هدف «دوست واقعی من تیرکس» آموزش همراه سرگرمی است

به گزارش ایران تئاتر نمایش خردسال «دوست واقعی من تیرکس» نمایشی خلاق و مشارکتی است. تهیه‌کنندگی این نمایش برعهده یحیی منصورموید و مریم نفریه است. منصورموید پیشتر فعالیت‌های متعددی در سینما و تلویزیون داشت. او دانش‌آموخته کارشناسی کارگردانی سینما و مدیریت فرهنگی هنری و دانشجوی کارشناسی ارشد MBA دانشگاه تهران است. دستیار کارگردان، بازیگر، تدوینگر، مجری طرح، مدیر تولید و تهیه‌کنندگی سینما و تلویزیون و تئاتر از فعالیت‌های وی است. کارگردانی این نمایش بر عهده نیما بیگلریان است. او که دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تئاتر خردسال است کارگردانی نمایش‌هایی چون «پرواز ستاره ای»، «ستاره های جیبی»، شهرزاد قصه گو و... را در کارنامه کاری خود دارد. داستان «دوست واقعی من تیرکس» درباره دختری است که به موزه دایناسورها می‌رود و اتفاقات عجیبی برایش رخ می دهد.
با یحیی منصورموید تهیه کننده و نیما بیگلریان کارگردان نمایش «دوست واقعی من تیرکس» درباره این نمایش و ویژگی های نمایش خردسال گفتگویی انجام داده‌ایم

 

ایده نمایش «دوست واقعی من تیرکس» چگونه شکل گرفت؟
بیگلریان: وقتی سال 2017 برای اجرای نمایش «پرواز ستاره ای» به تئاتر هاوس فرانکفورت اعزام شده بودیم، روزی مدیر این تئاتر ما را به دیدن موزه زینکربرگ فرانکفورت برد. در واقع آنجا یک موزه دایناسورهاست و بچه ها از آن دیدن می کنند و تمامی محصولات مرتبط با دایناسورها در آن موجود است. بچه ها به تماشای موزه می آیند تا بدانند تیرکس ها و دیگر گونه ها دایناسور چه ویژگی هایی دارند. ایده شکل گیری این نمایش آنجا به ذهنم خطور کرد و فکر می کنم دایناسورها موجوداتی بشدت جذاب، هیجان انگیز و تخیل برانگیزی برای کودکان سراسر جهان هستند.

هدف شما از تهیه و تولید این نمایش برای گروه سنی خردسال چه بود؟
منصورموید: محصول فرهنگی جهانی باید قابلیت هایی را داشته باشد تا به عنوان یک محصول صادراتی بتوانیم از آن بهره برداری کنیم و «تیرکس» یکی از آن نوع محصولاتی است که واجد این شرایط است؛ یعنی هیچ جغرافیایی را نمی توانیم برایش متصور شویم. ممکن است میلیونها سال پیش در ایران و یادیگر کشورها زندگی می کرده و هرکسی هم می تواند با این موضوع ارتباط برقرار کند.
دلیل اصلی اینکه من به همراه خانم نفریه به عنوان تهیه کننده در این نمایش حضور داریم ایده دپارتمان کودک ماست. قرار است دپارتمان کودک با تعاریفی مشخص از قبیل دسته بندی محصولات فرهنگی هنری برای اقشار مختلف شروع به فعالیت نماید. بسیاری از مفاهیمی که امروزه ما در آثار مرتبط با کودکان عنوان می کنیم، مناسب آن رده سنی نیست.
مثلا کودکان 3 تا 5 سال بسیار باورپذیرند. شما هرچیزی را که می گویید باور می کنند. رده سنی 5 تا 7 سال یک خصوصیت و ویژگی منحصر بفرد خود را دارند. برای همین دسته بندی دقیق و تخصصی بسیار مهم است تا در محصولات فرهنگی هنری لحاظ شود.
صادرات محصولات فرهنگی یکی دیگر از انگیزه های تولید این نمایش است. صادرات فرهنگی تعداد مخاطب محدودی نداشته و همچنین جغرافیا و زمان هم ندارد. نکته دیگر اینکه ما در جامعه خودمان به خوراک جسم خیلی اهمیت می دهیم اما آیا همان مقدار حساسیت را برای خوراک روحی و ذهنی خودمان و کودکانمان هم قائلیم؟. محصولا فرهنگی در واقع خوراک روحی ما هستند. دلیل دیگر همکاری ما در تولید تئاتر برای خردسالان، تولید محصولات متناسب با سن مخاطب ماست تا خدای نکرده آسیبی از جهت روحی و روانی متوجه مخاطب خردسال و کودک ما نشود.

یکی از اصول نمایش خردسال توجه به وجه فانتزی و خیال انگیزی در فرم و اجراست. چقدر به این موضوع در شکل ارائه نمایش توجه کردید؟
بیگلریان: اخیرا در اروپا مبحث تخیل و تجسم در تئاترهایی که ویژه خردسالان تولید می شود را به مخاطب واگذار می کنند. دکور با تمامی اجزاء و جزئیات ساخته نمی شود و با یک نشانه عمومی مثل نور مفاهیم را به تماشاگر خردسال منتقل می کنند. تئاتر با فضا، مفهوم را نشان می دهد نه با آکساسوار و ابزار صحنه. زمانی که بحث حضور یک کاراکتر حیوانی در تئاتر کودک ما پیش می آید عموم تولیدکنندگان نمایش ما سراغ دوختن لباس یا عروسک همان کاراکتر به ذهنشان خطور می کند. من در آلمان تئاتر خردسالی دیدم که بازیگر نقش «ماهی» با یک تیشرت و شلوار جین نقش ماهی را بازی می کرد. وقتی از کارگردان علت را جویا شدم، پاسخ داد من با این کار اجازه می دهم تا تماشاگر خردسالم هر ماهی ای که دوست دارد را در ذهن خود تجسم کند. شما در تئاتر بزرگسال زیاد مجاز نیستید این کارها را انجام دهید زیرا قالبها برای من و شما تعریف شده است یعنی هر تیپ و کاراکتری معنای بخصوص خود را دارد. برای خردسالان معناها تعریف نشده و این من و شمای هنرمندیم که با گذاشتن قرارداد، ذهن آنها را به سمت مفاهیم مدنظرمان هدایت می کنیم.

آقای منصورموید به استانداردسازی تولید محتوا برای خردسالان اشاره کردید آیا دپارتمان کودک برنامه ای در این خصوص دارد؟
منصورموید: خوشبختانه دپارتمان کودک با یک پایه علمی وارد این عرصه شد. دوستان همکار ما دارای پیشینه علمی و اجرایی قوی ای هستند و همیشه وقتی علم و تجربه با یکدیگر ممزوج شوند محصول خوبی را می توانند ارائه و عرضه نمایند. ما می خواهیم در خصوص محصولات دیگر هم فعالیت کنیم. یکی از خصلت های محصولات فرهنگی پویایی آنهاست. شما وقتی والت دیزنی را مشاهده می کنید در کنار آن دیزنی لند که حیطه گردشگری و همچنین گیم که حوزه رایانه و کامپیوتر آن است را مشاهده می فرمائید.
کلیه محصولات اسباب بازی ای در صنایع اسباب بازی تعریف و گنجانده می شود. کتاب، موسیقی و هزار محصول فرهنگی دیگر که اصلا درآمد اصلی محصول، از محصولات جانبی است.

در پوستر نمایش، عنوان تئاتر خلاق مشارکتی قید شده. تماشاگران خردسال نمایش شما در روند شکل گیری و پیشبرد نمایش و قصه حضور جدی دارند یا خیر؟
بیگلریان: برای تماشاگران در گروه سنی 3 تا 8 سال بایستی تئاتر مشارکتی اتفاق بیفتد. متاسفانه اکثر همکاران ما در تهران تئاتر مشارکتی را به معنای نشاندن تماشاگر خردسال در صندلی های خود و پرسش و پاسخ با آنها می دانند و در دو جمله «بله» یا «خیر» مشارکت، خردسالان تعریف می شود. چنانچه حضور خردسالان در تئاتر پیش برنده نباشد، مشارکت اتفاق نمی افتد. جایی باید نمایش متوقف شود و بازیگران و بازی سازان اعلام کنند که بدون حضور خردسالان امکان اجرا فراهم نیست و خردسالان با خلاقیت خود، تبدیل به قهرمان نمایش شوند.
در تئاتر خلاق مشارکتی به بازیگرانی که روی صحنه هستند می گویند بازیساز. ما در روند اجراهای خود به تجربیات جالبی رسیدیم. بارها اجراهای ما اوج و فرودهای زیادی داشته. زمانهایی که بچه ها وقتی به صحنه ورود پیدا می کنند دوست ندارند خیلی سریع از آن اتمسفر خارج شوند، چون آن را یک نوع بازی قلمداد می کنند. گاها پدر و مادرها به من مراجعه می کنند که ما ادامه نمایش شما را در منزل با خردسال خود بازی کردیم. ما در این نمایش از خردسالان می خواهیم تا آرزوها و رویاهای خود را برای ما نقاشی کنند و این رویا تا مدتها با تماشاگر خردسال ما همراه است.

مقوله «آموزش» در تئاتر خردسال و کودک هدف و منظور شما هست؟
یکی از اهداف مهم دپارتمان کودک حوزهedutainment یعنی آموزش همراه سرگرمی است. چون کودکان ذهن پویا و خلاقی دارند می توانند با تصاویر و نشانه ها هزاران شکل و پازل ایجاد کنند. یکی از چیزهایی که در همه جای دنیا به سراغش رفته و سرمایه گذاری می کنند بحث «مهارت محوری» است. زمانی آدمها بایستی به یکسری آموزش چه بصورت تجربی یا آکادمیک در پیشبرد امور زندگی خود دست پیدا می کردند. الان دنیا عوض شده و سراغ اینکه افراد دارای چه مهارتهایی هستند، رفته است. اینکه چگونه می توانند از این مهارت درآمدزایی کنند و از زندگی و کار خود لذت ببرند. ما آمده ایم تا مهارت زندگی را برای کودکانمان ایجاد کنیم. آرزو یکی از عناصر اصلی نمایش «دوست واقعی من تیرکس» است. آرزو چیست؟ آرزو دست یافتنی است. یکی از فضانوردان چند وقت پیش عکسی از دوران کودکی خود در صفحه اجتماعی خود گذاشته بود که خیلی جذاب بود. این فضانورد در کودکی با مقوا و کارتن چیزی شبیه سفینه ساخته و داخل آن نشسته بود. همین کودک 30 سال بعد تبدیل به یک فضانورد شده بود. پس می شود به آن چیزی که تفکر شماست برسی و ما درصدیم تا ذهن مخاطبان کودک مان را به این سمت هدایت کنیم. در صدد هستیم با تولید محصولات متنوع به رشد و ارتقاء فکری کودکان و فرزندان کشورمان کمک کنیم. آموزشهای مدنظر ما در ساحت علوم و مهارت خلاصه می شود.

و نکته پایانی؟
بیگلریان: جا دارد تشکر کنم از دو تهیه کننده این نمایش جناب آقای منصورموید و خانم نفریه که با سعه صدر و پرتلاش سراغ موضوعات و مفاهیم عمیق برای خردسالان و کودکان می روند. یکی از ویژگی های یک تهیه کننده خوب بایستی هنرشناس بودن آن باشد و سرمایه گذار با تهیه کننده فرق دارد. خیال من از بابت درک تهیه کننده در این کار راحت بود و از این حیث نمایش «دوست واقعی من تی رکس» بسیار برایم جذاب و خاطره انگیز است.
منصورموید: من هم تقدیر و تشکر می کنم از همه عوامل نمایش و سرکار خانم نفریه دیگر همکار تهیه کننده این کار. محصول فرهنگی هنری هم محصولی ملی است و بایستی همه ما از آن حمایت کنیم. محصولات فرهنگی مثل هر محصول صنعتی ای قابلیت صادرات دارد و این موضوعی مهم و اساسی بشمار می‌رود.
«دوست واقعی من تی رکس» نوشته نیما بیگلریان و تا پایان اردیبهشت در فرهنگسرای ملل روی صحنه است. عوامل نمایش عبارتند از: بازیگران: مارال ایزد بخش، سعید متعبد و نیما بیگلریان. ایده و طرح: صبا بهرامی. مشاور و گرافیک: حسین زارعی. موسیقی: رضا عباسی. مدیر برنامه ریزی و رسانه: علی شاه صفی. مشاور کودک: ماهک بیگلریان. مدیر تولید: جواد زین العابدینی. طراحی و اجرای گریم: پردیس بیگلریان و مینا عرفانی. علاقمندان می توانند جهت تهیه و رزرو بلیط می توانند به سایت www.tiwall.com و یا به فرهنگسرای ملل به نشانی؛ بزرگراه آیت الله صدر، خیابان قیطریه، بوستان قیطریه مراجعه کنند.