه  داشتیم. یک سری از اتفاقات در طول اجرا رخ می دهد و بنابراین ترجیح دادیم از واژه اجراگر استفاده کنیم. بازیگر تعریف کلاسیکی دارد و اجراهای ما فاقد چنین خصیصه ای است.

 

خودتان علاقه ندارید در نمایش کلاسیک بازی کنید؟

از موقعی که با گروه تئاتری بین کار می کنم به جز تجربه همکاری با دکتر علی رفیعی درسایر گونه های بازیگری فعالیت ندارم و ترجیح می دهم فقط در این حوزه کار کنم.

 

آیا اجراگری یک بازیگری پسا مدرن است؟

در طول فرآیند شکل گیری یک نمایش در گروهمان مدام در حال امتحان کردن هستیم و می شود به تئاتر پژوهشی و تئاتر تجربی تعمیمش داد. من در اجرای گروهمان مدام در حال آزمون و خطا و تست کردن امکانات مختلفی که بدن، صدا و توانایی یک آدم دارد هستم.

 

آیا این تجربه کردن بر اساس تجربیات زیست شما در جامعه است و یا در کار کردن در حین تمرینات در کنار سایر اعضا گروه است؟

بخش تجربه کردن مرتبط است با فعالیت های گروهی بین و آدم هایی که در گروهمان حضور دارند. اگر بخواهیم در باره نحو انتخاب نمایش ها برای اجرا بگویم، این امر مرتبط است با شرایط اجتماعی دور و برمان. نکته مهم این است که تجربه زیست در این گروه می تواند منجر به چنین اجراهایی بشود.

 

در این فرآیند آیا این نیاز وجود دارد که اعضا گروه مدام در کنار هم حضور داشته باشند؟

بله، برای شروع هر اجرا زمان زیادی را در اختیار داریم و به طور میانگین در حدود یک سال درگیر اجرای یک نمایش می شویم؛ جنس اجرای گروه به گونه ای است که باید این زمان زیاد مورد استفاده قرار بگیرد.

 

در کارهای گروهی مثل انجام تمرینات بلند مدت و اجرای تئاتر به خصوص در ایران در برخی از مواقع چالش هایی بین اعضا به وجود می آید، آیا این چالش های به وجود آمده سازنده و مفید است؟

جنس چالش های ایجاد شده متنوع است و طبیعی است موقعی که در باره یک موضوع گفت وگو می کنیم اختلاف سلیقه به وجود بیاید و در یک سری از موارد توافق به وجود می آید.

 

جنس بازیتان در چند کاری که از شما دیده ام بیشتر متکی بر خواندن آواهایی متفاوتی است؛ آیا در کنار اجرا گری از کلمه آوا گری هم می توانیم در باره جنس بازی شما استفاده کنیم؟

اغلب اعضا گروه توانایی خواندن و نواختن ساز دارند و با توجه به متدهایی که از نظر فیزیکال به آنها علاقه مندیم اینها را با یکدیگر ترکیب می کنیم. در کاری که ما انجام می دهیم خیلی شرح وظائف چارچوب بندی شده وجود ندارد و اینکه چون ما توانایی خواندن داریم باید حتما در نمایش آواهایی را بخوانیم. در تمرینات با یک سری از پیشنهادات تصویری و موسیقیایی از طرف طراح موسیقی گروه  روبه رو می شویم و روی آن تمرین می کنیم و نظرات خودمان را در قبالشان ابراز و توسط کارگردان و طراح موسیقی شنیده و دیده می شود و به جمع بندی می رسیم.

 

در این فرآیند نقش طراح موسیقی در گروه شما چیزی  فراتر از یک آهنگساز در تئاتر است؟

همینطور است.

 

آیا طراح موسیقی را می توانیم یک جور کارگردان با توجه به بن مایه موسیقیایی کارهای گروه شما قلمدادش کنیم؟

بله، تا قبل از این اجرا در بروشورهای قبلی از طراح موسیقی به عنوان کارگردان بخش موسیقیایی نام می برده می شد و به موازات کار شهاب آگاهی، نوید گوهری هم به عنوان طراح موسیقیکارش را انجام می دهد و همواره در تمرینات در کنار ما است و همدیگر را کامل می کنند.

 

این مسئله که آوایی را از ایران باستان می خوانید و در چند ثانیه بعد یک آوای محلی از روستایی در اوکراین، گرجستان و یا کردستان را می خوانید آیا برایتان یک حس کشف شهود را به وجود نمی آورد؟

تجربه متفاوت و جذابی است و اینکه با این حجم از موسیقی های متفاوت از فرهنگ ها و زمان های مختلف تاریخی در کنار موسیقی تولید شده در گروه مواجه می شوم این حس را به من دست می دهد که زبان موسیقی چقدر جهان شمول است و چقدر باهم نقاط اشتراک دارند. موسیقی این توانایی را دارد که لذت توامان به خواننده و شنونده اش بدهد.

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی