«نامه نویس» واقع وجدان بیدار جامعه است

به گزارش ایران تئاتر فرجاد ساکی با اشاره به اینکه در اجرا از شیوه بازی در بازی استفاده کرده است، می گوید: چون نمایش توسط یک نفر اجرا می شود،‌ تصمیم گرفتیم به وسیله بازی در بازی و اعمال تغییرات و گسترش نقل قول هایی که در متن اصلی وجود دارد، شخصیت های مختلف (اکثر شخصیت های نمایش) مانند پلیس ها و دکترها و کشیش، ملکه و ... خلق شوند. در اینجا موسیقی شخصیت پیدا کرد، انیمیشن کاربردی شد و صحنه و نور و لباس فضاسازی کردند. در کل آنچه در صحنه می بینیم تجلی انرژی و روحیه گروهی است. یک تشکر ویژه دارم از محمدرضا رحیمی عزیز که این اجرا با راهنمایی ایشان تراش خورد.
وی افزود: در نمایش می بینیم که ایرنه راداک، نامه های بسیاری برای آدم های متفاوت می نگارد و ارسال می کند.
کارگردان نامه نویس در پاسخ به این سوال که این نامه ها اعتراض گونه هستند یا برای رفع تنهایی و در واقع ارتباط با دنیای پیرامون نگاشته می شوند گفت: راداک گروه ما می‌گوید که من نامه می نویسم، پس هستم. بنابراین راداک تلاش می کند حیات خود را به وسیله نامه نوشتن به آدم های صاحب مقام و همین طور آدم های معمولی ادامه دهد، به این امید که شرایط بالاخره روزی بهتر شود و شاید از تنهایی که به خاطر از دست دادن مادرش بیشتر شده، رهایی یابد. همچنین سعی می کند ارتباطش با هستی را به وسیله پنجره اتاق و دوربین و عینک و مانند اینها حفظ کند و از این دریچه ها زندگی را بنگرد. راداک در عین حال یک منتقد اجتماعی است و در قبال جامعه خود احساس مسئولیت می کند و در واقع وجدان بیدار جامعه است. نمی توان تک منظوره نگاه کرد و بگوییم این بود یا آن؛ تنهایی وجود دارد ولی چه چیزی این آدم را به تنهایی می کشاند؟ چه اتفاقی می افتد که راداک در این موقعیت قرار می گیرد؟ اینها سوالاتی است که فکر می کنم ما سراغش رفتیم و جوابش در خود اثر نهفته است. می توانم این گونه بگویم که وجدان بیدار یک جامعه بودن او را کم کم به تنهایی می کشاند و بعد برای اینکه از آن تنهایی بیرون بیاید، می رود به سمت نامه نگاری.
ساکی با اشاره به اینکه نامه نویس تنها اثری از بنت،‌ نویسنده بریتانیایی است که به فارسی ترجمه شده و در بازار موجود است، گفت: تلاش ما در این اجرا این بود که مخاطب از هر قشر و با هر سطح علمی و با هر سنی، از نمایش لذت ببرد ولی این به معنی غافل شدن از تفکر اثر نیست؛ ما جلسات مستمری طی یک ماه با مرحوم محمدعلی مرادی (فیلسوف) درباره تحلیل اثر داشتیم که از ابتدای شکل گیری ایده اجرایی این نمایش در کنار ما بودند.
کارگردان نامه نویس که نمایشنامه نویس نیز هست ادامه داد: قطعا دوست دارم نمایشنامه هایی که در بستر این جامعه نوشته ام را کارگردانی کنم، مثلا «شهرک روسیه»، «ECCE HOMO» ، «کشواد» و ... ولی همیشه فاصله است بین علاقه شما و ضوابط (احتمالا ضوابط) سیستم نظارتی. این نمایشنامه ها گاهی در خوانش و گاهی در بازبینی مجوز اجرا نگرفته اند و با خودت فکر می کنی که چه تلاش مذبوحانه ای از جانب تو در حال انجام است. مثل نمایشنامه ی «ژپتو» که با نگاهی به داستان پینوکیو و نمایشنامه هملت در حال نگارش آن هستم ولی احتمالا به همان سرنوشت قبلی ها دچار بشود. بین من و دوستان نزدیکم یک شوخی شکل گرفته و من گاهی به آنها می‌گویم که در حال ثبت یک سبک جهانی در نمایشنامه نویسی هستم به اسم «متن هایی برای کار نشدن»! در این شرایط تنها مسیری که پیش رویت قرار می گیرد، کارگردانی کردن متن های چاپ شده¬ای است که قبلا یکبار مجوز گرفته اند! و البته خارجی . قصد بی احترامی به کسی را ندارم و اصلا در جایگاهی نیستم که رای صادر کنم ولی تجربه اندک من، به من میگوید که بروم به سمت متون خارجی. من در زمان نگارش مقاله ای به اسم «تئاتر و تجربه زیسته» به طور کامل با خودم دست به یقه شدم که اساس آن مقاله نظریات فیلسوف و روانشناس آلمانی، ویلهلم دیلتای بود. در آنجا با این موضوع مواجه شدم که تجربه زیسته ما، یعنی هر چیزی که آن را با تمام تنوع و پیچیدگی‌هایش در زندگی تجربه کرده‌ایم اعم از دیده ها، شنیده ها، احساسها، رفتارها و خوانده ها، حال چه به صورت زیست مستقیم و چه به صورت زیست با واسطه، از طریق ناخودآگاه ما، در اثر خلق شده متجلی می شود. من در سه رکن اصلی یک اجرا یعنی نمایشنامه نویس، بازیگر و کارگردان به مواجهه خودم با این موضوع ادامه دادم که خودش یک بحث مفصل و جدا است. ولی به طور خلاصه می شود گفت: «این است که می شود این!» و یک مثال کوچک و تکراری می زنم؛ به آمار نشر و فروش کتاب ما نگاه کنید، 80 میلیون جمعیت ایران، تیراژ هزار جلد از یک کتاب و آن هم فروخته نشده و مانده در قفسه کتابفروشی.
برمی گردم به موضوع خودمان و می گویم ترجیحم در کارگردانی کردن نمایشنامه های چاپ شده خوب خارجی است که حداقل یکبار مجوز گرفته اند و البته تعدادشان هم کم نیست. در اینجا صحبت من راجع به جریان رایج تئاتر و اکثریت است و قطعا لازم به توضیح من نیست که ما در سیر تئاتر خودمان، چه اتفاقات تکرارنشدنی و چه هنرمندان استثنایی را داشته ایم که متاسفانه هیچ وقت به جریان غالب تبدیل نشده اند.
مونولوگ «نامه نویس» بهه کارگردانی فرجاد ساکی و با بازی شیلا غیور تا 21 بهمن ماه در ساعت 20 و به مدت 50 دقیقه در تماشاخانه استاد مشایخی اجرا می شود. قابل ذکر است که این اثر در بخش بعلاوه فجر سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر نیز حضور دارد.