بهرام بیضایی را به ایران بازگردانید

به گزارش ایران تئاتر، شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی، محمدعلی کشاورز، ژاله علو، علی نصریان، ایرج راد، پرویز پورحسینی، مسعود دلخواه، بهزاد فراهانی، مریم معترف، ابراهیم حقیقی، اسماعیل خلج، ابراهیم حقیقی، مسعود فروتن، قباد شیوا، مجید قناد و شقایق فراهانی از جمله حاضرین در این مراسم بودند.

فرهاد آئیش و بهناز نازی که اجرای این مراسم را بر عهده داشتند، در ابتدا پیام کارلوس سِلدِران هنرمند و مدرس تئاتر کوبایی را برای حاضرین قرائت کردند.

سِلدِران در بخشی از این پیام آورده است: « هنگامی که دریافتم تئاتر خود یک کشور است، قلمرویی گسترده که جهان را در  بر می‌گیرد، عزمی راسخ در درونم برخواست که تحقق نوعی آزادی نیز بود: لازم نیست راه دوری بروید، یا از آنجا که هستید جابجا شوید، مجبور نیستید بگریزید یا حرکت کنید. مخاطب همان‌جایی است که شما هستید. همکارانی که به آن‌ها نیاز دارید در کنارتان هستند. همان‌جا بیرون از خانه‌تان تمام واقعیت‌های روزمره‌ مبهم و غیرقابل درک را در اختیار دارید. پس با همان سکون ظاهری تلاش می‌کنید تا بزرگ‌ترینِ سفرها را طراحی کنید، تا اودیسه را، سفر آرگونات را تکرار کنید: شما مسافری ساکن هستید که دست از افزودن بر انسجام و استحکام دنیای واقعی خود برنمی‌دارید. سفر شما به سوی لحظه است، به سوی آن است، به سوی رویارویی تکرارناپذیر با همنوعانتان. سفر شما به سوی آنان است، به سوی قلبشان، به سوی ذهنیاتشان. شما درون آن‌ها سفر می‌کنید، در احساساتشان، در خاطراتی که شما آن را بیدار کرده و به حرکت وامی‌دارید. سفر شما پر از فراز و نشیب است و هیچ‌کس نمی‌تواند آن را بسنجد و یا متوقفش کند. هیچ‌کس نمی‌تواند ابعاد حقیقی آن را بشناسد، این سفری است در میان تخیلات مردمتان، بذری که در دوردست‌ترین زمین‌ها پاشیده می‌شود: وجدان مدنی، اخلاقی و انسانی تماشاگرانتان. به همین خاطر من حرکت نمی‌کنم، در خانه می‌مانم، در میان نزدیک‌ترین کسانم، در سکونی ظاهری، شب و روز کار می‌کنم، چرا که من راز سرعت را در اختیار دارم».

در ادامه این مراسم محمودرضا رحیمی دبیر بزرگداشت هفته تئاتر گفت: طی هفته گذشته حدود ۲۱۸ ساعت برنامه را با انجمن‌های تئاتری برگزار کردیم که این خود نشان دهنده اتفاق خوبی در خانه تئاتر بوده است. ما ۲۰ ورکشاپ داشتیم و من اسم این دوره را سندپژوهی گذاشتم و در این دوره برنامه‌های مختلفی را داشتیم. 

شهرام گیل‌آبادی مدیرعامل خانه تئاتر نیز در ادامه در سخنانی کوتاه بیان کرد: تا زمانی که دور هم باشیم و به هم حس دلدادگی و عشق دهیم پایا و زنده می‌مانیم. ممنون از اساتید بزرگ که دلدادگی و عشق را به ما یاد دادند.

اولین مدالیوم خانه تئاتر به عباس جوانمرد تعلق گرفت. روح الله جعفری که به نمایندگی عباس جوانمرد برای دریافت جایزه او روی صحنه حاضر شد، پیام جوانمرد را از کانادا خواند. وی در این پیام آورده بود که حال تئاتر خوب نیست و براستی مشخص نیست تئاتر زندگی است یا زندگی تئاتر است؟ می‌بایست با کمک تئاتر به رفع معضلات بپردازیم، تئاتر به ما و عطوفت ما نیاز دارد‌. 

در ادامه اولین گرامیداشت هنرمندان برگزار شد که روح‌الله جعفری کارگردان تئاتر به نمایندگی از عباس جوانمرد هنرمند پیشکسوت تئاتر ایران که در کانادا اقامت دارد پیام این هنرمند به هفته بزرگداشت تئاتر را قرائت و مدالیوم و لوح تقدیر خانه تئاتر را از جانب وی دریافت کرد.

در پیام عباس جوانمرد آمده است:

«ای آدم‌ها که بر ساحل نشسته شاد و خندانید
یک نفر در آب دارد می‌سپارد جان
یک نفر دارد که دست و پای دائم می‌زند
روی این دریای تند و تیره و سنگین که می‌دانید...
ببینید، ما همیشه دیریم، متاسفانه در همه زمینه‌ها.

عاشقان نمایش و تئاتر، ای کسانی که لحظه به لحظه زندگی خود را وقف تعالی هنر نمایش کرده‌اید، نمی‌دانم می‌دانید یا نه، به راستی خیلی زود دیر می‌شود و به سرعت و کوتاهی پلک زدن عمر می‌گذرد. اگر فکر می‌کنید بر ساحل امنی نشسته‌اید، سخت در اشتباهید. نه، حال تئاتر ما خوب نیست. باید دل به دریا زد و این غریق را با عشق و از خود گذشتگی از چنین احوال نابابی درآورد.

در این بیش از هفت دهه از فعالیت هنری‌ام، فروتنانه باید بگویم همیشه وام‌دار پیشینیان بوده‌ام. به راستی باور بکنید که هنوز نمی‌دانم «تئاتر زندگی‌ست یا زندگی تئاتر؟». ایمان دارم که اگر شما به این پاسخ مهم دست یابید آن وقت لحظه‌ای تأمل نخواهید کرد و با همه وجود به مدد رفع معضلات انبوه آن خواهید آمد.

راستی و جسارت، نخستین امر حیات ماست. این حقیقت، حقیقتی است که هیچ‌گاه نباید فراموش شود. تئاتر به ما و عمر و عطوفت اما نیاز دارد، باید نثارش کنیم. حال، شما بگویید «تئاتر زندگی‌ست یا زندگی تئاتر؟» به راستی کدام یک؟»

دومین گرامیداشت این مراسم به تجلیل از بهرام بیضایی اختصاص داشت که بهزاد فراهانی با اشاره به خصوصیات این هنرمند و کوچ ناخواسته‌اش از کشور بیان کرد: من از سیاست‌گذاران کلان مملکت تقاضا دارم این بزرگ را به کشورش باز گردانیم. تئاتر شهر و سنگلج بدون عطر بیضایی و جوانمرد کم فروغ است. همانطور که جای خالی نصیریان و کشاورز در تئاتر احساس می‌شود. تقاضا دارم بهرام بیضایی را به ایران بازگردانید چون بدون او جامعه ما خلوت است.

دومین مدالیوم این جشن نیز به بهرام بیضایی اختصاص داشت. بهزاد فراهانی به نمایندگی از بهرام بیضایی روی صحنه حاضر شد و جایزه او را دریافت کرد. فراهانی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: صحبت راجع به فیلسوف و معلم هنر ایران سخت است، من هم پشت تریبون تلخ می‌شوم اما این سؤال در ذهن هنرمندان پیش می‌آید که چرا؟ این چرایی را چه کسی جواب می‌دهد؟ ما بزرگ‌ترین سرمایه قرن خود را تقدیم به سانفرانسیسکو کرده‌ایم! من سال‌ها منزلم روبروی منزل بیضایی بوده اما او را نمی‌توانم با معلم‌های دیگر مقایسه کنم، هیچ ثانیه عمر او جز در راه هنر و سینما و تئاتر و تاریخ ایران نگذشته است.  خودمان او را به خارج فرستادیم. او چه کرده است او هم جامعه را نقد کرده و چشم مردم بوده است؟ خواهشم از بزرگان اندیشه و سیاست این است که او را به کشورش برگردانند، سوگند می‌خورم تئاتر شهر ما و سنگلجمان بدون عطر او و عطر کشاورز و نصیریان کمرنگ است.

در ادامه این مراسم مدالیوم محمدعلی کشاورز را اسماعیل خلج به او تقدیم کرد.

مدالیوم علی نصیریان را پرویز پورحسینی به او تقدیم کرد. نصیریان پس از دریافت این نشان گفت:  خوشبختم که خانواده ما آنقدر گسترده شده است. خانه تئاتر هفته پرباری را برگزار کرده است‌. یاد عباس جوانمرد و بیضایی بسیار به جا بود، چون عباس جوانمرد یکی از رکن‌های تئاتر جدید ایران است. ما زمانی یک لاله زار داشتیم که آقای نصر و نوشین آن را ایجاد کردند و سبک و شیوه خود را داشتند. نوشین نقطه عطف تئاتر ما است، یکی از کسانی که ماقبل ما بود عباس جوانمرد بود، بنابراین یاد کردن از او و حرمتش بجا بود‌. حرف‌های آقای فراهانی درباره بازگشت بهرام بیضایی نیز بحق بود و من هم این درخواست را دارم و آن را امضا می‌کنم. 

پرویز پورحسینی نیز در این بخش گفت: من دو سال برای خانه سینما و چند سال برای خانه تئاتر کار کردم، اما رفتار صنفی با من خوب نبود و دل شکسته شدم. حرفم این است که قدر افراد را بدانیم تا دل شکسته نشوند، جایگزین بزرگان قد کوتاهانی می‌شوند که شاید به خوبی قبلی‌ها نباشند. 

پنجمین مدالیوم این جشن نیز به  ژاله علو تقدیم شد. اصغر همت که این نشان را به علو داد، درباره او گفت: خوشحالم که اینجا دعوت شدم تا مدالیوم خانه تئاتر را به بانوی تئاتر، سینما، تلویزیون و دوبله تقدیم کنم البته ما این افتخار را نداشتیم حضور گرمشان را روی صحنه ببینیم اما هیچکس سریال روزی روزگاری را که کنار خسرو شکیبایی عزیز خلق کردند، از یاد نمی‌برد.

سپس ژاله علو طی سخنانی گفت: تمام وجودم و سال‌های عمرم از همه مردمی که با من بودندو به من انرژی دادند، سپاس است. ان‌شاءالله باز هم خداوند نیرو دهد تا در خدمت شما در هر کجای جامعه هنری باشد البته با عرض معذرت تئاتر دیگر نمی‌توانم اما سینما، رادیو و دوبله همیشه هستم و به یاد مردم خوب کشورم خواهم بود و امروز خستگی سال‌هایم از تن بدر کردم.

ششمین مدالیوم نیز به محمود دولت آبادی اختصاص داشت که پسر او فرهاد دولت آبادی روی صحنه آمد و جایزه پدرش را دریافت کرد.

اصغر همت در ارتباط با پیشینه تئاتری دولت آبادی گفت گفت: این یک جایزه و هدیه کاملاً تئاتری برای دولت آبادی جوان اول تئاترهای دهه چهل با کارگردان سخت گیری چون عباس جوانمرد است. او اولین قصه هاش به نام «ته شب» در مجله آناهیتا چاپ شد. این نویسنده ریشه در تئاتر دارد و اول یک تئاتری است.

در ادامه مراسم از قباد شیوا از پیشکسوتان هنر گرافیک توسط ابراهیم حقیقی تقدیر شد.

شیوا پشت تریبون اظهار داشت: یکی از لحظاتی که در زندگی به شیرینی تجربه کردم، طراحی یک پوستر تئاتر بود که به نظر من فاصله بین اجرا و مردم را از بین می‌برد و این نوید را می‌دهد که یک تئاتر اجرا خواهد شد و من خوشحالم که بخشی از این کار را انجام داده‌ام. 

حقیقی تاکید کرد: پوستر خاطرات و کابوس‌های یک جامعه دار به کارگردانی علی رفیعی از هنرهای شیوا بوده است. 

آخرین مدالیوم این جشن نیز به ایرج راد اختصاص یافت. اعضای هیئت مدیره خانه تئاتر از جمله ایرج راد، مریم کاظمی، مریم معترف، مسعود دلخواه، حمیدرضا نعیمی، شهرام گیل آبادی، اصغر همت، شهرام کرمی، محمودرضا رحیمی و مهدی قلعه بر صحنه حاضر شدند تا مدالیوم خانه تئاتر را به ایرج راد اهدا کنند. 

راد در این بخش از مراسم گفت: آنچه انجام داده‌ام برای تئاتر بوده است، زیرا عاشق آن هستم و طی تمام سال‌های حضورم در عرصه نمایش تلاش کردم اگر خدمتی در توانم هست انجام دهم. در ۱۱ سال گذشته توانستم عمارت خانه تئاتر را به سرانجام برسانم امیدوارم که مبارک خانواده تئاتر باشد و از این فضا بهترین استفاده‌ها را ببرند.