تصعید، من عجیب و ستاره شناس

نمایش تصعید یک عروسکی مدرن هست و علاقه مندان تئاتر عروسکی و البته علاقه مندان به محتوای فلسفی دربارۀ انسان و مرگ را بیشتر جذب خواهد کرد. من عجیب برای کودکان مناسب است و البته والدین بهتر است که در کنارشان باشند که مسائل مطرح شده را تبدیل به یک گفتگو و چالش واقعی در روال زندگی کودکشان خواهد کرد. ستاره شناس هم نمایشی دربارۀ مسائل زنانه است که دقیقا نیمی از هر اجتماع انسانی را شکل می دهند و چه بهتر همسران هم اگر زنان از این امتیاز برخوردارند برای شناخت بهتر روال زندگی در این رویارویی حضور داشته باشند. 

تصعید

اگر به نمایش های عروسکی علاقه مندید، حتما تصعید را ببینید و این علاقه مندی را باید با یک نمایش کاملا مدرن نسبت بدهید که آن هم یک گروه خلاق ایرانی از پس چنین کنجکاوی هایی برآمده است.

نمایش «تصعید» پیش از این در هفدهمین جشنواره عروسکی تهران مبارک و سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر اجرا شده است.

ما در این نمایش، تنها شاهد تشریح شدن جنازه یک عروسک توسط عروسک دیگری هستیم. این نمایش تک‌پرسوناژ و به صورت تاپ تیبل (حرکت عروسک روی میز) اجرا می‌شود و یک کاراکتر محوری برای آن وجود دارد. به لحاظ متن و محتوا نمایش تصعید، در مورد اسطوره‌های پس از مرگ است که در فرهنگ‌های مختلفی مانند ایران، یونان و مصر نشانه‌های مختلف را درباره اش می دانیم و این گروه نیز در نهایت روایتی از نشانه‌هایی از زندگی پس از مرگ در اثرشان دیده می‌شود که این نگاه اسطوره‌ای هم در روند کارشان شکل گرفته است. عروسک این نمایش را محمد صاحبی به همراه مهنوش نراقی ساخته و سعی کرده اند با تکنیک‌های عروسکی تاپ تیبل متفاوت‌تر برخورد کنند و از روش‌هایی استفاده کنند که تاکنون کمتر به آنها پرداخته شده است. این عروسک قابلیت دارد که دستش حرکت کند و حتی انگشت‌هایش نیز حرکت می‌کنند. در تکنیک ساخت، حرکت‌های بدن هم مورد توجه قرار گرفته و تمام تلاششان را کرده اند که بتوانند بر اساس واقعیت پیش بروند و یک عروسک رئالیستی و باورپذیر بسازند. و اندازه عروسک اصلی شان حدود ۶۵ سانتی‌متر است و سعی شده تناسب اندام‌ها به درستی صورت بگیرد اما در زمان اجرا این مهارت بازی‌دهنده‌هاست، بسیار مهم می شود که آن را به بهترین شکل هدایت کنند.

موسیقی و طراحی صدای این نمایش را سیدسینا موسوی برعهده داشته و با توجه به اینکه کار بدون دیالوگ و نریشن است، فضای کلی کار با موسیقی و صدا همراه شده است و در کنار آن عناصر بصری و کارهایی که شخصیت انجام می‌دهد فضای داستانی این نمایش را پیش می‌برد. نمایش «تصعید» به نویسندگی ناهید وثیقی و مصطفی اوصانلوی، طراحی و کارگردانی محمد صاحبی، مشاور کارگردانی سیاوش آزادی، و بازی‌دهندگی آواعقدایی،مهگل صابری،مهنوش نراقی.  از 31 مرداد در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفته است که 14 اجرا را پشت سر می گذارد. بنابراین فرصت زیادی هم برای دیدنش ندارید.

من عجیب

من عجیب برای بچه هاست که از همان سنین کودکی رویای بزرگ شدن و آیندۀ شغلی شان را در سر می پرورانند. نمایشی که پدر و مادرها بهتر است که در کنار فرزندشان آن را ببینند و البته بعد از اجرا نیز باید دربارۀ این موضوع مهم ساعت گپ و گفت داشته باشند و همین طوری، باری به هر جهت و از روی چشم و همچشمی دربارۀ آینده فرزندانشان تصمیمی نگیرند. امیر مشهدی عباس نیز سالها تجربۀ اجرای نمایش برای بچه ها را در پرونده کارش اش دارد و این نمایش نیز به لحاظ متن و اجرا در خور تامل است و حتما یک راهنمای موثر برای آینده همۀ بچه هایی خواهد بود که این نمایش را می بینند و از اکنون می تواند با رویاهای شیرین هم از کودکی شان لذت بیشتری ببرند و هم برای آینده یشان تصمیمات درستی بگیرند.

 تیرداد تابستان خود را در خانه مادربزرگ می‌گذراند. مادربزرگ اصرار دارد که تیرداد شغلی برای آینده‌اش انتخاب کند. در زیرزمین خانه مادربزرگ آیینه‌ای قدیمی وجود دارد که تیرداد می‌تواند آینده خود را در آن ببیند و خود را با شغل‌های مختلف امتحان کند. اما هر شغلی قصه‌های عجیب خود را دارد..."

بهره‌مندی از عنصر فانتری برای خلق یک متن در خور بچه ها حال و هوایش را جذاب و دیدنی کرده است اما او بر این باورم که نویسنده در صحنه سوم به درک کامل‌تری از نوشتار و نمایشنامه رسیده و همه چیز را در ایجاد یک موقعیت نمایشی سروسامان داده است، برای همین صحنه شعبده‌باز بسیار پر کشش و در عین حال تاثیرگذارتر هم هست چون اگر هر آدمی همین طوری بخواهد شعبده‌بازی و تردستی بکند امکان دزدی و سواستفاده از شغلش بسیار هست و این مسیر سر از زندان و بدبختی درخواهد آورد. بنابر همان اصول نمایشنامه‌نویسی درمی یابیم که در صحنه تاجر و پزشک حتی روال بازی ها کمی به سمت لودگی می‌رود و البته خیلی زود از آن عبور می‌کنند اما در صحنۀ شعبده‌باز هر یک از اتفاقات و شخصیت‌ها با بار نمایشی همراه شده‌اند و بر زیبایی اثر افزوده‌اند. در این نمایش بازیگران حضور خلاقه و موثری دارند که بنابر تایید کارگردان او ابتدا ایده هایش را به بازیگران داده اما در ادامه آنها نیز این ایده ها را در آمیزش با ایده های خلاقۀ خودشان پرورده اند. این شیوه مواجهه با بازیگران که در آن خلاقیت فردی امکان بروز پیدا کرده، نتیجه‌اش همین است که داریم می‌بینیم و همگی حضور پر رنگی در کنار هم دارند و کار را با فانتزی و لذت دو چندان همراه کرده‌اند؛ و این امتیازات و شاید هیجانات ما را از کمبودهایی که در نور و جابجایی دکور مابین صحنه ها دور می گرداند و باعث چشم‌پوشی از آنها می‌شود. متاسفانه شرایط کار برای کارگردانان کودک  نوجوان بنابر گرانی ها و کم شدن حمایت ها سخت تر شده لست اما مشهدی عباس باید همچنان در تئاتر کودکان و نوجوانان بماند و حضور افرادی مثل او بنابر این پیشنیه حرفه‌ای یک ضرورت است. به هر حال بدیهی است که مشهدی عباس و کارگردانان هایی به چندین سال سابقۀ در خور تامل در این مقطع کاری بهتر می‌توانند از پس تولیدات حرفه‌ای ویژه سنین کودکی و نوجوانی برآید.

نمایش "منِ عجیب" کاری از گروه هنری هفت، پنج، یک است و عوامل آن عبارتند از:

بازیگران: حمیدرضا حسینعلی، ندا نوری، مجتبی گوهرخای، فرزاد سلیمانی،غزاله مرصوصی، سروش فرهنگیان، مریم صادقیان امین، بازیگران کودک: سبحان سهراب، امیرمحمد محمدی، هومن اردکانی، شاعر: آزاده فرهنگیان، آهنگساز: عبد آتشانی، دستیاران کارگردان: فرزاد سلیمانی، غزاله مرصوصی، سروش فرهنگیان، سحر آقاسی، طراح صحنه: غزاله مرصوصی، طراح لباس: مونا کیانی فر، طراح نور: رضا خضرایی، راکوردر نور و صدا: مریم علوی، طراح گریم: حسین تبریزی.

نمایش "منِ عجیب" در مرداد و شهریورماه ۹۸ هر روز به‌جز شنبه‌ها و ایام سوگواری ساعت ۲۰ برای مخاطب کودک و نوجوان در تالار هنر واقع در میدان هفت تیر، خیابان مفتح جنوبی، خیابان ورزنده به روی صحنه می‌رود.

 

ستاره شناس

ستاره شناس متن در خوری به ویژه برای زنان دارد. مسائل زنانه هم به دلیل پیشرفت های اجتماعی زنان در ایران همواره با استقبال گسترده ای روبرو شده است و این متن هم اکنون می تواند برخوردار از امتیازات مثبت اجرایی نیز باشد که دلیل موجهی برای یکبار دیده شدنش نیز داشته باشد.

اجرای نمایش «ستاره شناس» به نویسندگی دیدیه ون کولارت و کارگردانی اصغرنوری از روز چهارشنبه سی ام مرداد ماه در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر آغاز شد. در این اثر نمایشی که تا پنجم مهر ماه به اجرای خود در تالار سایه تئاتر شهر ادامه می دهد، احمد ساعتچیان، سهیلا صالحی و غزاله رشیدی به عنوان بازیگر حضور دارند. نمایش درباره زندگی است. از مهمترین وجه زندگی بشر می گوید و خوب هم حرفش را می زند. اما هیچگاه پیچیده و مبهم نیست. ساده روایت می کند و ساده هم فهمیده می شود. «آنیس» و «مور» دو زن مراجعه کننده برای مشاوره روانشناسی به مطب روانشناس آمده اند. اما در شیوه درمان و مشاوره ای متفاوت آنها از میان متقاضیان بسیار برای مشاوره و گفتگو با هم انتخاب شده اند و از درمانگر متخصص خبری نیست. دو زن کاملا با هم متفاوت هستند. یکی خانه دار و اهل پخت و پز و خانه داری است و در مطب روانشناس هم بافتنی می بافد. «آنیس» همه وظایف یک زن خانه دار را انجام داده اما بعد از جدایی احساس تنهایی و شکست می کند و به دنبال یافتن دلیلی برای ناامیدی و تنهایی اش بی پاسخ مانده است. اما «مور» زن جوان تنهایی است که در زندگی شکست خورده و اهل هنر و نوشتن است. او هم به دنبال یافتن دلیل مشکلاتش، هیچ پاسخی نیافته تا اینکه هر دو در مقطعی از زندگی شان و در اوج ناامیدی و تنهایی با مردی مواجه می شوند که برای هر پرسش، پاسخ ساده و روشنی دارد. او زنها را با خوشی های ساده زندگی آشنا می کند. به آنها محبت و توجه را هدیه می دهد و با وجه ساده ای از زندگی و خودشان آشنا می کند. در واقع ستاره شناس همچون یک چراغ راه در مقطعی از زندگی دو زن وارد می شود و بی آنکه دلیلی برایشان بیاورد به زندگی آنها معنا می بخشد. اتفاقی که در این نمایشنامه می افتد جدای از فرهنگ و ملیت، اتفاقی انسانی است. خلاهای درونی انسان ظاهرا مدرن و دغدغه مندی نویسنده اثر برای تلنگر زدن به مخاطب از جمله ویژگی های جذاب این نمایشنامه است.

دیدیه ون کولارت، متولد 1960 در شهر نیس است. او از سال 1982 تا امروز، بیش از سی رمان نوشته که این آثار جوایز زیادی را به خود اختصاص داده اند. ون کولارت سال 1983 با نمایشنامه «ستاره شناس» موفق به دریافت جایزه تئاتر آکادمی فرانسه شد. از دیگر نمایشنامه های او می توان به «عروسی شن» و «رابطه خصوصی» اشاره کرد. دنیای رمان ها و نمایشنامه های او ترکیبی از تخیل و طنز گزنده مارسل امه و واقع گرایی رومن گاری است.