در آیین رونمایی از سه اثر منتشر شده نویسنده ایرانی مطرح شد
نمایشنامه ایرانی نیازمند تعریف دقیق و مشخص است
در مراسم رونمایی از سه نمایشنامه ایرانی که عصر پنجشنبه ۲۷ تیرماه در مجموعه تئاتر شهر برگزار شد، ارائه تعریفی مشخص از آنچه نمایشنامه ایرانی می خوانیم مورد تاکید قرار گرفت.
به گزارش ایران تئاتر، آیین رونمایی از سه نمایشنامه ایرانی عصر پنجشنبه 27 تیرماه در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر با حضور عزت الله رمضانی فر و سید عباس عظیمی مدیر انجمن هنرمندان پیشکسوت برگزار شد. «معاشر»، «۳۰ دی ۹۵» و «گزارش یک مهمانی» نام این سه نمایشنامه است که به قلم احسان حاجیپور، نویسنده و کارگردان تئاتر در قالب ۳ کتاب مجزا بهتازگی از سوی انتشارات آرادمان منتشر شدهاند.
احسان حاجیپور نویسنده این نمایشنامه ها در ابتدای سخنانش در این مراسم گفت: پیش از همه باید بگویم ای کاش دوستان انجمن منتقدان خانه تئاتر هم در این نشست که به طور مشخص به نمایشنامه نویسی اختصاص دارد حضور می داشتند. سال ها پیش زنده یاد محمود استاد محمد در یادداشتی نوشته بود که « ما ارزانی نمایشنامه نویسی داریم»؛ و این اتفاقی است که امروز برای ما می تواند کاملاً ملموس باشد. در این سال ها اتفاقات عجیبی افتاده و می بینیم که تئاتر ترجمه بیش از آنچه که باید مورد توجه قرار گرفته است. اما واقعیت این است که در شرایطی که امروز تئاتر ایران در آن گرفتار شده فقر نمایشنامه نویسی یکی از اصلی ترین معضلات آن است. شخصاً تئاتر ترجمه را مطالعه کرده ام اما پرسش این است که اساساً چه دغدغه ای پشت اجرای یک نمایشنامه خارجی در تئاتر ایران می توانیم داشته باشیم. البته به هیچ وجه نمی خواهم منکر وجود نمایشنامه نویسان قدرتمندی باشم که این روزها نمایشنامه های ایرانی می نویسند. باید ابتدا تعریفی مشخص از آنچه نمایشنامه ایرانی می خوانیم داشته باشیم. واقعیت این است که شخصاً تعریف تئاتر ملی را هرگز متوجه نشدم و فکر می کنم تعریف درستی از آن صورت نگرفته است.
او در ادامه در خصوص فعالیت خود در زمینه نگارش نمایشنامه گفت: شخصاً باید بگویم آنچه من در نمایشنامه نویسی دنبال می کنم تئاتر اجتماعی است و سعی می کنم درباره چیزهایی حرف بزنم که کمتر گفته شده است. در تئاتری که می نویسم دغدغه اصلی ام ارتباط آدم ها است. به طور مشخص در هرسه این نمایشنامه ها به روابط آدم ها در جامعه ما به شکل های مختلف پرداخته شده است. من آدم های نمایشنامه هایم را یک جایی در زندگی ام دیده ام و همیشه برای اینکه درامی را شکل دهم همیشه نیم نگاهی به وضعیت و شرایط پیرامون خود دارم. به عقیده من پشت هر کدام از پنجره های شهرهای ما یک قصه و یک درام وجود دارد. به نظر من بیان این روایت در زمینه آشتی مخاطب برای تئاتر بیچاره امروز ما کمک کننده باشد.
امید معلم سردبیر نشریه «دنیای تصویر» و تهیه کننده یکی از نمایش های احسان حاجی پور دیگر سخنران این مراسم بود که در سخنانی بیان کرد: چندین سال قبل قرار بود با همکاری هم نمایشی را کار کنیم که هم در تهیه کنندگی و هم کارگردانی اثر مشترک ما باشد ولی این اتفاق در آن سال ها نیفتاد. آنچه در متن نمایشنامه شخصاً برایم اهمیت دارد این است که چه حرفی برای گفتن دارد. آیا پیشنهاد جدیدی برای جامعه اش دارد یا با نگاه تازه ای می خواهد هشداری به جامعه بدهد؟ به عقیده من در مورد نوشته های احسان حاجی پور شکل دوم صدق می کند. بزرگترین چیزی نمایش «۳۰ دی ۹۵» انجام می دهد قرار دادن تماشاگرش در مقابل وضعیت اخلاقی جامعه است. این نمایشنامه در حالی شروع می شود که به نظر می رسد همه شخصیت هایش بی گناه هستند اما در پایان می بینیم که این چنین نیست.
عبدالرضا فریدزاده، منتقد قدیمی تئاتر، نیز سخنران بعدی این مراسم بود.
او با اشاره به اینکه سال ۱۳۹۵ نقدی را بر نمایش "معاشر" نوشته و امروز همان نقد در کتاب این نمایشنامه آورده شده است، افزود: آثار احسان حاجیپور، روان، شیوا و دغدغهمند است. او میداند که مشکلات اجتماعی و روابط انسانی را چگونه مطرح کند و من همان زمان هم نوشتم که نمایش معاشر خط قرمزهای مختلفی را در نمایشنامه نویسی ما تغییر داده است.
فریدزاده با اشاره به یادداشتی که بر آخرین اثر احسان حاجیپور نوشته است، ادامه داد: در این یادداشت آوردهام که باید برای این نویسنده و کارگردان، چهار بار ایستاد و او را تشویق کرد. اول برای شهامت او در طرح معضلات اجتماعی، دوم بهخاطر ساختارمندی و بافت ظریف نگارش متناش، بار سوم بهخاطر کارگردانی دقیق درست و کمنقص آثارش و بار چهارم بهخاطر خصلت هنریاش.
او اضافه کرد: تعداد دیدارهای من و احسان حاجی پور به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسد اما او متواضعانه نقدی را که اتفاقا همهاش مثبت نبود، در کتابش چاپ کرد و در اجرای بعدیاش نواقص مطرح شده را در متن و اجرا از بین برد. این نشان میدهد که او خوی و خصلتی هنرمندانه دارد
علیرضا بهرامی صاحب امتیاز نشر آرادمان که چاچ این سه نمایشنامه را بر عهده داشته سخنران بعدی این مراسم بود. او در سخنانش گفت: بهرام بیضایی در مراسمی که چند ماه پیش برگزار شد سخنرانی ای با عنوان « لشکرهای یک نفره» و نقش آن در پیشبرد فرهنگی دهه های گذشته داشت. شخصاً معتقدم در شرایط موجود بیش از همیشه نیاز داریم به این لشکرهای یک نفره؛ چرا که ساختارهای رسمی ما تبدیل شده اند به مسکن های انبوه چندین طبقه کشورهای بلوک شرق کمونیستی. این ها مسکن هستند در عین حال که نیستند؛ یعنی یک کارکرد حداقلی دارند در حالی که کارکردهای وسیعی را که برایشان تعریف شده را نمی توانند به سرانجام برسانند. ما مدام از بحران کاغذ، بحران شعر و بحران های دیگری سخن می گوییم که در عین راستی اشتباه به نظر می آید. اگر به طور مشخص می خواهیم مرتب از عبارتی با عنوان بحران نمایشنامه حرف بزنیم باید در نظر بگیریم که تزریق این معنی به جامعه تئاتری از قضا می تواند نتیجه مخربی داشته باشد و به عنوان مثال بخشی که شاید تمایل به سرمایه گذاری در این زمینه دارد از ابتدا با تصویری روبه رو می کنیم که او را از فعالیت در این زمینه منصرف خواهد کرد.
در بخش پایانی این مراسم نیز رونمایی از نمایشنامه های «معاشر»، «۳۰ دی ۹۵» و «گزارش یک مهمانی» نوشته احسان حاجی پور در جمع حاضرین در این مراسم صورت گرفت.
حاجیپور هر سه این نمایشنامهها را پیشتر به صحنه برده است. آخرین آنها نمایش «۳۰ دی ۹۵» بود که بهمن و اسفندماه سال گذشته در تهران روی صحنه رفت. سام درخشانی، بازیگر سینما و تلویزیون، در این نمایش، نخستین تجربه تئاتری خود را در مقام بازیگر تجربه کرد. متین ستوده، سمیرا حسنپور، محمدرضا سامیان و جوانه دلشاد از دیگر بازیگران این نمایش بودند که قرار است در سال ۹۸ نیز در شهرهای دیگری به صحنه رود.
«متلنامه» و «دیوان تئاترال» از دیگر نمایشهای اجرا شده حاجیپور هستند که علاوه بر نویسندگی و کارگردانی نمایش، قعالیتهای اجرایی مختلفی هم در حوزه تئاتر داشته است.