جشنواره تئاتر دانشگاهی بزرگترین اتفاق حوزه تئاتر دانشجویی است

در حالی که بیست و دومین جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران اولین روزهای برگزاری اش را پشست سر می گذارد، دبیرخانۀ تئاتر دانشگاهی بر خلاف اغلب رسانه‌های ارتباط جمعی که توجه چندانی به کم و کیف این رویداد کلان عرصه تئاتر دانشگاهی از خود نشان نمی‌دهند، در پی برنامه ریزی‌های جدی تر و دقیق تر در برگزاری جشنواره‌اند و تلاش دارند تا کم و کاستی‌ها در ساختار و نحوه برگزاری آن را تا اندازه ممکن بازنگری و اصلاح کنند. به همین بهانه همراه با امین مختاری دبیر این دوره جشنواره تئاتر دانشگاهی فرصتی فراهم شد گوشه‌هایی از آنچه برنامه ریزی‌ها و سیاست گذاری‌های این رویداد را شکل می‌دهد، مرور کنیم که در ادامه می‌خوانید.

 

ویژگی اصلی جشنواره تئاتر دانشگاهی را در چه می بینید؟

از نظر من هم این تنوع گونه‌ها یکی از ویژگی‌های شاخص جشنواره محسوب می‌شود و برگزارکنندگان این رویداد همواره تلاش دارند تا آثاری در شکل‌ها و فرم‌های مختلف اجرایی فرصت بروز پیدا کنند. اساساً رویکرد درستی نیست که شکل خاصی از تئاتر دانشگاهی در دوره ای پررنگ تر شود و شکل‌های دیگر حذف شوند. بر این اساس رویکردی که ناظر بر تنوع گونه‌های نمایشی است می‌تواند معرف شکل و محتوای آثار در یک دوره مشخص باشد. اساساً رویکرد دوره گذشته جشنواره «امر معاصر» تعیین شده بود که این نامگذاری بسیار هم ضروری بوده است.

 

در این دوره از جشنواره به ویژه در بخش بین الملل و تجربه های اجرا چه شاخصه هایی مورد توجه قرار گرفته است؟

به نظر من مهم‌ترین اتفاقی که در بخش تجربه‌های اجرایی می‌تواند بیفتد، فعالیت‌های کارگاهی است که طی آن دانشجویان با شیوه‌ها و امکان‌های جدید اجرایی آشنا شوند. در بخش بین الملل هم تلاش داریم تا علاوه بر برقراری و گسترش ارتباط با سایر مراکز دانشگاهی در جهان، بتوانیم کارگاه‌های مشترکی بین این مراکز را هم برنامه ریزی کنیم تا این منظرهای نو به شکل مطلوب تری به روی دانشجویان ما باز شود.در جشنواره بیست و دوم قطعاً نشست‌هایی را با رویکرد میان رشته ای پیش بینی کردیم که  قصد داریم که در این نشست‌ها فراتر از تئاتر را ببینیم و جلساتی را با فعالان حوزه‌های مختلف از جمله علوم اجتماعی هم داشته باشیم. به طور کلی قصد داریم تا گفت وگوهایی میان تئاتر و علوم دیگر برقرار کنیم.

 

 بحث آموزش‌های کارگاهی چه جایگاهی در جشنواره تئاتر دانشگاهی دارد ؟

 یکی از اولویت‌های ما در دوره بیست و دوم بحث آموزش است؛ به خصوص با تمرکز بر روی مناطق. می دانیم که در شهرهای مختلف کشور دانشجویانی در رشته‌های مختلف مشغول به تحصیل هستند که ممکن است با محدودیت‌هایی برای نمونه در ارتباط با اساتید و حتی امکانات زیرساختی و سخت افزاری روبه رو باشند. بر این اساس تلاشمان بر این است تا با پیش بینی کارگاه‌های آموزشی در مناطق و با حضور اساتید شاخص بخشی از این کاستی‌ها را جبران کنیم که مطمئناً اولین نتایج این اقدام در جشنواره تئاتر دانشگاهی است که بروز یافته است. در این ارتباط بخش جدیدی که تا اندازه ای هم از خصلت کارگاهی بهره می برد به نام «تئاتر دورنما» امسال به این جشنواره اضافه‌شده است که در این بخش از دانشجویان داخلی و خارجی پس از ثبت‌نام در یک گروه مشترک کار می‌کنند. در این بخش ضمن شکل‌گیری تعامل بین دانشجویان از ملیت‌های مختلف، دانشجویان از یکدیگر نیز ایده می‌گیرند.

 

شناسایی و معرفی استعدادهای ویژه در این دوره از جشنواره چه مکانیزمی پیدا کرده است؟

جشنواره تئاتر دانشگاهی بزرگترین اتفاق حوزه تئاتر برای دانشگاهیان محسوب می شود و تلاش ما این است که در پرورش نخبه ها و ورودشان به عرصه حرفه ای تلاش کنیم. جشنواره تئاتر دانشگاهی همیشه به عنوان سکوی پرتابی برای کشف استعدادهای دانشجویان شناخته می شده است و تلاش ما این بوده که در این دوره این رویکرد را در ۲ بعد مختلف گسترش دهیم. امسال تنها بُعد هنری و حضور آثار با کیفیت دانشجویان در جشنواره اهمیت ندارد و در کنار آن از ظرفیت دانشجویان با استعداد در بخش های جشنواره نیز بهره برده ایم اما مهمترین کاری که در این راستا انجام شده، این است که در این دوره در بخش های مختلف داوری و بازخوانی ها یک نفر از افرادی انتخاب شده که طی چند سال گذشته در جشنواره بوده و خودش را ثابت کرده و بیش از یکبار در جشنواره برگزیده شده است. به عنوان نمونه حسین توازنی زاده یکی از این افرادی بود که به عنوان بازخوان و ارزیاب بخش «تجربه های اجرا» انتخاب شد و خوشبختانه این اقدام نتیجه خوبی برای ما داشت و ارزیابی وی هم مورد توجه بقیه داوران و هم گروه هایی که در این بخش حضور داشتند، قرار گرفت. بخش «تجربه های اجرا» علاوه بر بازخوانی گروه ارزیاب یک مصاحبه هم دارد که بازخوان ها مستقیما با گروه هایی که به این بخش راه یافته اند در ارتباط هستند و با آنها مصاحبه دارند که در این قسمت عملکرد توازنی زاده مورد توجه قرار گرفت و نگرانی های من برطرف شد.

 

به این ترتیب مشارکت نیروهای موجود بدنه فضای دانشگاهی به طور ویژه مورد توجهتان بوده است؟

همینطور است. از دانشجویان ادوار گذشته این جشنواره و فارغ‌التحصیل نیز در بخش بازبینی آثار استفاده کردیم تا دانشجویان را برای داوری پرورش دهیم. باز هم برای نمونه در هیات بازبین بخش مسابقه صحنه ای تهران و البرز نیز از حضور سعدی محمدی که ۲ دوره برگزیده جشنواره شده بود، استفاده کردیم که بازخورد این انتخاب هم از سمت دانشجویان و هم استادان و منتقدان و پیشکسوتان مثبت بود. البته از آنجا که برای اولین بار است که این تجربه را از سرمی گذرانیم این افراد را در کنار افراد باتجربه و در بازبینی های اول قرار دادیم تا اگر کسی در این زمینه ضعیف عمل کرد، جشنواره آسیب نبیند به عنوان نمونه سعدی محمدی در یک هیات پنج نفره قرار دارد که بقیه آنها از افراد باتجربه هستند. یکی دیگر از اقدامات ما این است که در هر هیات داوری و بازبینی از تخصص های مختلف بهره می بریم و اینکه نوع نگاه های متفاوتی را در کنار هم قرار می دهیم که مثلا اگر داور یا بازبینی نگاه رئالیستی دارد در کنارش فردی که نگاه فرمالیستی نیز دارد، حضور داشته باشد.

 

در خصوص بحث بودجه و اعتبار برگزاری جشنواره با چه چالش هایی روبه رو بود؟

با توجه به شرایط اقتصادی کشور به تبع جشنواره نیز شرایط خوبی ندارد. البته محمدهادی عسکری مدیرکل پشتیبانی امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم پیگیر این ماجرا است و باوجود تلاش های صد درصد وی هنوز بودجه ای به دست ما نرسیده، البته حمایت های مختصری به دبیرخانه شده است تا کارها پیش برود اما امیدوارم در ادامه اتفاقات خوبی بیفتد. اداره کل هنرهای نمایشی نیز رویکرد حمایتی دارد اما متاسفانه آنها نیز با کمبود بودجه روبرو هستند و نمی توانند به ما کمکی کنند. به ویژه بخش بین الملل به دلیل دلایل اقتصادی و روابط بین کشورها پیچیدگی های زیادی دارد. برخلاف اینکه برخی انتظار دارند در چنین شرایطی بخش بین الملل تعطیل و یا کمرنگ شود اما ما تلاش کرده ایم که این اتفاق نیفتد و جشنواره ای که ۲۲ دوره برای برگزاری اش تلاش شده است، نه تنها ضعیف نشود بلکه تقویت نیز بشود.

در بخش مناطق این دوره از جشنواره چه سیاست هایی را به کار بسته اید؟

در این دوره سعی کرده‌ایم که تمرکززدایی از تهران به مناطق و دانشجویان شهرستان داشته باشیم، اظهار کرد: دانشجویان در مناطق ازنظر امکانات و آموزش دچار محرومیت هستند و این محدودیت‌ها نسبت به تهران قابل قیاس نیست. دو استاد از کشورهای فرانسه و ترکیه به این جشنواره دعوت کرده‌ایم و این استادان به مناطق برای آموزش فرستاده شدند. سال گذشته در حوزه «جشنواره تئاتر مناطق» ۹ اثر داشتیم. امسال با ظرفیت‌سازی توانستیم تعداد آثار را ۲۵ درصد افزایش دهیم و امسال ۱۲ اثر در جشنواره مناطق داریم.

 

نحوه ارتباط دبیرخانه جشنواره با دانشجویان و مجامع دانشگاهی را در چه سطحی می بینید؟

جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران سعی کرده است که با دانشجویان در ارتباط بیشتری باشد و همچنین امسال، ستاد انتخاباتی یک گروه جدیدی است که از ظرفیت دانشجویان در آن استفاده‌ شده است و ما در کنار پرورش دانشجو در حوزه تئاتر، از دانشجویان در کادر اجرایی استفاده کرده‌ایم تا آنان نیز به نوعی در تجربه برگزاری این جشنواره سهیم شوند و تجربه اندوزی کنند.