اختصاص 79 سالن و فضای فیزیکی به جشنواره امسال
دکتر مجید سرسنگی گفت:امسال با یک تنوع در جشنواره روبرو می‌شویم و برای اولین بار ۱۳ بخش در جشنواره تئاتر فجر داریم که دارای کثرت قابل توجهی است. یکی از این بخش‌ها نمایش‌های رادیویی و تلویزیونی است. ما احساس کردیم که فاصله‌ای بین تئاتر صحنه با تئاتر رادیویی و تلویزیونی ایجاد شده و به لحاظ ارگانیک سیستم منطقی در این همراهی وجود ندارد. تلقی من این بود که تئاتر صحنه مشکلات زیادی دارد، و از ظرفیت‌های موجود نتوانسته استفاده بکند.
رضا آشفته:
نشست تئاتر و رسانه صبح امروز با موضوع نمایش رادیویی و با سخنرانی مجید سرسنگی (دبیر جشنواره تئاتر فجر)، حسن خجسته (معاون صدای جمهوری اسلامی ایران)، شهرام گیل آبادی (مدیر شبکه رادیو جوان)، صدرالدین شجره (بازیگر و کارگردان نمایش‌های رادیویی)، جهانشاه آل محمود (نویسنده و کارگردان نمایش‌های رادیویی) و ایوب آقاخانی (نمایشنامه نویس و کارگردان نمایش‌های رادیویی) در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر دکتر مجید سرسنگی در این نشست، ضمن عرض خیرمقدم به میهمانان، هنرمندان و خبرنگار حاضر، در ابتدا به ارائه گزارشی از آخرین اخبار جشنواره تئاتر فجر پرداخت و گفت: برای تحقق عملی شعار تئاتر برای همه که چند سالی است شعار جشنواره تئاتر فجر شده است، بخش‌هایی را به جشنواره اضافه کرده‌ایم. هدف دیگر ما تبدیل جشنواره از یک جشنواره کاربردی به یک جشنواره راهبردی بوده است.
امسال با یک تنوع در جشنواره روبرو می‌شویم و برای اولین بار 13 بخش در جشنواره تئاتر فجر داریم که دارای کثرت قابل توجهی است. یکی از این بخش‌ها نمایش‌های رادیویی و تلویزیونی است. ما احساس کردیم که فاصله‌ای بین تئاتر صحنه با تئاتر رادیویی و تلویزیونی ایجاد شده و به لحاظ ارگانیک سیستم منطقی در این همراهی وجود ندارد. تلقی من این بود که تئاتر صحنه مشکلات زیادی دارد، و از ظرفیت‌های موجود نتوانسته استفاده بکند. قطعاً یکی از راه‌های گسترش تئاتر، حضور قوی‌تر اهل تئاتر در رادیو و تلویزیون است که از این موضوع هنرمندان ما چشم پوشیده‌اند. وی افزود: در سفری که به آلمان داشتم، دیدم که شبکه‌های تلویزیونی آنجا منابع بسیار مهمی برای تولید تئاتر دارند و آن تئاترهای صحنه‌ای است که اجرا می‌شوند. مزیت این کار این است که با هزینه اندک اثر فاخری را تحت پوشش قرار می‌دهند.
متأسفانه در دانشکده‌های تئاتری ما واحدهای مرتبط با نمایش رادیو و تلویزیونی وجود دارد که اصلاً کفایت نمی‌کند. این در حالی است که بخش عمده فارغ‌التحصیلان تئاتر جذب رادیو و تلویزیون می‌شوند اما آموزش کمتری در این زمینه دیده‌اند.
ما هدفمان این است که از طریق این پیوند بتوانیم تعداد مخاطبان تئاتر را به مخاطبان میلیونی برسانیم.
وی هم‌چنین از فعال‌سازی و اختصاص 79 سالن و فضای فیزیکی برای اجراهای صحنه‌ای و خیابانی در جشنواره امسال خبر داد و اضافه کرد: در بخش بین‌المللی که به صورت مسابقه‌ای انجام می‌شود، یک کادر داوری بین‌المللی 8 اجرای خارجی و 10 اجرای ایرانی را داوری خواهند کرد.
بخش چشم‌انداز تئاتر 87 هم در کنار بخش مرور آثار تهران و شهرستان، به عنوان نمونه آثار تازه در جشنواره مطرح و در سال آینده شاهد اجرای عمومی آنان خواهیم بود.
حسن خجسته، معاون صدای جمهوری اسلامی با موضوع نمایش رادیویی، مدیریت رسانه در این نشست سخنرانی کرد و در این خصوص گفت: تئاتر یک رسانه است، رادیو هم یک رسانه است. تئاتر یک رسانه قدیمی با بیش از 2500 سال پیشینه است، و رادیو یک رسانه مدرن با کمتر از 100 سال قدمت است. حال از برخورد این دو رسانه در قالب نمایش رادیویی اتفاق مهمی به وقوع می‌پیوندد.
وی در ادامه به تاریخچه نمایش رادیویی در جهان و ایران پرداخت که از سال 1921 در آمریکا چنین قالبی شکل می‌گیرد و از سال 1923 فراخوانی برای نوشتن نمایشنامه رادیویی در آمریکا اعلام می‌شود که 20 نمایش رادیویی به این منظور گردآوری و اجرا می‌شود. در ایران هم از سال 1319 نمایش رادیویی شکل می‌گیرد و از سال 1329 افکت به نمایش‌های رادیویی اضافه می‌شود، و از سال 1337 نمایش شب رادیو با پخش نمایش کابوس شب به کارگردانی صادق بهرامی شکل می‌گیرد، و در حال حاضر اداره کل نمایش‌های رادیو در طول سال 1400 ساعت برنامه نمایشی تولید می‌کند که به طور متوسط در روز 3 ساعت نمایش رادیویی از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود.
حسن خجسته گفت: نمایش اگر چه هنر متعالی است، اما در ورود به رادیو تبدیل به صنعت-هنر می‌شود، و به همین دلیل دچار تقلیل و تحویل می‌شود. رادیو بسیاری از عناصر نمایش را نمی‌تواند انتقال بدهد. در نویسندگی برای رادیو همه چیز را نمی‌توان از طریق نمادهای صوتی منتقل کرد. گرمای صحنه، در رادیو تبدیل به تخیل در غیاب می‌شود بنابراین نمایش در رادیو نه هنر تمام است و نه صنعت تمام، بر این اساس پیوند این حوزه‌ها موجب ایجاد تأثیراتی بر همدیگر خواهد شد.
امیدوارم که از سال آینده صدا و سیما برای فعال‌سازی این بخش در جشنواره تئاتر فجر حضور پررنگ‌تری داشته باشد.
شهرام گیل‌آبادی، مدیر شبکه رادیو جوان هم در این نشست با موضوع معنا در نمایش رادیو سخنرانی کرد و در این خصوص گفت که بخش عمده پیام رادیو در ذهن شنونده آن شکل می‌گیرد. اگر رادیو را در جایگاه روایت‌گو در ساختار روایت بررسی کنیم روایت‌شنو، شنونده این رسانه گرم قرار می‌گیرد و عملکرد ذهنی و یا عینی مخاطب "گفت"ی در بر خواهد داشت. این گفت که در پاسخ به گفت اول است که از رادیو انتقال داشته چرخشی دالی را پدید می‌آورد که خود دوری هرمنوتیکی را پدیدار می‌سازد.
وی هم‌چنین در این باره معتقد است که نمایش رادیویی به عنوان فکورترین ساختار رادیویی با توجه به وجه تفکری جاری در درام و حیطه انتزاعی موسیقی می‌تواند شنونده رادیو را وارد پویایی جدی فکری کند که بخش‌های عمده حرکت آگاهانه نمایش را سرآهنگی کرده و به شکلی تفکر پویا دست یابد. اما نمایشی در صحنه قدرت روایت ذهنی مخاطب را محدود به دریافت و کشف رمز عناصر متکثر صحنه می‌کند.