دوست دارم نقشی را بازی کنم که آورده جدیدی داشته باشد

بیتا معیریان فرزند استاد جلال معیریان گریمور با تجربه سینما و تلویزیون است و فارغ التحصیل رشته موسیقی است. او در کار گریم هم فعالیت دارد و در بازیگری تصویر و تئاتر هم چند سالی حضور جدی را تجربه می کند. همه‌چیز می‌گذرد تو نمی‌گذری، مده آ، مرداب روی بام، زن بری، او شمال من جنوب من شرق و غرب من بود، پارازیت و خرده‌ریزها  از عمده کارهای کارنامه بازیگریش هستند. در خلاصه داستان نمایش آمده: یونگ در مقاله‌ای با نگاهی به اسطوره وتان یکی از خدایان اسکاندیناوی، تجلی این اسطوره را در هیتلر می یابد و در واقع کهن الگوها از بین نمی روند بلکه در ناخودآگاه جمعی حضور دارند و در رفتار فرد یا رفتار جمعی ظهور پیدا می کنند و در طی تحقیقی در مورد مده آ کاراکتر نمایش اورپید در یونان باستان، نمونه مشابهی در همین نزدیکی ها یافتم که دلایل و انگیز ه‌های مشابهی با کاراکتر مده آ داشت. نمایش روایت فرزانه از جمعه ۱۴ آبان نوشته و کار محمدحسین زیکساری مهر و آبان ساعت ۱۹:۳۰ در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه است. با بیتا معیریان درباره بازیش در نمایش روایت فرزانه از جمعه 14 آبان گفت وگویی انجام داده ایم.

 

در کارنامه بازیگری شما با بازی در نمایش هایی نظیر همه‌چیز می‌گذرد تو نمی‌گذری و خرده ریز تنوع ژانری و تنوع نقشی هم دیده می شود. آیا پیشنهادات کاری باعث این تنوع بوده و یا انتخاب هایتان این تاثیر گذاری را داشته است؟

در کلیت هدف از بازیگری ایفای نقش های متفاوت است. خود من از تکرار کردن بازی هایم در یک قالب ثابت می ترسم و اگر نقشی را ببینم که می رود به سمتی که قبلا نمونه اش را بازی کرده ام؛ در طول تمرینات تلاش می کنم تغییرش بدهم.

 

آیا این تغییرات با مشورت کارگردان انجام می شود؟

بله در این پروسه مشورتی حتی ممکن است در برخی از خصلت های نقش تغییرات زیادی هم انجام بشود. همیشه از اینکه در موردم بگویند بیتا معیریان در بازیش در فلان نقش خودش را تکرار کرده است می ترسم. در هر صورت توجه به این ویژگی ها به عقیده و تفکر بازیگر بستگی دارد و برخی از مواقع ممکن است بازیگری نقش های متفاوتی را بازی کند؛ اما جنس بازیش تکراری و یک شکل با کارهای قبلیش باشد.

 

یک بازیگر برای ارائه کار استاندارد باید بتواند در گونه های مختلف تئاتری بازی متناسب با ژانر نمایش انجام بدهد. چقدر به این مسئله اعتقاد دارید؟

بله و باید این امر وجود داشته باشد و دلالت بر توانایی یک بازیگر است. در برخی از مواقع و به خصوص در آثار رئالیستی این اتفاق رخ می دهد که بازیگر خودش را تکرار کند و در کارهای فرمالیستی خواسته کارگردان و توانایی بازیگر در این بحث تعیین کننده است. همیشه دوست دارم نقشی را بازی کنم که برایم آورده جدیدی داشته باشد.

 

بازی در نمایشی نظیر روایت فرزانه از جمعه 14 آبان که تلفیقی از دو فضا و دو شخصیت متفاوت است؛ در جنس بازی بازیگر چه تاثیراتی دارد؟

به هر حال کار بازیگر را سخت تر می کند؛ اما همین که بتوانم در کوتاه ترین زمان ممکن وارد دنیای متفاوت دیگری بشوم چالش های خاص خودش را دارد. برای من بازیگر اولویت اصلیم وجود چالش است؛ این چالش که از یک فضای کلاسیک به فضای رئالیستی بروم خیلی جذاب و هیجان انگیز است.

 

انجام چنین کاری در بازی به طور حتم نیاز به توانایی زیادی دارد و کار دشواری است؟

کار دشواری است؛ اما جذابیتش باعث می شود در من بازیگر انگیزه مضاعف در ارائه بازی بهتر ایجاد شود. می توانم این تعبیر را هم داشته باشم که بازیگری مثل یک بازی کودکانه است و شما می بینید کودکان در حین بازی هایشان چند نقش مختلف را تجربه می کنند و در بازیگری هم چنین اتفاقی رخ می دهد.

 

در تمرینات چه تمهیدی به کار بردید که مخاطب متوجه بشود شما در قالب دو شخصیت متفاوت از هم بازی می کنید؟

در ابتدای کار با کارگردان این بحث را مطرح می کردم و کارگردان در شروع تمرینات به من گفت می خواهم بازیگر بعد از خواندن متن ناخودآگاه ایده و جنس بازیش را طراحی کند و بنابراین بازیگران نمایش در طول تمرینات خودشان را محدود نکردند و در جلسات تمرینی بتدریج نقش ها شکل گرفت.

 

مده‌آ یکی از شخصیت‌های جذاب نمایشی که بارها در سینما و تئاتر مورد استفاده قرار گرفته است؛ آیا برای ایفای نقش مده‌آ به این آثار رجوعی داشتید؟

این ارجاعات به من برای ایفای نقش بهتر کمک زیادی انجام داد و خود کارگردان هم به من گفت چه تصور ذهنی از مده‌آ داری و من ذهنیاتم را بیان کردم و ایشان عنوان کرد بر اساس این ساختار و چارچوب جلو برویم تا نقش کامل شود. البته من دوسال قبل نقش مده آ را در نمایش مده آ فصل دوم به کارگردانی میلاد نیک آبادی بازی کرده بودم و با شناخت کاملی در این نمایش حضور پیدا کردم.

 

مده‌آی شما که در نمایش روایت فرزانه از جمعه 14 آبان بازی می کنید؛ بسیار متفاوت‌تر ازمده‌آیی است که در نمایش مده‌آ فصل دوم بازی کردید؟

همینطور است. من این استنباط را مطرح کردم که بر خلاف نظر خیلی ها که مده‌آ را زن قدرتمند و خشنی می دانند، معتقدم باید این تصویر شکسته شود و مده‌آ زن قدرتمندی نیست و فاقد اعتماد به نفس و زن ضعیفی است.

 

این استنباط شما بر اساس کنش هایی است که مده‌آ در درام داستان دارد به وجود آمده است؟

بله اگر مده‌آ زن قوی‌ای بود می توانست خیانت همسرش را در ذهنش تجزیه و تحلیل کند و آن وقت مرتکب قتل فرزندانش نمی شد. بنابراین از روی ضعف و ناتوانیش است که مرتکب قتل می شود. معتقدم مده‌آ در حقیقت خودش را قربانی می کند و چون خیلی عاشق است و در برابر عشق دست و پایش می لرزد نمی تواند بی وفایی همسرش را هضم کند و من این حال و احوال را در قالب شخصیت فرزانه نشان دادم. فرزانه در برابر شوهرش زن ضعیفی است؛ از طرف دیگر مائده شخصیت دیگر نمایش خیلی راحت به مرد مقابلش می گوید گم شو و از اینجا برو. اما فرزانه نمی تواند چنین حرفی را بیان کند و از شوهرش کتک می خورد. جلوه شخصیتی‌ای که از مده‌آ در شخصیت فرزانه می بینیم در بحث عقده‌های روانی قابل تعریف است و باعث می شود نتواند در برابر شوهرش مقتدر باشد و داد و فریادش را در تنهایی و خلوتش بیان می کند.

 

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی