کامبیز امینی در گفت‌وگو با ایران‌تئاتر عنوان کرد
بازی در نقش‌های تاریخی لذت‌بخش و جذاب است
ایران‌تئاتر: در طول تاریخ بشریت همواره خرد در تقابل با جهل و نادانی بوده و افراد خردورز همواره در تعرض و آسیب انسان‌های جاهل بوده اند؛ از گالیله گرفته تا حسنک وزیر و امیرکبیر. سقراط فیلسوف و متفکر یونان باستان نماد خرد، سرنوشت تراژیکی در تقابل با جهل حاکمیت یونان داشت. کامبیز امینی بازیگر خوش نقش تئاتر است که در یکی دو ساله اخیر نقش های خوب تاریخی در نمایش هایی نظیر هامان کشون در نقش(خشایار شاه) و کوروش کبیر ایفا کرده است.
نمایش «سقراط» به زندگی خصوصی سقراط(ارتباط با همسر و فرزندش)، ارتباط‌های شخصی‌اش(با سافو، تئودوته و شاگردانش)، روابط کاری و اجتماعی‌اش(با آنیتوس، گرگیاس و دیگر مخالفانش) و همچنین محاکمه و در نهایت، قتلش پرداخته است. زبان اثر، طنزآمیز و شیرین است و موقعیت‌های کمدی درستی را ایجاد می‌کند. دیالوگ‌های زیبا و پرمعنا در نمایش سقراط کم نیست. کامبیز امینی در این اثر نمایشی در نقش کریتون بازی درونی و زیرپوستی مؤثری از خودش ارائه می‌کند. او در سه دهه دوران فعالیت بازیگری‌اش توانسته نقش‌های کلاسیک، حماسی دشوار و چند لایه‌ای در نمایش‌هایی مثل دن کیشوت، ادیسه، کالون و قیام کاستلون و یا نقش‌های رئال و سنتی مثل پری و صبح به خیر را بازی کند. مخاطبان تئاتری هیچ‌گاه بازی پرشکوه و توام با رنج و تعبش در نقش میشل سروه با خرد را در نمایش کالون و قیام کاستلون از یاد نمی‌برند. نمایش سقراط اسفند و فروردین ماه در تالار وحدت در حال اجرا است و در این نمایش فرهاد آئیش، مریم سعادت، بهناز نازی، ایوب آقاخانی، کتانه افشاری‌نژاد، یعقوب صباحی، کامبیز امینی، بهار نوحیان، رضا جهانی، ایمان سلگی، حسین عارف، صالح لواسانی، پدرام محمدی، افشین حسنلو، امیرارسلان خالویی، محمد نیازی، عطا مقیمی، فرهاد قدیم‌خانی، مجید قادری، محسن شاهب، رازیما میرزایی، شهلا رحیمی، نگین ذاکری، علی مختاری، مهدی محمدی، حامد جبارزاده و روح‌الله خداکرم به عنوان بازیگر حضور دارند. با کامبیز امینی درباره بازی در نمایش سقراط گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.
کامبیز امینی را به عنوان بازیگری می‌شناسیم که طیف‌های مختلفی از نقش‌های مختلف را در تئاتر بازی کرده است؛ آیا بازی و حضور در نمایش‌های تاریخی که در سال‌های اخیر بیشتر در آن حضور داشته‌اید برایتان یک دغدغه جدی است؟
نقش‌های رئال ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و ما به ازای بیشتری دارند. برای من بازی در قالب نقش‌های تاریخی لذت‌بخش و جذاب است و به من این امکان را می‌دهند که بیشتر از خودم دور شوم. بازی در نقش‌های تاریخی و حماسی کار بسیار دشواری است؛ مواقعی که بازیشان می‌کنید تمام شب و روزتان را در برمی‌گیرد. شاید برای من لذت ایفای نقش‌های سخت بیشتر باشد؛ زیرا برای ایفایش باید مراحل زیادی را طی کنم. نقش‌های رئال و کمدی هم جذابیت‌های خاص خودشان را دارند.
در اجرای جدید نمایش «سقراط» به تیم بازیگری این اثر اضافه شدید و نقش کریتون را ایفا کردید؛ چه تحلیلی از این شخصیت در فضای نمایش داشتید؟
تحلیل من با تحلیل و ذهنیتی که کارگردان داشت هم راستا بود. در نگاه اول کریتون یک آدم پولدار و متنفذ است و از دوستان نزدیک سقراط محسوب می‌شود. شخصیت کریتون تا بخش‌های میانی نمایش دارای مرموزی‌ای است که مخاطب متوجه نمی‌شود او جز موافقان و یا جز طبقه حاکمیت و مخالفان سقراط است. در انتهای نمایش است که کریتون مجبور می‌شود موضعش را مشخص کند و مشخص می‌شود که طرفدار خرد و حق است.
بنابراین در اجرای جدید نمایش «سقراط» سادگی کریتون کمرنگ شده است؟
بله، در اجرای های گذشته نمایش، شخصیت کریتون شفاف‌تر از شخصیت فعلی‌اش است.
در اجراهای گذشته نمایش مرحوم نقی سیف جمالی نقش کریتون را بازی می‌کرد و او عموماً نقش آدم‌های مهربان و صاف و ساده را بازی می‌کرد؟
بله، به هر حال در این اجرای جدید نویسنده نمایش‌نامه رویکرد جدیدی نسبت به برخی از شخصیت‌های اجراهای قبلی داشت و معتقدم این مشخص نبودن موضع کریتون برای مخاطب تعلیق و جذابیت دارد. در حین تمرینات هم بر این ویژگی تأکید می‌شد و در میزانسن‌ها کریتون در گوشه‌ای ساکت اوضاع را رصد می‌کند و در مواقع لزوم به ماجرا ورود پیدا می‌کند و در واکنش‌هایی که اطرافیان سقراط بروز می‌دهند او واکنش‌های فکر شده‌ای ارائه می‌دهد.
در انتهای نمایش و در خلوت سقراط و کریتون خیلی از مسائل مجهول حل می‌شود؟
بله، به خوبی متوجه درونیات کریتون می‌شویم و برایم خیلی جذابیت داشت.
معمولاً بازیگران برای ارائه حس مرموزی کاراکتری که بازی می‌کنند؛ بیشتر به سمت بازی‌های درونی می‌روند؟
عمده تمرکزم در بازی این نقش روی سکوت کریتون بود و در همهمه اطرافیان و سقراط که در حال اظهارنظر کردن هستند؛ کریتون بازهم سکوت می‌کند و حرف زیادی نمی‌زند. من درباره رویکرد کریتون در این بحث از واژه سکوت عملی استفاده می‌کنم.
بازی در سکوت برخلاف نظر خیلی‌ها کار بسیار سختی است و از عهده هر بازیگری بر نمی‌آید؟
همین‌طور است؛ این جنس از بازی نیاز به پختگی و ممارست زیادی دارد. در ذهن اغلب بازیگران این نظریه وجود دارد که باید در حین بازی یک کار شگفت‌انگیزی انجام بدهند؛ در حالی که اگر در ایفای برخی از نقش‌ها هیچ کاری انجام ندهیم بهتر است.
درکل مخاطب ایرانی به بازی‌های برون‌گرایانه و گل‌درشت علاقه بیشتری دارد؟
تا حدی با حرف شما موافقم؛ اما به هر حال این نقش در نمایش سقراط باید به این مدل بازی می‌شد. خود نعیمی جدا از کارگردانی، بازیگر کار بلدی است و می‌داند چگونه بازیگر را در موقعیت قرار بدهد تا بازی مورد نظرش را از او بگیرد و معمولاً بازیگران تیزهوش می‌توانند به خوبی از این فضا استفاده کنند.
اگر قدرت انتخاب نقش را داشتید، آیا دوست داشتید فرهاد آئیش هم در این اجرای جدید حضور پیدا نمی‌کرد و شما نقش سقراط را بازی می‌کردید؟
سؤالتان شیطنت‌آمیز است و من چنین آرزویی نداشتم. طبیعی است در برخی از مواقع که به بازیگر متنی را برای بازی کردن ارائه می‌کنند دوست دارد نقش دیگری را بازی کند. در خیلی از نمایش‌ها که قرار بود نقشی را بازی کنم؛ در حین تمرینات نقش تغییر پیدا می‌کرد و گسترده‌تر می‌شد. به طور مثال در همکاری قبلیم با نعیمی در نمایش شوایک در نقش گروهبان بازی می‌کردم که در تمرینات سر و شکل متفاوت‌تری نسبت به متن پیدا کرد و خیلی موردتوجه مخاطبان قرار گرفت.
گفت‌وگو از احمد محمد اسماعیلی
