همه چیز برای دیدن نمایش ایرانی مهیا است

به گزارش ایران تئاتر در ابتدای این مراسم با صدای مرحوم «مرتضی احمدی» تصنیف‌هایی از طهران قدیم در فضا پخش بود و میزبان‌ها در محوطه عمارت کاظمی با لباس‌های قهوه‌خانه‌ای که بر تن داشتند از میهمان‌های خود پذیرایی کرده و اسپند را به نشانه سلامتی و سر زندگی در فضا رها می‌‍ساختند.

اولین شب پاتوق جشنواره با حضور  شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی، حمید نیلی  مدیر عامل انجمن هنرهای نمایشی ایران ،داوود فتحعلی بیگی دبیر جشنواره نمایش های  آیینی سنتی ،جمعی از مدیران اداره کل ، اهالی رسانه و هنرمندان  به همراه محمدجواد حق شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، علی‌محمد سعادتی شهردار منطقه 12 در عمارت کاظمی محله امامزاده یحیی تهران برپا شد .

قطعه سیاه بازی «سلام»

بخش نخست قهوه‌خانه‌ نمایش‌های ایرانی با قطعه سیاه‌ بازی «سلام» که در آن «داود داداشی» به همراه «فتح‌الله طاهری» حضور داشتند شروع شد. در این نمایش بر اساس لحن سیاه بازی که فضای نشاط‌ آوری را فراهم آورده بود گفت‌و‌گویی بین شخصیت‌های «آمیرزا» و «سیاه» برقرار شد آنها به مسائل روزمره و اتفاق‌های اجتماعی پرداختند که در آن ادبیات سیاه‌بازی و تخته حوضی جریان داشت. جدال بین این شخصیت‌ها با لحنی که آنها داشتند سبب خنده و شادی حضار بود. در نمایش «سلام» باید فارغ از اهمیت این اثر از نظر داشته‌های محتوایی به رعایت پوشش نمایش‌های سیاه بازی نیز اشاره داشت که علاقه‌مندان جدید خود را با سبک و شیوه اجرایی این شکل از نمایش‌ها آشنا می‌ساخت.

نقل موسیقایی داستان «سردار عوض»

اولین نقل موسیقایی در این شب مربوط به داستان «سردار عوض» خان از قهرمانان خطه خراسان شمالی بود که ماجرایی از دلیری او توسط «حسین ولی‌نژاد» و «پریسا سیمین‌مهر» برای مخاطب‌ها روایت می‌شد. روایتی تاریخی که در آن قصه‌پردازی به پیمان «آخال» مربوط بود که در این روایت نقالی به همراه آوازهای حماسی و تنبورنوازی هم راستا پیش می‌رفتند. مبارزه چند روزه «سردار عوض» با سپاه تزار روسیه برای حمایت از خاک ایران شرح ماجرای این نقل موسیقایی بود که در آن استفاده از الگوهای نقالی، لحن حماسی راوی، موسیقی منطقه خراسان شمالی (شیروان) و اشاره به ادبیات کهن ایران قابل توجه بود.

نقالی جنگ «هماون»

سومین بخش از اولین شب برگزاری نمایش‌های قهوه‌خانه‌ای به نقالی جنگ «هماون» مربوط بود که در آن «مهدی چاپانی» از استان همدان در مقام نقال آن را پیش روی مخاطب‌ها تشریح کرد. در این نقالی ماجرای جنگ بین ایران و توران توسط او روایت شد که در آن زبان ادبیات کهن ایران، لحن حماسی شاهنامه و حرکات نقالی از جمله نکاتی بود که حضار شرکت‌کننده را متوجه اهمیت دانستن و پاسداشت این اثر جاودان می‌ساخت. استفاده از الگوهای درست نقالی و شرح و بسط دادن موضوع با رعایت لحن از دیگر داشته‌های این اجرا به شمار می‌آید. شاید بتوان گفت یکی از رویکردهای مهم در جشنواره‌های آیینی سنتی آن باشد که مخاطب بتواند بیشتر از گذشته به داستان‌ها، روایت‌ها و نقل قول‌هایی که در ایران وجود داشته علاقه نشان داده و آنها را مورد مطالعه قرار دهد تا سطح آگاهی خود را بالاتر ببرد.

نقل موسیقایی «گفتگو با ساز»

دومین نقل موسیقایی در اولین شب نمایش‌های قهوه‌خانه‌ای مربوط به اجرای «گفتگو با ساز» که در آن «صادق‌علی فرجی فرد» بعنوان راوی نقش آفرینی کردند باید اشاره داشت. در این روایت این هنرمند جنوبی که از بندرعباس در این جشنواره حضور دارد ساز را بعنوان شخصیت مقابل خود قرار داده بود که با نواختنش حرف‌هایش را معنا و ترجمه می‌کرد که لحنی طناز و نشاط آوری را با خود به همراه داشت. در واقع ساز در مقام شخصیت فضایی را ایجاد ساخته بود تا لحن نوازنده که همان راوی داستان است به نوعی با ساز گفتگو کند و شرح روایت دهد. شاید بتوان گفت نقطه قوت این اجرا برگرفته از ریتم مشخص و کوک ساز و روایت راوی با زبان جنوبی بود که همخوانی آنها را با یکدیگر نمایان می‌ساخت.

نقالی «غدیر»

بخش پایانی شامگاه دومین روز نوزدهمین دوره جشنواره آیینی سنتی با اجرای نقالی «غدیر» که «ابوالفضل ورمزیار» راوی آن بود آغاز گردید. او در ابتدا با لباس‌های مرشدی خود روایتی از ماجرای سپاه ابرهه و حمله آن به مکه را بازگو کرد که در شرح آن از لحن حماسی و تاریخی جهت باورپذیری مخاطب بهره گرفت. حرکات نقالی برای بهتر روایت کردن ماجرا از دیگر نکاتی بود که راوی از آن استفاده کرد تا بتواند مسیر روایت خود را به آخرین سال و حج زمان زندگی حضرت محمد (ص) و به امامت رسیدن حضرت علی (ع) تغییر بدهد و از اهمیت این رویداد مهم و تاثیرگذار برای مخاطب صحبت کند.

اولین شب از اجراهای بخش قهوه‌خانه‌ای نوزدهمین دوره جشنواره آیینی سنتی در «عمارت کاظمی» واقع در محله امامزاده یحیی که یکی از قدیمی‌ترین مناطق شهر تهران است با حضور مسئولان فرهنگی، شهری و علاقه‌مندان نمایش‌های آیینی سنتی به پایان رسید.