کیومرث مرادی در سومین نشست تاریخ شفاهی تئاتر ایران بیان کرد
تصدیگری در تئاتر هیچوقت به انسجام نرسید
سومین نشست از سلسله گفتگوهای پژوهشی تاریخ شفاهی تئاتر ایران با حضور دکتر اردشیر صالح پور، کیومرث مرادی و اعظم رحمان بروجردی دوم اسفندماه در تئاتر شهر برگزار شد.
به گزارش ایران تئاتر، سومین نشست از سلسله گفتگوهای پژوهشی تاریخ شفاهی تئاتر ایران با حضور دکتر اردشیر صالح پور، کیومرث مرادی و اعظم رحمان بروجردی دوم اسفندماه در تئاتر شهر برگزار شد.
دکتر اردشیر صالح پور نخستین سخنران این نشست بابیان این نکته که در دهه 80 مدعیان تازهای در عرصه تئاتر به وجود آمدند و تقابلی میان مدعیان جوان و پیشکسوتان به وجود آمد، به ارائه توضیحاتی درباره تئاتر ایران در دهه 70 و 80 پرداخت و گفت: در دهه 70 به دانشجویان تئاتری اجازه اجرا در تئاتر شهر داده نمیشد ولی در دهه 80 که تئاتر حرفهای و پیشکسوتان کمرنگ میشود این تئاتر دانشگاهی است که به کمک تئاتر میآید. محمد رحمانیان زود توانست از تئاتر دانشگاهی به تئاتر حرفهای بپیوندد؛ رحمانیان یک پدیده است. دکتر صالح پور در ادامه سخنانش ضمن اینکه نسبت به برخی از نمایشهای این هنرمند انتقاد کرد و از آن بهعنوان اتراکسیون یادکرد، نمایشهای پل، امیر و عشقه را در تداوم نمایشنامهها و فیلمنامههای مجلس ضربت زدن و روز واقعه بهرام بیضایی دانست.
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به اینکه پری صابری رورانس را در تئاتر ایران به وجود آورد گفت: پیشتر رورانس معنایی نداشت؛ نور می رفت و نمایش پایان مییافت، اما پری صابری یک ذائقه جدید در تئاتر ایجاد کرد تئاتر خاصی که تئاتر اندیشگی نبود.
این مدرس دانشگاه خمچنین در خصوص دیگر کوشندگان تئاتر دهه 70 و 80 بیان کرد: حسین کیانی آدم جدیدی در این عرصه بود که قجری نویسی را باب کرد.کوروش نریمانی هم اولین کمدینویس این نسل است که دردهه 70 شبهای آوینیون را نویسندگی و کارگردانی کرد.
این محقق تئاتر همچنین به تلهتئاترهایی که در دهه هفتاد درتلویزیون تولید میشد پرداخت و با اشاره به نقش حسن فتحی و هرمز هدایت در شکلگیری آنها گفت: از دیگر مؤلفههای دهه70 که این نمایشنامهنویس به آن اشاره کرد تئاتر خیابانی بود که کوششهای آغازین آن توسط محمود فرهنگ انجامشده بود.
وی همچنین از نمایشهای محمد یعقوبی یادکرد و به تئاتر آتلیهای و تئاتر بلک باکس او اشاره میکند که پس از یعقوبی در نمایشهای دیگران نیز رواج یافت.
صالح پور درباره پدید آمدن نمایشنامه خوانی در دهه 70 نیز بیان کرد: نمایشنامه خوانی یک ژانر نبود؛ مایک ژانر داشتیم به نام قصههای شب در دهه 70 که نمایشهای رادیویی را احیا کرد.
او همچنین به کوششهای آرش آبسلان و بابک محمدی برای ترویج نمایشنامه خوانی اشاره کرد و گفت: بابک محمدی از اتریش آمد و نمایشنامه خوانی را از خوانش صرف به اجرا نزدیک کرد.
این پژوهشگر سپس از کارورزان رادیو نام برد که به تئاتر صحنه گام نهاده بودند و در این زمینه از افرادی مانند نادر برهانی مرند، محمد امیر یاراحمدی، مجید گیاه چی ،کوروش نریمانی و محمد یعقوبی نام برد.
کیومرث مرادی دیگر سخنران این نشست با اشاره به بودجه 14 میلیاردی سازمان فرهنگی هنری شهرداری و بودجه 27 میلیاردی حوزه هنری در حوزه تئاتر اشاره کرد و آن را با بودجه 9 میلیاردی مرکز هنرهای نمایشی مقایسه کرد و نتیجه گرفت که تصدیگری در تئاتر هیچوقت به انسجام نرسید.
این پژوهشگر با اشاره به بودجه های این سه متولی تئاتر گفت: این سه متولی در هیچ شورایی در کنار هم قرار نمیگیرند. مشکل دیگر این است که هر دولتی که آمده و هر مدیری که آمده نه تنها سیاستهای آدمهای قبلی را دنبال نکردند، بلکه آن را تخریب هم میکنند و جلوی آن میایستند و استراتژی دولت قبل را کاملاً زیر سؤال می برند.
این منتقد تئاتر با اشاره به دهه هفتاد گفت در دوره سازندگی حوزه فرهنگ مدتی دچار رونق شد و پس از مدتی بهشدت افت میکند
این کارگردان تئاتر در ادامه نسبت به تکثر جشنوارههای تئاتر در ایران انتقاد کرد و گفت: بودجههای تئاتری سرگردان است؛ باید پرسید چرا اینهمه اتلاف بودجه و زمان وجود دارد؟ هیچوقت هیچ سازمان تئاتری مانند سازمان سینمایی وجود ندارد که سیاست واحدی برای این بودجههای سرگردان به وجود آورد.
وی سپس به نحوه برگزاری جشنواره بینالمللی فجر و به نحوه سیاستگذاریهایی که تغییر کرده اشاره کرد و گفت: جشنواره خاستگاه جوانان و پیوند تئاتر حرفهای بود اما در حال حاضر جشنواره فجر جشنوارهای است که رویکردش اجرای عمومی میشود؛ در حالی که هردو جریان مزایا و معایبی دارد.
کارگردان نمایش هشتمین سفر سندباد در ادامه با اشاره به گشایش دانشگاه آزاد اسلامی در دهه 70 به بیان این نکته پرداخت که دانشآموختگان این دانشگاه در دهه 80 خواهان ورود به عرصه تولید نمایش بودند و این جوانان مطالبات اجتماعی و فرهنگی دارند.
این پژوهشگر همچنین به حضور فعالانه کارورزان تئاتر علیرضا نادری، نغمه ثمینی، محمد یعقوبی، کورش نریمانی، چیستا یثربی و محمد یاراحمدی در عرصه تئاتر اشاره کرد و این حضور هنرمندانه را بخشی از مؤلفههای این دهه هفتاد برشمرد و آنان را هنرمندانی دانست که درباره تئاتر حرف میزنند و درباره مطالبات امروز آن صحبت میکنند.
کارگردان نمایش افسون معبد سوخته در ادامه سخنانش با اشاره به تجربه ای در سال 1372 بیان کرد: در نمایش چمدان فرهاد آییش دستیار کارگردان بودم؛ آن زمان سالن قشقایی یک خرابه بود. آن زمان عمدۀ مکانهای نمایش سالن اصلی و چهارسو تئاتر شهر بود و در ادامه در آن دهه سالن قشقایی احیا و سالن سایه تأسیس شد و در همین دوره وحید رهبانی سالن نو را شکل میدهد.
این کارگردان تئاتر همچنین به اجرای نمایش اش بانام هشتمین سفر سندباد در سال 1378 در سالن تازه افتتاحشده سایه تئاتر شهر اشاره کرد.
این مدرس تئاتر در ادامه افزود: سوال این است که چرا یک سیکل معیوب در طول این 40 سال تکرارمی شود. مدیران بدون توجه به دستاوردیهای مدیر پیشین و شیوه عملکرد آنها شروع میکنند همهچیز را از صفر شروع میکنند.
مرادی همچنین به جایگاه خانه تئاتر در دهه 70 اشاره کرد و گفت: خانه تئاتر در این دوره به نهاد قدرتمندی بدل شد که این قدرت به خاطر پیدایش سازمانهای مردمنهاد (NGO) در این دهه بود؛ هرچند خانه تئاتر نه بهعنوان صنف بلکه بهعنوان موسسه فرهنگی ثبت شده است.
این پژوهشگر تئاتر همچنین به کوششهای نافرجام بهزاد فرهانی که میکوشید خانه تئاتر را تبدیل به یک صنف کند اشاره کرد.
در بحش بعدی این نشست اعظم بروجردی به عنوان سخنران پایانی این نشست بابیان این نکته که هیچوقت به تفکیک جنسیتی اعتقاد نداشتم گفت: در کانون تئاتر بانوان موضوعاتی برگزیده میشد با محوریت زنان اما در این کانون آقایان هم بهعنوان تولیدکننده نمایش حضور داشتند.
این کارگردان و مدیر فرهنگی به گونههای نمایشی مولودیخوانی، تعزیههای زنانه و نمایشهای شادیآور زنانه بهویژه سیاهبازی اشاره کرد که درزمان مدیریت او در کانون تئاتر بانوان انسجامیافته بود.
این مدیر فرهنگی در ادامه اظهار داشت که بازیگران نمایشهای شادیآور را سازماندهی کرده بود تا در مراسم عروسی به اجرای نمایش بپردازند این نمایشگران افرادی بودند که پیش از انقلاب به اجرای نمایش میپرداختند.
مؤسس کانون تئاتر بانوان درباره کوششهایش در این کانون گفت: کانون تئاتر بانوان شروع کرد به آموزش هنرجویان و تولید تئاتر سالی 300 هنرجوی امور تربیتی و بسیاری از استادهای که در امور تربیتی هماکنون فعالیت دارد مدیون این کانون هستند.
در ادامه به برخی از مدرسان این کانون یعنی هنگامه مفید، کامبیز صمیمی مفخم، رؤیا تیموریان، تانیا جوهری و فهیمه راستکار اشاره کرد، همچنین فرزانه (سامان) ارسطو، نرگس هاشمپور، مهتاب نصیرپور و زهرا صبری را از جمله هنرمندانی عنوان کرد که در این کانون به کارورزی و هنرآموزی میپرداختند.
دبیر جشنواره تئاتر بانوان و مدیر کانون تئاتر بانوان با اشاره به برگزاری جشنوارههای بینالمللی تئاتر بانوان گفت: جشنواره تئاتر بانوان درزمینه تولید تئاتر و مسابقه پژوهشی فعالیت داشت.
دبیر پیشین جشنواره تئاتر بانوان در پایان سخنانش به بیان خاطرهای از طاها عبد خدایی مدیرکل پیشین مرکز هنرهای نمایشی پرداخت و گفت: آقای عبد خدایی گفتند اداره تئاتر را تفکیک کنند و بخشی از کارمندان زن اداره تئاتر به کانون تئاتر بانوان بیایند. تانیا جوهری و گوهر خیراندیش از بانوانی بودند که به این کانون آمدند.